این جمله را زیاد شنیده ایم که چون پدرش دیر به حرف اومد خودش هم هنوز شروع به حرف زدن نکرد. اما آیا دیر حرف زدن کودک ارثی است؟ پاسخ به این سوال نیاز به توضیح دارد اما اگر بخواهیم کوتاه پاسخ بدهیم. ژنتیک بر حرف زدن تاثیرگذار است. با ما همراه باشید تا به این سوال پاسخ بدهیم و بگوییم چه زمان باید برای رفع مشکل کلامی کودک اقدام کرد.
سه دلیل عمده برای دیر حرف زدن کودک وجود دارد:
- علل محیطی : ممکن است شرایط محیط کودک و محلی که در آن بزرگ شده است چندان از نظر کلامی غنی نبوده باشد. کودک کلمات کمی شنیده که بخواهد انها را بکار ببرد. مثلا اگر پدر و مادر کودک هر دو شاغل باشند و فرصت زیادی با کودک ارتباط نداشته باشند از نظر محیطی شرایط خوبی را برای فرزندشان فراهم نکرده اند. این می تواند دلیل تاخیر کلامی کودک باشد.
- علل پزشکی : ممکن است کودک به دلیل مشکل پزشکی تاخیر کلامی داشته باشد.مثلا کودکان نارس احتمالا تاخیر کلامی را تجربه کنند. یا برخی از بیماریها نظیر کم شنوایی ، شکاف کام ، اتیسم می تواند دلیل دیر حرف زدن کودک باشد.
- علل ژنتیکی : وقتی به برخی از خانواده ها نگاه دقیق تری داریم متوجه می شویم که در آن خانواده تاخیر کلامی شایع تر است. بدین معنا که ممکن است پدر ، مادر ، خاله ، عموی کودک نیز تاخیر کلامی داشته است.
از کجا بفهمم دلیل دیر حرف زدن کودک ارثی است ؟
فهرست عناوین این نوشته
اگر بخواهید وارد مسیر این بشوید که ثابت کنید دلیل دیر حرف زدن کودک ارثی است یا نه ، بدانید که مسیر سختی را در پیش گرفتید. چرا که آزمایش دقیقی در اینباره وجود ندارد. ما این را می دانیم که ژن FOXP2 نقش مهمی در مهارت های کلامی کودکان ایفا می کند. اما بررسی این ژن کار سخت ، پر هزینه و غیر ضروری است.
ما می توانیم برای بررسی ارثی بودن این موضوع به خانواده کودک نگاهی بیاندازیم. اگر در خانواده و اقوام دیر حرف زدن کودک شایع بود می توانیم علت را ارثی بدانیم. اما ارثی بودن دیر حرف زدن به این معنا نیست که نباید کاری کنیم و فقط صبر کنیم تا خودش شروع به حرف زدن کند.
در بسیاری از موارد بجای تمرکز بر علت دیر صحبت کردن می بایست به دنبال رفع مشکل باشیم. قطعا راه روش درست برخورد با این موضوع منتظر ماندن و هیچ کاری نکردن نیست. چه علت کودک ارثی باشد چه محیطی مهم است که در زمان مناسب برای رفع مشکل کلامی اقدام کنیم.
در مورد حرف زدن هرچه در سنین پایین برای رفع تاخیر کلامی اقدام کنیم به سرعت بیشتری نتیجه خواهیم گرفت. اما چه زمانی برای شروع حرف زدن باید اقدام کنیم؟
[نوشته پیشنهادی : سن حرف زدن کودک پسر ]
همه بچه ها حداکثر تا ۱۵ ماهگی اولین کلمات خود را به شکل باثبات و خود انگیخته بیان می کنند. بدین معنا که اگر درخواست داشته باشند بدون انکه لازم باشد کلمه را برایشان تکرار کنیم خود انگیخته اسم آن کلمه را بیان می کنند.
در ۱۸ ماهگی به مرور یاد می گیرند که این کلمات را با هم ترکیب کنند. حاصل این ترکیب بیان جملات ساده ای مثل : توپ بابا ، توپ نیست ، ماما رفت و.. است.
به طور میانگین بچه ها در ۲۴ ماهگی حداقل ۱۰۰ تا ۲۰۰ کلمه بیانی دارند.
