گفتار درمانی حرف ر ، در کودکان راحت تر و در بزرگسالان کمی زمان بر تر اما شدنی است. در این نوشته تکنیک هایی که به شما کمک می کند تا صدای ر درست تلفظ کنید را ذکر کرده ایم.
این روشها هم برای کودکان و هم بزرگسالان قابلیت اجرا دارد. آموزش تلفظ حرف ر در هر سنی امکان پذیر است. برای گرفتن نتیجه سریع تر و راحت تر توصیه می کنم در کنار این تمرینات از گفتار درمانگر کمک بگیرید.
برای اطلاع از بهترین مرکز گفتار درمانی کودکان در تهران لطفا روی لینک کلیک کنید.
چگونه ر را تلفظ می کنیم ؟
فهرست عناوین این نوشته
- چگونه ر را تلفظ می کنیم ؟
- تکنیک ۱ ( شناخت جایگاه تلفظ صدای ر ) :
- تکنیک ۲: روش تدریجی لرزش زبان
- تکنیک ۲: تمرین جایگزینی صدا
- تکنیک ۳: تمرین ریتمیک
- بهترین تکنیک گفتار درمانی حرف ر بزرگسالان چیست ؟
- تکنیک جاروی زبانی برای تلفظ حرف “ر”
- تکنیک صدای مسلسل برای تقویت تلفظ حرف “ر”
- گفتار درمانی حرف ر در منزل چگونه است ؟
- چطور صدای ر را در کلمات جملات درست بگوییم؟
- لیست واژگانی که صدای اول آنها ر است:
- لیست واژگانی که صدای میانی آنها ر است:
- لیست واژگانی که صدای آخر آنها ر است:
- سوالات شایع شما در خصوص آموزش تلفظ حرف ر:
- چرا برخی افراد در تلفظ حرف “ر” مشکل دارند؟
- بهترین سن برای اصلاح تلفظ “ر” چه زمانی است؟
- جایگاه درست زبان هنگام تلفظ “ر” کجاست؟
- چه زمانی باید به گفتاردرمانگر مراجعه کرد؟
- آیا مشکل تلفظ “ر” خود به خود برطرف می‌شود؟
- درمان صدای ر چقدر طول می کشد؟
- سخن آخر
تکنیک ۱ ( شناخت جایگاه تلفظ صدای ر ) :
همانطور که در تصویر مشاهده می کنید برای تلفظ حرف ر زبان می بایست به سمت سقف دهان برود.
در تلفظ حرف ر زبان به دندانها برخورد نمیکند.
در تلفظ حرف ر ، زبان به محکمی بر سقف دهان نمی چسبد بلکه هوا بصورت مسلسل وار ازمسیر زبان خارج می شود. زبان سقف دهان را به آرامی لمس می کند.
محل تلفظ حرف ر نزدیک به صدای ل می باشد. با این تفاوت که در بیان حرف ( ل ) زبان باید محکم به سقف دهان برخورد کند و در تلفظ حرف ر زبان بسیار نزدیک سقف دهان است. زبان سفت نیست و شل به سقف دهان برخورد می کند.
نوشته پیشنهادی : آموزش تلفظ صدای سین
تکنیک ۲: روش تدریجی لرزش زبان
۱. آماده‌سازی:
- زبان را به پشت لثه‌های بالا (محل اتصال دندان‌های جلو به سقف دهان) قرار دهید
- لب‌ها را کمی باز نگه دارید
- نفس عمیق بکشید
۲. مراحل تمرین:
- ابتدا صدای “د” را چند بار تکرار کنید: “د-د-د”
- سپس با سرعت بیشتر: “ددددد”
- حالا هوا را با فشار بیشتری خارج کنید تا زبان به لرزش دربیاید
- تمرین را با کلمات ساده شروع کنید: “دراز”، “درخت”، “دریا”
تکنیک ۲: تمرین جایگزینی صدا
- گام اول: از ترکیب “د + ل” استفاده کنید
- گام دوم: این ترکیب را سریع تکرار کنید: “دل دل دل”
- گام سوم: سرعت را افزایش دهید تا به صدای “ر” نزدیک شود
- مثال تمرین: کلمه “راه” را با “دلاه” شروع کنید و کم‌کم سریع‌تر تلفظ کنید.
