درمان لکنت زبان در بزرگسالان شدنی است؟ ( مقایسه ۵ راهکار پرطرفدار)

افراد بزرگسال زیادی را می شناسم که به دنبال درمان لکنت زبان بزرگسالان بودند و توانستند به آن دست پیدا کند. یکی از این افراد را شما هم می شناسید. کسی که هم اکنون صاحب یک پادکست مشهور است.

افراد زیادی را من می شناسم که سابقا لکنت داشته اند. کسی را می شناسم که هم اکنون رئیس یکی از بخش نظارتی است. شغلی که این فرد دارد پر از چالش است. ایشان می گفتند که در جوانی از شدت لکنت حتی نمی توانستند یک کلمه را به شکل کامل بیان کنند.

بعنوان یک گفتار درمانگر که بیش از ۱۵ سال سابقه فعالیت بالینی دارد می توانم بگویم درمان لکنت بزرگسال سخت و شدنی است.

ببیند مجتبی شکوری در این باره چه می گوید:

برای درمان لکنت زبان بزرگسالان شیوه ها و روش هایی زیادی مطرح شده است.

ماهیت لکنت زبان در بزرگسالان

لکنت زبان یک مشکل مادرزادی – به این معنا که در بدو تولد همراه با کودک باشد – نیست. این مشکل معمولا در سنین 2 تا 6 سالگی در گفتار کودک نمایان می شود. برخی، در کمتر از دو هفته از بروز مشکل، بصورت خود به خودی خوب شده اند و اندکی، این مشکل در آنها تثبیت شده است.

لکنت یا گرفتگی زبان در بزرگسالان کم کم پیچیده تر و سر سخت تر می شود. آنچه که به مرور درمان را سخت تر می کند ماهیت روحی و روانی لکنت زبان است. ساختار لکنت زبان در دوران کودکی و بزرگسالی تفاوت های زیادی دارد. اجازه بدهید در ادامه ساختار لکنت زبان در بزرگسالان را بررسی کنیم. شناخت آناتومی لکنت زبان بزرگسالان ، کمک شایانی در درک روشهای درمان لکنت زبان بزرگسالان به ما می دهد.

آناتومی لکنت بزرگسالان

در تصویر زیر دو بخش مشخص است (بخش بالایی کوه  و بخش پایینی کوه). بخش روی آب (سفید رنگ) و بخش زیر آب .

بخش روی آب، اختلال گفتاری صرف است. گیرها، تکرار، کشیده گویی ها و وقفه ها. این بخش تنها قسمت نمایان لکنت زبان بزرگسالان است، اما همه لکنت زبان نیست. معمولا اعضای خانواده تمام لکنت زبان بزرگسالان را در همین گیرها، وقفه ها و تکرار کلمات می ببینند. اما یک بخش مهم و پنهان دیگر نیز وجود دارد. بخشی پیچیده که فقط دو نفر از از آن مطلع هستند. درمانگر و مراجعه کننده.

بخش نهان لکنت مربوط به احساساتی است که به مرور در ذهن فرد بوجود می آید. برخی از این احساسات بسیار مخرب و فلج کننده هستند. احساساتی که روزی معلول مشکل گفتاری بوده اند و امروز خود مستقل و بخشی از علت لکنت زبان در نوجوانان و بزرگسالان شده اند. این بخش پنهان تا جایی پیش می رود که خود، باعث مقاومت و شکست در درمان لکنت زبان در بزرگسالان می شود.

برای آشنایی بیشتر با علائم لکنت مطالعه مقاله زیر را به شما پیشنهاد می دهم:
[ علائم لکنت در بزرگسالان و کودکان]

نگاه دقیق تر به بخش آشکار

هر آنچه شما از لکنت زبان می بینید (تکرار گویی، قفل، کشیده گویی و.. ) می تواند اجزای تشکیل دهنده بخش آشکار لکنت زبان باشد. علائم این بخش از یک فرد به فرد دیگر ممکن است متفاوت باشد. فرد بزرگسالی ممکن است به مرور تکرار کلمات در گفتارش کم رنگ و حذف شود و فقط قفل و گیر در کلمات را نشان بدهد. بخش آشکار، پدر (آفریننده) بخش پنهانی لکنت زبان بوده و به مرور با بزرگتر شدن فرد، ضعیف و ضعیف تر می شود و قدرت را به فرزند خود یعنی بخش نهان (احساسات، عواطف و رفتارهای مرتبط با لکنت زبان بزرگسال) می دهد.

