نوروپاتی شنوایی یا عدم هم‌زمانی شنوایی، یک اختلال شنیداری است که در آن، صداها به‌صورت نرمال وارد گوش داخلی می‌شوند ولی خروج سینگالهای صوتی از آن، به‌صورت آشفته است. به بیانی دیگر در عصب شنوایی، صداها به‌خوبی پردازش نمی شوند. علی‌رغم پیشرفت های چند سال اخیر، درباره اختلال نوروپاتی شنوایی هنوز هم موارد ناشناخته زیادی وجود دارد. در این نوشته می خواهیم درباره نوروپاتی شنوایی کودکان و بزرگسالان، علت نوروپاتی شنوایی و درمان نوروپاتی شنوایی صحبت کنیم.
فهرست عناوین این نوشته
مقدمه شناخت نوروپاتی شنوایی
برای درک بهتر نوروپاتی شنوایی، به بیان مقدمه ای برای شناخت بهتر آن می پردازیم.
شناخت ساختار گوش
ما قبلا درباره ساختار گوش صحبت کردیم. گفتیم که گوش، سه قسمت کلی به نام گوش خارجی، گوش میانی و گوش داخلی دارد. انرژی صوتی از گوش خارجی، وارد گوش میانی و سپس گوش داخلی می شود. اجازه بدهید در اینجا جزئیات بیشتری را درباره گوش داخلی بگوییم. گوش داخلی، حلزونی شکل است. درون آن مایع و در سطوح داخلی آن سلول هایی مویی شکل، وجود دارند. انرژی صوتی (انرژی میکانیکی) باعث لرزش حلزون گوش و محتویات داخل آن (مایع و سلولهای مویی شکل) می شود. این لرزش ها طی فرایندی، توسط سلولهای مویی، تبدیل به سیگنالهای عصبی می شوند. سپس این سیگنال ها، توسط عصب متصل به حلزون، به مغز فرستاده می شوند تا درآنجا تفسیر و درک شوند.
تست های شنیداری با تون خالص
غالبا کم شنوایی یک فرد، از طریق تست های شنوایی تن خالص قابل تشخیص است. در ادیومتری تن خالص فرکانس های ۲۵۰ ،۵۰۰ ، ۱۰۰۰، ۲۰۰۰، ۴۰۰۰، ۸۰۰۰ هرتز مورد ارزیابی قرار گرفته و آستانه های (حداقل بلندی لازم هر صدا برای شنیده شدن) آنها ثبت می شود. اساس تعیین شدت کم شنوایی براساس میانگینی از همین آستانه ها است. هرچه قدر این نمره بالاتر باشد شدت کم شنوایی بیشتر است و فرد قادر به شنیدن دامنه کمتری از اصوات است. براساس این تقسیم بندی، ما می توانیم میزان درک گفتاری فرد را هم پیش بینی کنیم. اگر فردی افت شنوایی کمی داشته باشد قاعدتا در درک گفتار دیگران نیز مشکلات کمتری خواهد داشت. موضوع نوشته ما درباره نوروپاتی شنوایی است. مشکلی که نمی توان براحتی آن را در دسته بندی بالا قرار داد.
نوروپاتی و مشکل در تست های شنیداری گفتاری
کسانی که دارای اختلال نوروپاتی شنوایی هستند، ممکن است که در کشف اصوات ساده، مشکل خاصی نداشته باشند. به همین دلیل در آزمایش شنوایی سنجی تون خالص، ممکن است کم شنوایی از ملایم تا عمیق داشته باشند. اما نتیجه تست گفتاری بسیار ضعیفی را نشان می‌دهند که با آستانه‌های شنوایی تون خالص آنها همخوانی ندارد. به همین دلیل در گذشته این عدم انطباق تست‌ها عجیب به نظر می‌رسید و تصور می‌شد چنین افرادی تمارض به کم شنوایی می کنند. اما ظهور تست هایی نظیر ABR وجود مشکل شنیداری را در این افراد تایید کرد.