تکنیک ۳: تمرین ریتمیک
- گام اول: با ریتم روی میز ضربه بزنید
- گام دوم: همزمان صدای “ت” را تکرار کنید
- گام سوم: کم‌کم صدا را به “د” و سپس “ر” تغییر دهید
- مثال تمرین: “تَ-تَ-تَ” → “دَ-دَ-دَ” → “رَ-رَ-رَ”
نکات مهم:
- روزی ۱۵-۲۰ دقیقه تمرین کنید
- از آینه برای مشاهده حرکت زبان استفاده کنید
- تمرین را در زمان‌های مختلف روز تکرار کنید
- از ضبط صدای خود برای بررسی پیشرفت استفاده کنید
- در صورت عدم پیشرفت پس از چند هفته، با گفتاردرمانگر مشورت کنید
بهترین تکنیک گفتار درمانی حرف ر بزرگسالان چیست ؟
در ادامه به زبان ساده و گام به گام تکنیک جارو زدن زبان را به شما معرفی می کنیم. این تکنیک در ابتدا زبان شما را تقویت می کند. این تقویت به مرور آمادگی فرد را برای بیان تلفظ صداها بیشتر می کند.
تکنیک جاروی زبانی برای تلفظ حرف “ر”
گام اول: آماده‌سازی
- جلوی آینه بنشینید
- دهان را به اندازه کافی باز کنید
- گردن را صاف نگه دارید مثال: مانند وقتی که دندانپزشک می‌خواهد دهان شما را معاینه کند
گام دوم: حرکت پایه زبان
- زبان را از دندان‌های جلو شروع کنید
- به آرامی به سمت عقب حرکت دهید مثال: تصور کنید می‌خواهید بستنی قیفی را لیس بزنید
گام سوم: تمرین جاروی زبانی ۱. حرکت مستقیم:
- از جلو به عقب سقف دهان را لمس کنید
- مسیر مستقیم را طی کنید مثال: مانند کشیدن یک خط مستقیم با قلم
۲. حرکت زیگزاگی:
- از چپ به راست حرکت کنید
- تمام سطح را پوشش دهید مثال: مثل جارو کردن یک اتاق کوچک
گام چهارم: ترکیب با صدا
- حین حرکت، صدای “نننن” تولید کنید
- کم‌کم به سمت “دددد” بروید
- در نهایت سعی کنید “ررررر” را تولید کنید مثال: مانند صدای موتور ماشین که روشن می‌شود
زمان‌بندی تمرین:
- روزی ۳ بار
- هر بار ۵ دقیقه
- بهترین زمان‌ها: صبح، ظهر، شب
نکات مهم:
- با فشار ملایم شروع کنید
- حرکات را آهسته انجام دهید
- از آینه برای کنترل حرکات استفاده کنید
- بین تمرینات استراحت کنید
تمرینات تکمیلی: ۱. ترکیب با آب:
- کمی آب در دهان نگه دارید
- همان حرکات را تکرار کنید مثال: مثل شستشوی دهان
۲. ترکیب با تنفس:
- حین حرکت، نفس عمیق بکشید
- با بازدم صدا تولید کنید مثال: مانند فوت کردن شمع
نوشته پیشنهادی : رزو نوبت گفتار درمانی آنلاین
تکنیک صدای مسلسل برای تقویت تلفظ حرف “ر”
گام اول: آماده‌سازی
- راحت بنشینید
- گردن را صاف نگه دارید
- نفس عمیق بکشید مثال: مثل وقتی که می‌خواهید آواز بخوانید