نگاه دقیق تر به بخش پنهان

این بخش شامل عواطف، احساسات، ترس ها، نگرانی ها و فرارهای فرد بزرگسال از لکنت زبان است. بسیاری از افراد در دوران کودکی هیچ اطلاعی از تکرار ها و قفل های خود نداشتند (بخش پنهانی در ابتدا وجود نداشت). ولی به مرور افزایش سطح آگاهی فرد و برخورد افراد پیرامون و همچنین واکنش هایی که خود فرد نسبت به این مشکل داشت آرام، آرام سبب شکل گیری ترس ها، اضطراب ها وفرار ها از لکنت زبان شد. در نتیجه این بخش متولد و به مرور بزرگ و بزرگ تر شد.

این احساسات در افراد مختلف انواع و شدت مختلفی دارد. قصد تشریح کامل این احساسات ندارم ولی تمایل دارم با ذکر مثالهایی اهمیت این بخش را در ذهن شما روشن تر کنم.

• فردی که بدلیل ترس از بروز لکنت، در جمع دوستان و اقوام کمتر حضور پیدا می کند و یا کمتر حرف می زند.
• ترس از لکنت سبب شده برخی از کلمات سخت را بیان نکند. ( هنگام خرید به جای “کیک “، “شیرینی ” می گوید.)
• لکنت زبان سبب زودرنجی بالای او اختلاف زیاد او با اعضای خانواده شده است.
• جواب سوالات معلم را در کلاس می داند ولی داوطلب پاسخگویی نیست.
• بسیاری از موقعیت های شغلی را به همین دلیل از دست داده است.
• و..

۵ روش مطرح شده در درمان لکنت زبان بزرگسالان

در ادامه ۵ روش مطرح شده در درمان لکنت زبان بزرگسالان را با هم بررسی می کنیم:

• گفتار درمانی
• دارو درمانی
• طب سنتی
• خود درمانی
• شبیه سازی ذهن

1-گفتاردرمانی در درمان لکنت بزرگسالان

گفتار درمانگر ( متخصص اختلالات گفتار و زبان ) در هر حال حاضر در تمام دنیا بعنوان تنها متخصص در زمینه لکنت زبان شناخته می شود. هر ساله دانشکده های گفتار درمانی تحقیقات گسترده ای در زمینه شناخت لکنت زبان بزرگسالان انجام می دهند. براساس این تحقیقات روش های درمانی جدید تر مطرح می شود.

مکث کردن ، تنفس گرفتن صحیح ، نرم بیان کردن صدا ها ، از استفاده از لحن کمک کننده ، تکنیک آغاز نرم و … انواع تکنیک هایی هستند که لکنت را در گفتار کم می کنند.

ما این را می دانیم که لکنت بر ذهن فرد بزرگسال هم اثر می گذارد. بنابراین مهم است که در درمان لکنت بزرگسالان حتما کاهش ترس ، اضطراب از صحبت کردن هم دیده شود. گفتار درمانگر می تواند از انواع رویکردها استفاده کند. یکی از شایع ترین رویکرد ها در این زمینه رویکرد cbt است.

عمر گفتار درمانی کم نیست. در گذشته نیز افرادی تحت عنوان درمانگر گفتار در کشور های مختلف به افراد دارای لکنت زبان کمک می کردند. در فیلم سخنرانی پادشاه ، شما می بینید که جرج ششم (پدر ملکه فعلی انگلستان)، برای درمان لکنت زبان خود دست به انواع و اقسام روشهای مطرح زد و تاثیر ندید. در نهایت پادشاه انگلیس با پیروی از دستورالعمل های گفتار درمانگر خود بر ترس از سخنرانی و لکنت خود، غلبه می کند و برای مردم کشور سخنرانی پیروزی بخشی را انجام میدهد.

گفتاردرمانی می بایست توسط آسیب شناس گفتار و زبان ( و نه روانشناس و مربی و معلم ..) انجام شود. آسیب شناس گفتار وزبان می بایست توانایی بالایی در مدیریت درمان لکنت زبان بزرگسالان داشته باشد. اگر یک آسیب شناس گفتار و زبان دوره های علمی و تجربی لکنت زبان بزرگسالان را نگذرانده باشد و همچنین تجربه کافی در این زمینه نداشته باشد، نمی تواند به شما کمکی کند.