برخی از کودکان دارای نوروپاتی شنوایی، عملکرد گوش خارجی، میانی و سلولهای مویی گوش داخلی آنها طبیعی بود ولی باز هم در درک اصوات گفتاری مشکلاتی داشته اند. برخورد آنها به شکلی بود که گویی اصلا آن صدا را نمی شنیدند. این نتایج بخصوص زمانی که پای ” درک گفتار ” و ” صدای زمینه ای ” در میان بود بدتر می شد!.
نوروپاتی شنوایی چیست؟
درباره نوروپاتی شنوایی هنوز ابهاماتی وجود دارد. اما آنچه متخصصان شنوایی شناس تاکنون پذیرفته اند این است که احتمالا در افراد دارای نوروپاتی شنوایی، در حین انتقال سینگالهای عصبی از سلولهای مویی تا مغز مشکلاتی بوجود می آید که در نتیجه آن درک صوت برای فرد مشکل ساز می شود. این مشکل می تواند در محل اتصال سلول هایی مویی به عصب و یا در خود عصب (عصب شنوایی وظیفه، پردازش و سازماندهی این سینگالهای صوتی را نیز بر عهده دارد) بوقوع بپیوندد.
کسانیکه دچار نوروپاتی شنیداری هستند، در کشف اصوات ساده، ممکن است (مانند صدای در یا افتادن شی) مشکلات بسیار کمتری داشته باشند. با این حال در تست های درک گفتاری، نتایج بسیار ضعیفی نشان می دهند. ( نتایج تست درک گفتار، ضعیف تر از تست های شنیداری با تن خالص است). این نتایج، بخصوص در محیط های پر سر وصدا بدتر است.
اختلال طیف نوروپاتی شنوایی برای اولین بار در سال 1990 میلادی، زمانی که تست‌های پیشرفته شنوایی در دسترس متخصصان شنوایی‌شناس قرارگرفت، شناخته شد. توسط ابزارهایی که می‌توانند عملکرد سلولهای مویی شکل حلزون را اندازه‌گیری کنند.
نوروپاتی شنوایی چه علائمی دارد؟
برخی از ویژگی‌های معمول که همراه با نوروپاتی شنوایی هستند عبارت‌اند از:
- شدت کم شنوایی این افراد می تواند از ملایم تا عمیق باشد.
- نمی‌توان پیش‌بینی دقیقی از شدت کم شنوایی با آزمون‌هایی نظیر ABR و دیگر تست درک گفتاری به دست آورد.
- شنوایی گاها روزبه‌روز و یا حتی ساعت‌به‌ساعت در نوسان است.
- شدت مشکل در درک گفتار بخصوص در محیط‌های پرسروصدا بیشتر است.
- برخی از افراد دارای نورپاتی شنوایی ممکن است مشکلاتی در تکالیفی که نیاز به هماهنگی بیشتری دارند نیز نشان دهند. ( مانند نوشتن ، دویدن و یا صحبت کردن )
علت نوروپاتی شنوایی چیست؟
دلایلی زیادی برای نورپاتی شنوایی ذکرشده است. علت این مشکل می تواند ارث، بیماری و ضربه باشد. در خصوص علت نوروپاتی شنوایی هنوز ابهاماتی وجود دارد. ولی شایع‌ترین ریسک فاکتورهایی که می‌توانند سبب نوروپاتی شنوایی شوند در اینجا ذکرشده است:
- تولد زودرس
- کمبود اکسیژن در زمان تولد
- زردی بالا ، بخصوص اگر نیاز به تعویض خون باشد.
- داروهای اتوستیک
- بیماریهای عفونی ( اوریون و..)
- اختلالات ایمنی ( گلین باره و..
- اتوزومال غالب غیر سندرمی – اتوزومال مغلوب ، وابسته به کروموزم ط و دیگر شرایط ژنتیکی
- بیماریهای عصبی نظیر:
نوروپاتی شنوایی چطور تشخیص داده می‌شود؟
برای تشخیص نوروپاتی شنوایی می‌بایست نتایج تست‌های مختلف شنوایی را در کنار هم قرارداد. تست‌های شنوایی که برای تشخیص نوروپاتی شنوایی توصیه می‌شود به‌قرار زیر است :
- تمپانومتری
- تست ABR
- تست OAE
- تست‌های شنیداری رفتاری ( اگر سن کودک بیشتر از 6 ماه است )
ما قبلا درباره تست های شنوایی بزرگسالان و تست شنوایی سنجی نوزادان توضیحات تکمیلی نوشته ایم که می توانید با کلیک بر روی هر لینک درباره تست بالا بیشتر بدانید.
