نقش گفتار درمانی در فلج مغزی (سی پی)

فلج مغزی، عبارتی است برای توصیف مشکلاتی که در اثر آسیب به مغز بوجود می آید. این آسیب مغزی در دوران بارداری، هنگام تولد و در مواردی تا 2 سال اول زندگی کودک به وجود می‌آیند. در نتیجه این آسیب، مشکلاتی برای کودک دارای فلج مغزی ایجاد می شود. درجه این مشکلات به اینکه کدام قسمت از مغز و به چه میزان آسیب دیده بستگی دارد. یکی از مشکلات فلج مغزی، اختلالات گفتار و زبان است. هر جا صحبت از مشکلات گفتار، زبان و بلع می‌شود می‌بایست به سراغ گفتار درمانگر برویم. در این نوشته می‌خواهیم درباره گفتار درمانی فلج مغزی و کمکی که گفتار درمانگر به کودکان و بزرگ‌سالان دارای فلج مغزی می‌کند، صحبت کنیم.

نقش گفتار درمانی در فلج مغزی

مهارتهای حرکتی دهان، نیازمند یک فرایند پیچیده و صحیح در ارسال و دریافت پیامهای عصبی بین مغز و عضلات مختلف( صورت، گلو و گردن  )است. در اینصورت تنفس، صحبت کردن، جویدن، بلعیدن و هضم بصورت هماهنگ و درست انجام می شود. گفتار درمانی فلج مغزی، کمک می کند تا مهارتهای ارتباطی (گفتار و زبان) و همچنین بلع بصورت قابل توجهی بهبود یابد. در واقع متخصص آسیب‌شناسی گفتار و زبان (گفتار درمانگر)، ارزیابی و درمان اختلالات گفتار، زبان و بلع را بر عهده‌دارند.

مواقع مورد نیاز به گفتاردرمانی بیمار فلج مغزی

کودکان و بزرگسالان دارای فلج مغزی، ممکن است مشکلاتی در گفتار و زبان و بلع داشته باشند. ما در اینجا برخی از این مشکلات شایع که گفتار درمانی می‌تواند به آن‌ها کمک کند را آورده‌ایم:

• مشکلات تلفظ
• مشکلات روانی گفتار
• مشکلات صدا
• دیزارتری در فلج مغزی
• مشکلات بلع در فلج مغزی
• مشکلات درکی
• مشکلات بیانی

در ادامه توضیح می دهیم که چرا و چگونه این اختلالات در کودکان فلج مغزی دیده می شود.

1- مشکلات تلفظ در فلج مغزی

کودکان فلج مغزی، ممکن است علائمی از ضعف در کنترل حرکتی دهان و ضعف در عضلات سر، صورت و گلو داشته باشند. این شرایط می‌توانند در توانایی تولید حروف، هجاها و کلمات مشکلاتی ایجاد کنند. مشکلات تلفظی می تواند باعث کاهش وضوح گفتار فرد شوند و درنتیجه اغلب دیگران به‌خوبی متوجه صحبت او نمی‌شوند.

ممکن است کودکان دارای فلج مغزی برخی از صداها را  به شکل خراب گویی، جابجایی و یا حذف تلفظ کنند.

مطلب پیشنهادی: درمان اختلالات تلفظی درکودکان و بزرگسالان

2- مشکلات روانی گفتار

منظور از مشکلات روانی گفتار، همان روان و سلیس حرف زدن است. وقفه‌هایی مانند لکنت زبان، قطع شدن جریان گفتار و… می‌توانند باعث اذیتی و ناراحتی افراد سی پی ( cp) شود. گفتار درمانگر به این مراجعین کمک می کند تا کمترین گرفتگی را داشته باشند.

برای مراجعه به آسیب شناس گفتار و مراکز گفتار درمانی، لینک زیر به شما کمک می کند، لیست مراکز گفتاردرمانی در شهر خود را به راحتی پیدا کنید:
مراکز گفتار درمانی | لیست کلینیک ها و مراکز گفتاردرمانی کشور

3- مشکلات صدا

مشکلات تشدید صدا و دیگر اختلالات صدا در فلج مغزی با بی نظمی‌هایی در زیروبمی، بلندی و کیفیت صوت دیده می‌شود. افراد دارای فلج مغزی ممکن است در حین حرف زدن به‌یک‌باره تن صداهای آن‌ها زیرتر (نازک‌تر) و یا بم‌تر از حد معمول شود. ممکن است میزان بلندی صدای آن‌ها به‌طور نامناسبی کوتاه و یا بلند باشد. همچنین ممکن کیفیت صدای آن‌ها تودماغی، نفس‌آلود، خسته و یا خشن باشد.

تمرینات گفتاردرمانی برای افزایش حجم تنفسی کودکان سی پی می تواند کیفیت صدای بهتری را برای آنها به ارمغان بیاورد.