گام دوم: موقعیت زبان
- نوک زبان را به لثه بالا نزدیک کنید
- زبان را کمی شل نگه دارید مثال: مانند حالتی که می‌خواهید حرف “د” را بگویید
گام سوم: تمرین صدای پایه ۱. شروع با “ت”:
- “ت-ت-ت” را آرام تکرار کنید
- کم‌کم سرعت را افزایش دهید مثال: مثل صدای تیک‌تاک ساعت
۲. تبدیل به “تر”:
- “تر-تر-تر” را تکرار کنید
- فاصله‌ها را کمتر کنید مثال: مثل صدای موتور در حال روشن شدن
گام چهارم: تولید صدای مسلسل ۱. صدای کوتاه:
- “تررررر” (۲ ثانیه)
- استراحت
- تکرار مثال: مثل شلیک کوتاه مسلسل
۲. صدای طولانی:
- “ترررررررر” (۵ ثانیه)
- با ریتم منظم مثال: مثل شلیک طولانی مسلسل
تمرینات ریتمیک: ۱. ریتم ساده:
- تررررر (۲ ثانیه)
- مکث (۱ ثانیه)
- تکرار مثال: تق…تق…تق
۲. ریتم ترکیبی:
- تررر-تررررر-ترر
- با شدت‌های مختلف مثال: مثل صدای بازی‌های کامپیوتری
نکات کلیدی:
- روزی ۳ بار تمرین کنید
- هر جلسه ۵-۱۰ دقیقه
- بین تمرینات آب بنوشید
- از گلو درد جلوگیری کنید
تمرینات تکمیلی: ۱. ترکیب با حرکت:
- همزمان با راه رفتن تمرین کنید
- با ریتم قدم‌ها هماهنگ شوید مثال: مثل رژه نظامی
۲. بازی صداسازی:
- صدای وسایل نقلیه را تقلید کنید
- صدای حیوانات را تقلید کنید مثال: موتور ماشین، غرش شی
گفتار درمانی حرف ر در منزل چگونه است ؟
برای گفتاردرمانی حرف “ر” در خانه باید این سه اصل را بدانیم و به آن توجه کنیم:
اصل اول:
در ابتدای تلفظ، قطعاً صدایی که از دهان ما خارج می‌شود کاملاً شبیه به صدای “ر” نیست، بلکه به‌مرور با تمرین مستمر این تلفظ بهتر می‌شود.
اصل دوم:
قبل از اینکه یاد بگیریم چگونه “ر” را تلفظ کنیم، نیاز است یک‌سری تمرینات برای تقویت بخشی از عضلات زبان انجام بدهیم (زبان مجموعه‌ای از چند عضله است).
اصل سوم:
بعد از یادگیری گفتاردرمانی حرف “ر” در منزل، نیاز است که صدای یادگرفته‌شده را در هجا و سپس کلمه نیز تمرین کنیم. بدین معنا که ابتدا حرف را باید در هجاهای مختلف مثل: “را”، “رو”، “ری” و… تمرین کنیم. سپس باید آن را در کلماتی مثل “روباه”، “رامین”، “در” و… نیز تمرین کنید.
آیا آموزش ر در بزرگسالان نیز موثر است؟
قطعا بله. هرچه سن فرد بیشتر شود احتمال درمان خود به خودی کمتر و طول درمان بیشتر خواهد بود. ولی با این وجود درمان قطعی است. 5 راهکار درمان مشکل تلفظ حرف را در پایین انجام بدهید. قطعا از طریق یکی از راهکارها مشکل شما برطرف خواهد شد. لطفا در انجام تمرینات آموزش ر، صبور باشید.