مشخصه اصلی و کمک‌کننده برای تشخیص نوروپاتی شنوایی این است که معمولاً تست OAE نرمال است. این بدین معنی است که سلولهای مویی درون حلزون گوش به‌خوبی کار می‌کنند و یا طبیعی هستند. در مقابل نتیجه تست ABR غیرطبیعی است. این بدین معنی است که پاسخ عصب شنوایی ضعیف است.
بر اساس تست‌هایی غربالگری معمول در بیمارستان‌ها ( OAE و ABRs ) برخی از این کودکان تشخیص داده نمی‌شوند. این باعث تأخیر در تشخیص این اختلال می‌شود. والدین و پزشکان به دلیل تغییراتی که کودک روزبه‌روز نسبت به محرکهای صوتی در محیط دارند درباره کم شنوایی او مردد هستند.
وقتی این کودکان بزرگ‌تر می‌شوند اطلاعات بهتری از وضعیت شنوایی آنها در دسترس قرار می‌گیرد. در اینجا است که می بینیم این کودکان در درک اصوات گفتاری بسیار ضعیف‌تر هستند. بخصوص زمانی که در محیط پرسروصدا قرار می‌گیرند.
برای تشخیص نوروپاتی شنوایی به مراکز شنوایی سنجی مراجعه کنید. لینک زیر به شما کمک می کند آدرس و تلفن تماس مراکز شنوایی سنجی در شهر خود را پیدا کنید:
مراکز شنوایی سنجی | آدرس و شماره تلفن کلینیک های شنوایی سنجی کشور
آیا نورپواتی شنوایی درمان دارد؟
محل مشکل که علت نوروپاتی شنوایی است در افراد مختلف، متفاوت است. از طریق تست‌های شنوایی معمول کلینیکی نمی‌توان محل دقیق آسیب را تشخیص داد. بنابراین راهکار پزشکی دقیقی برای درمان نوروپاتی هنوز در دسترس نیست. این مشکل را می‌توان از طریق راهکارهایی نظیر سمعک، کاشت حلزون و یا سیستم fm مدیریت کرد. در ادامه هر کدام از این اقدامات را بررسی می کنیم.
1- سمعک برای کودکان دارای نوروپاتی شنوایی
نظر متخصصان درباره میزان سودمندی سمعک برای کودکان دارای نوروپاتی شنوایی یکسان نیست. برخی از کودکان دارای نوروپاتی، سمعک به آنها کمک کرده و برای برخی سودمندی کمی داشته و یا گاها بی‌فایده بوده است. به‌طورکلی نمی‌توان در خصوص میزان سودمندی سمعک برای یک کودک دارای نوروپاتی پاسخ مطمئنی داد.
طبق نظر Hood سمعک در کودکان دچار نوروپاتی شنوای باید با احتیاط تجویز شود و حداکثر توان خروجی سمعک باید کم باشد. زیرا اگر خروجی سمعک بالا باشد، سلولهای مویی خارجی صدمه می بینند. تنظیم سمعک معمولا بر اساس آزمون و خطا صورت می گیرد.
شنوایی شناس پس از تجویز سمعک مرتب عملکرد حلزون را با OAE پایش می کند.
2- کاشت حلزون برای کودکان دارای نوروپاتی شنوایی
برخی از این کودکان کاشت حلزون شنوایی تأثیر بیشتری به نسبت سمعک برای آنها داشته است. بخصوص کودکانی که داراری نورپاتی شنوایی شدیدی بودند. کودکانی که نورپاتی شنوایی آنها به دلیل آسیب در عصب شنوایی بوده، تأثیر کمتری از کاشت حلزون دریافت کرده‌اند.