4- مشکل دیزارتری:

اگر بخواهیم درباره گفتار درمانی و  فلج مغزی صحبت کنیم و صحبتی از دیزارتری نکنیم، قطعا مطلب را ناقص گفته ایم. مشخص ترين و شایع ترین اختلال گفتاري كه در افراد فلج مغزي مي بينيم, ديزآرتري است.

دیزآرتری  یک اختلال حرکتی گفتار است. این اختلال، بدلیل ضعف حرکتی در ماهیچه هایی است که برای تولید گفتار استفاده می شوند (از جمله لب ها، زبان، شکاف صوتی و / یا دیافراگم). نوع و شدت دیزآرتری بستگی به محل و وسعت آسیب سیستم عصبی بیمار دارد. دیزآرتی می تواند در دامنه حركتي، سرعت، نيرو، زمانبندي و دقت حركتي عضلات تأثيرگذار باشند.

برخی از علائم دیزارتری می‌تواند شامل:

• کاهش سرعت گفتار
• محدودیت در حرکات صورتی
• ریتم و لحن غیرطبیعی گفتار

برای شناخت بیشتر دیزآرتری مطالعه نوشته زیر را به شما پیشنهاد می دهیم:
دیزارتری چیست ؟ | علائم دیزآرتری | روشهای درمان دیزآرتری | فیلم |

5- مشکلات بلع

ناهنجاری و تاخیر در رشد مهارتهای تغذیه و بلع یکی از علائم شایع کودکان فلج مغزی متوسط تا شدید است. کودکان و بزرگسالان دارای فلج مغزی ممکن است به دلیل ضعف در اندامهای اورال قادر به جویدن و بلع غذا بطور مناسب نباشند.

گفتار درمانی فلج مغزی، با ارزیابی این کودکان و ارائه برنامه درمانی کمک بزرگی به حل مشکلات بلع آنها می کند. تحقیقات نشان داده اند که کودکان مبتلا به فلج مغزی متوسط تا شدید که دارای مشکلات تغذیه می باشند، دچار سو تغذیه بوده و سطح سلامتی پایینی دارند.

مشکل در جویدن و بلع غذا از دهان به معده که می‌تواند علائمی شامل:

• آبریزش دهان
• ریفلاکس  معدی – مروی
• یبوست
• آسپیراسیون غذا یا مایعات
• سوزش سر دل
• سرفه

مقاله پیشنهادی: بیماری اختلال بلع | نوزادان ، کودکان و بزرگسالان

6- مشکلات تاخیر گفتار (درکی و بیانی)

گفتار به توانایی تولید صحیح صداهای گفتاری اشاره دارد و زبان مفهومی انتزاعی از درک کردن و بیان کردن ایده‌ها است. گفتار درمانی فلج مغزی به این دو به‌ صورت تخصصی کمک می‌کند. علاوه بر مشکلات گفتاری فوق، افراد دارای فلج مغزی ممکن است با مشکلات زبانی زیر نظیر مواجه شوند:

مشکلات درکی: برخی از کودکان دارای فلج مغزی ممکن است مشکلات در درک و پردازش صحبت‌های دیگران داشته باشند. گفتار درمانی فلج مغزی، به این تا مهارت‌های شناختی و معناشناسی موردنیاز برای درک گفتار دیگران را به دست بیاورند. کودکان و بزرگسالان دارای  فلج مغزی ممکن است در درک معنای واژگان، عبارت‌ها، جمله و داستان‌ها ضعف داشته باشند.

مشکلات زبان بیانی:

کودکان و بزرگسالان دارای  فلج مغزی ممکن است در بیان و ابراز  واژگان، عبارت‌ها، جمله و روایت‌های روزمره  ضعف داشته باشند.

مطلب پیشنهادی: ۵ علت دیر حرف زدن کودک به همراه درمان

جمع بندی

یک فرد دارای فلج مغزی ممکن است طیفی از اختلالات متنوع را داشته باشد. ما فهرستی از اختلالاتی شایعی را که گفتار درمانگر در آن‌ها می‌تواند به فرد دارای فلج مغزی کمک کند لیست کردیم. همانطور که دیده‌اید این اختلالات مشابه نبوده و طبیعتاً نقش گفتار درمانی و برنامه درمانی‌اش برای هر اختلالات متفاوت خواهد بود. پس امکان اینکه به ذکر جزئیات در این نوشته به پردازیم نیست. در اینجا روند کلی گفتار درمانی فلج مغزی را ذکر می‌کنیم.

گفتار درمانی خیلی سریع، پس از تشخیص فلج  مغزی شروع می‌شود. این بدین معنا است که برنامه مداخله گفتار درمانی در فلج مغزی اغلب از دوران نوزادی آغاز می‌شود. دقیقاً بهترین زمان برای یادگیری گفتار و زبان.

برای ارتباط با کارشناسان تیم توانبخشی هوش کالا از طریق قسمت دیدگاه سوالات و نظرات خود را کامنت کنید. در اسرع وقت پاسخگوی شما عزیزان خواهیم بود.

برخی منابع

Speech Therapy for Cerebral Palsy

فلج مغزی|ویکی پدیا