[ نوشته پیشنهادی : راهکارهای درمان لکنت در کودکان ]

چرا گفتار درمانی من جواب نداد؟

ممکن است شما قبلا به کلینیک گفتار درمانی مراجعه کرده اید و نتیجه چندانی ندیده اید. این شکست شما می تواند بدلایل زیر باشد:

• بنا به دلایلی همکاری خوبی با گفتار درمانگر خود نداشته اید.
• جلسات درمانی را نصف و نیمه رها کرده اید.
• بجای گفتار درمان نزد روانشناس و یا مربی آموزشی مراجعه کرده اید.
• با گفتار درمانگر خود ارتباط خوبی نداشته اید.
• در آن زمان انگیزه بالایی برای درمان لکنت خود نداشته اید.
• گفتار درمانگر شما تجربه کافی در درمان لکنت زبان نداشته
• به گفتار درمانگر خود اعتماد نداشته اید.

ممکن است دلیل شما از موارد بالا نباشد. به هرحال اگر هنوز به دنبال درمان گرفتگی زبان خود هستید بهتر است منتظر ننشینید و بدنبال همراه خوب و با تجربه ای (گفتار درمانگر) بگردید.

2- دارو درمانی

ما قبلا در نوشته دارو برای درمان لکنت زبان، بطور مفصل دراین باره نوشتیم. گفتیم که به دلیل ماهیت پیچیده لکنت دارویی وجود ندارد که بتواند هم مشکلات بخش آشکار و مشکلات بخش پنهان را بصورت دائمی حل کند.

برای آگاهی بیشتر درباره دارودرمانی لکنت زبان پیشنهاد می کنیم مقاله زیر را بخوانید:
داروی لکنت زبان

3- طب سنتی_اسلامی در درمان لکنت زبان بزرگسالان

طب سنتی در این زمینه راهکارها مشخصی و موثر ارائه نداده است. البته برخی از افراد احتمالا ناآگاه و یا سودجو، توصیه هایی را ( مانند خوردن بادام و برخی نخوردن بادام ! ) مطرح کرده اند.

4- خود درمانی

براساس روش خود درمانی، فرد با انگیزه قوی و ایجاد تغییرات لازم در زمینه بازخوردهایی که از محیط می گیرد و همچنین تغییر نگرشهای خود نسبت به لکنت، تلاش کند که اختلال گفتاری خود را اصلاح کند.

بنیاد لکنت زبان آمریکا کتابی را به زبان انگلیسی تحت عنوان خود درمانی در درمان لکنت زبان بزرگسالان منتشر کرده که می تواند برای شما مفید باشد. ( مشاهده و دانلود )

۵- شبیه سازی ذهن :

اخیرا این رویکرد نیز از طریق تبلیغات در فضای مجازی مطرح شده است.

در این رویکرد تاکید می شود که فرد دارای لکنت در ذهن خود ، خود را شبیه سازی کند که بدون لکنت صحبت می کند. دائما تکرار کند که من می توانم خوب صحبت کنم.

شبیه سازی ذهن علی رغم تبلیغات گسترده در فضای مجازی ، نتوانسته بعنوان یک رویکرد مطمئن در زمینه درمان لکنت مطرح شود.

 [نوشته پیشنهادی : برای درمان لکنت چه بخوریم ]

گفتگوی داغ ! درباره درمان لکنت زبان در بزرگسالان

باور ما این است که برای روشن شدن بحث درمان لکنت زبان بزرگسالان، متخصصین گفتار درمانی، مراجعین دارای لکنت زبان و والدین می بایست به بحث و گفتگو در این باره بپردازند. اگر آسیب شناس گفتار و زبان هستید نقد و نظر خود را درباره نوشته فوق مطرح کنید. آیا روش درمانی دیگر برای لکنت بزرگسالان می شناسید؟

اگر از مراجعین دارای لکنت هستید از تجارب درمانی خود بگویید؟ آقا قبلا از روشهای فوق و یا روش دیگری استفاده کرده اید چه نتایجی داشتید؟

اگر هنوز شما درباره درمان لکنت بزرگسالان، ابهام و سوالی دارید نگران نباشید. در قسمت نظرات در پایین، ابهام و سوال خود را بپرسید و منتظر بمانید تا در سریع ترین زمان ممکن به شما پاسخ بدهیم. ما در این نوشته درباره 4 روش معمول در درمان لکنت زبان بزرگسالان توضیحاتی را ارائه داده ایم. شما نیز می توانید این نوشته را در بین دوستان خود به اشتراک بگذارید.

برخی منابع

How to stop or reduce a stutter