شما می توانید به راحتی با مقایسه وضعیت کلامی فرزندتان با سایر هم سن سالانش متوجه دیر حرف زدن فرزندتان بشوید. اگر کودک تاخیر کلامی دارد به این معنا نیست که الزاما مشکل هوشی دارد. بلکه بسیاری از این کودکان هوش بالایی دارند اما برای رفع تاخیر کلامی شان نیاز به کمک دارند.
درمان دیر حرف زدن ارثی چیست؟
حتی اگر دلیل دیر حرف زدن کودک ارثی باشد لازم است که در زمان مناسب برای رفع آن اقدام کنیم. برای رفع مشکلات کلامی جدا از تمریناتی که خود را خانه باید انجام بدهیم لازم است از متخصص گفتار درمانی کودکان کمک بگیریم.
گفتار درمانگر در جلسه اول وضعیت بازی ، درک و کلام فرزندتان را ارزیابی می کند و به شما می گوید که آیا نیاز به اقدام جدی است یا خیر. اگر نیاز به جلسات گفتار درمانی داشته باشد براساس وضعیت کودک با او تمرین می کند و گره کلامی او را رفع می کند. براساس میزان تاخیر کلامی کودک ممکن است یک یا چند جلسه نیاز باشد.
در کنار جلسات گفتار درمانی تمریناتی که شما در خانه با فرزندتان انجام می دهید نیز بسیار مهم هستند. برخی کمک هایی که شما می توانید انجام بدهید را در پایین فهرست کردیم:
- با فرزند خوب زیاد صحبت کنید. سعی کنید درباره اتفاقاتی که در حال حاضر در حال رخ دادن است صحبت کنید.
- در سطح کودک صحبت کنید. هنگام صحبت با او از جملات بسیار طولانی یا کلمات سخت استفاده نکنید. به جای بصورت جملات دو یا سه کلمه ای صحبت کنید.
- با لحن و آهنگ صحبت کنید. سرعت گفتار خود را کم کنید و اهنگین حرف بزنید. لحن و آهنگ به درک و بیان کلمات کمک می کند.
- کم تر از او سوال بپرسید. زیاد سوال پرسیدن می تواند اعتماد به نفس کودک را کم کند به جای آن سعی کنید در مورد چیزهایی که می بینید نظر بدهید.
- کودک خود را در معرض افراد دیگر قرار دهید تا با آنها ارتباط برقرار کند. مثلا پارک و مهدکودک گزینه مناسبی برای ارتباط بیشتر کودک با هم سن سالانش است.
- برای او زیاد شعر بخوانید. شعرهای ساده مانند چشم چشم دو ابرو را برای فرزندتان بخوانید و همزمان تصویر آنها را نشان بدهید.
فرقی نمی کند که دلیل دیر صحبت کردن فرزند شما ارثی باشد یا محیطی یا ژنتیکی. آنچه مهم است اقدام بموقع و با کیفیت است. والدین در کنار گفتار درمانی نقش مهمی می توانند برای رفع دیر حرف زدن فرزندشان انجام بدهند.
در نوشته تکنیک های گفتار درمانی کودک ۲ ساله در این باره صحبت کردیم. در صورت تمایل به تمرین در خانه روی لینک آبی کلیک کنید.
جمع بندی :
در این نوشته به یکی از سوالات شما پاسخ دادیم. گفتیم که خانواده و ارث می تواند بر تاخیر کلامی یا دیر حرف زدن کودک موثر باشد. اما مهم است که برای رفع کلامی کودک اقدام کنیم. کودکانیکه که تاخیر کلامی دارند معمولا قشرق بیشتری دارند. چرا که نمی توانند خواسته ها خود را بصورت کلامی بیان کنند. همینطور از انجاییکه کودک خودش را با سایر دوستانش مقایسه می کند عدم درمان این مشکل می تواند باعث کاهش اعتماد به نفس کودک شود.
بنابراین بهتر است تا فاصله تاخیر کلامی کودک با دوستانش بیشتر نشد با انجام تمرین در خانه و کمک گرفتن از متخصص گفتار درمانی این مشکل را رفع کنیم.