در سالهای اخیر ،کاشت حلزون برای کودک دارای نوروپاتی شنوایی که رشد خوب زبانی و شنیداری نداشته اند، صرف نظر از میزان کم شنوایی، یک گزینه درمانی بوده است.
3- سیستم fm شنیداری
سیستم fm، به کودکان دارای نوروپاتی شنوایی، در درک گفتار در محیط‌های پرسروصدا همانند مدرسه کمک زیادی می‌کند.
چگونه به کودکان نوروپاتی شنوایی در بیان و درک گفتار کمک کنیم؟
متأسفانه رویکرد مشخصی در توانبخشی کودکان دارای نوروپاتی شنوایی وجود ندارد. بسیار مهم است که در توانبخشی این کودکان تیمی از افراد متخصص و دارای تجربه حضورداشته باشند. این گروه را می توان در مراکز خانواده و کودک کم‌شنوا پیدا کرد. ارتباط خانواده‌ها با این تیم، می بایست نزدیک باشد. این تیم می‌تواند کودک را مشاهده و ارزیابی کند تا بهترین رویکرد را برای توانبخشی آنها، انتخاب کند.
- برخی از کودکان دارای نورو پاتی شنوایی، صرفاً از رویکردهای شفاهی – کلامی – شنیداری نتیجه می‌بینند.
- برخی دیگر، درک گفتار برای آنها بسیار سخت است. این کودکان، می‌بایست از رویکردهای بینایی نظیر (زبان اشاره و گفتار نشانه‌دار) برای ارتباط بهتر استفاده کنند.
کار سختی است که در همان ابتدا پیش‌بینی کنیم، کدام رویکرد، برای فرزند شما مناسب است. باید در انتخاب رویکرد، منعطف باشید. از طریق راهنمایی های زیر، والدین کودک دارای نوروپاتی شنوایی، خروجی هر رویکردی را می توانند بسنجند و در هر لحظه، بهترین تصمیم ممکن را بگیرند.
برای بررسی های بهتر و دقیق تر مشکلات گفتاری از یک آسیب شناس گفتار و زبان کمک بگیرید. برای یافتن مراکز گفتار درمانی در سراسر کشور روی لینک زیر کلیک کنید:
مراکز گفتار درمانی | لیست کلینیک ها و مراکز گفتاردرمانی کشور
- آسیب‌شناس گفتار و زبان (گفتار درمانگر) ، شنوایی‌شناس و دیگر اعضای تیم می‌توانند به والدین کمک کنند که کدام رویکرد، برای کودک، مناسب است یا نیست.
- پس از انتخاب موفقیت‌آمیز رویکرد، کودک می‌بایست پیشرفت داشته باشد.
- برای دستیابی به درمان بهتر، این رویکردها می‌توانند اصلاح شوند.
- رویکردی مناسب است که ارتباط و درک را به مرور بهتر کند. در کنار آن خستگی و ناامیدی از ارتباط را کمتر کند.
- بسیاری از صاحب نظران معتقدند طرح درمانی برای کودک دچار نوروپاتی شنوایی باید “همیشه” شامل ارتباط بینایی باشد.
جمع بندی
ما در این نوشته به طور مفصل درباره نوروپاتی شنوایی در کودکان و بزرگسالان صحبت کردیم. امیدواریم این مقاله به تمام سوالات شما پاسخ داده باشد. درصورتیکه فرزند شما مشکوک به نوروپای شنوایی است، برای بررسی های بیشتر به مراکز شنوایی سنجی مراجعه کنید.
اگر هنوز در این باره سوال یا ابهامی دارید از طریق قسمت دیدگاه با ما در میان بگذارید. در اولین فرصت پاسخگوی شما خواهیم بود.
سایر منابع
آسیب شناس گفتار و زبان ( گفتار درمانگر ) و روانشناس با بیش از ۱۵ سال کار بالینی
مدیر کلینیک های گفتار درمانی بیان و یلدا
مدیر وب سایت پزشکی مداوا
مدرس دوره های آموزش بشنو و صحبت کن
مخترع نرم افزارهای گفتار درمانی بیان