چطور صدای ر را در کلمات جملات درست بگوییم؟
تمرین تلفظ حرف “ر” در بخش‌های مختلف فارسی
۱. تمرین در هجاهای ساده
- شروع با هجاهای باز:
- را، رو، ری، رِ، رَ
- ادامه با هجاهای بسته:
- رام، روز، ریز، رَد، رُس
۲. تمرین در موقعیت‌های مختلف کلمه
آغاز کلمه:
- راه، روز، ریش، رنگ
- رفتن، روشن، ریزش
میان کلمه:
- پری، سرد، برگ
- پرنده، گردو، سرما
پایان کلمه:
- سر، در، پر
- شکر، دفتر، آخر
۳. تمرین در ترکیب‌های مختلف
با حروف صدادار:
- را + ه = راه
- رو + ز = روز
- ری + ل = ریل
با حروف بی‌صدا:
- ر + ب = رب
- ر + د = رد
- ر + گ = رگ
۴. تمرین در جملات کوتاه
- روز روشن
- راه رفتن
- رضا رفت
- در را باز کرد
۵. تمرین پیشرفته
ضرب‌المثل‌ها:
- رفتم که رفتم
- روزی روزگاری
- رسیدن به خیر
شعرهای ساده:
- روباه و زاغ
- رود و درخت
- راه و رهرو
نکات مهم: ۱. هر مرحله را کامل تمرین کنید ۲. از ساده به مشکل حرکت کنید ۳. صدای خود را ضبط کنید ۴. روزانه ۱۵-۲۰ دقیقه تمرین کنید ۵. از آینه برای کنترل حرکات زبان استفاده کنید.
لیست واژگانی که صدای اول آنها ر است:
۱. روشن ۲. راحت ۳. رفتن ۴. رستم ۵. روباه ۶. رندان ۷. رمزی ۸. روزی ۹. رازی ۱۰. روشا ۱۱. رویا ۱۲. رسما ۱۳. روده ۱۴. رانش ۱۵. روغن ۱۶. رستم ۱۷. راکد ۱۸. روشن ۱۹. رمقی ۲۰. راسو ۲۱. روزه ۲۲. رسته ۲۳. راکت ۲۴. روده ۲۵. رمپا ۲۶. راوی ۲۷. رومی ۲۸. رسول ۲۹. رانت ۳۰. روان
نکته: هر کدام از این واژه‌ها از دو بخش (هجا) تشکیل شده‌اند و حرف اول آنها “ر” است. این کلمات برای تمرین تلفظ حرف “ر” در ابتدای کلمه مناسب هستند.
لیست واژگانی که صدای میانی آنها ر است:
۱. پرنده ۲. سرما ۳. گردو ۴. پرتو ۵. مردم ۶. کرسی ۷. برگه ۸. سرکه ۹. پرده ۱۰. گرما ۱۱. نرده ۱۲. ترمه ۱۳. سرفه ۱۴. پرسه ۱۵. درجه ۱۶. کرمی ۱۷. برنا ۱۸. سرنا ۱۹. پرگار ۲۰. گردن ۲۱. مرجان ۲۲. برکه ۲۳. سرما ۲۴. درخت ۲۵. پرتاب ۲۶. گرداب ۲۷. سرباز ۲۸. مرداب ۲۹. پرواز ۳۰. گردان
نکته: در این کلمات، حرف “ر” در میان کلمه قرار گرفته است. این نوع کلمات برای تمرین تلفظ “ر” در موقعیت میانی مناسب هستند.
لیست واژگانی که صدای آخر آنها ر است:
۱. دلبر ۲. ماهر ۳. شکر ۴. دفتر ۵. چادر ۶. لنگر ۷. باور ۸. آخر ۹. دیگر ۱۰. سحر ۱۱. هنر ۲۱. ابر ۱۳. عطر ۱۴. فکر ۱۵. شهر ۱۶. مهر ۱۷. عمر ۱۸. صبر ۱۹. قهر ۲۰. نظر ۲۱. سفر ۲۲. خطر ۲۳. پدر ۲۴. مادر ۲۵. خواهر ۲۶. برادر ۲۷. کبوتر ۲۸. رهبر ۲۹. داور ۳۰. منظر
نکته: در این کلمات، حرف “ر” در انتهای کلمه قرار گرفته است. این نوع کلمات برای تمرین تلفظ “ر” در موقعیت پایانی مناسب هستند.
هدیه می خوای ؟
می خوای یک جلسه مشاوره رایگان با یکی از بهترین گفتار درمان ها داشته باشی
کلینیک گفتار درمانی تخصصی باران ( شعبه غرب تهران )
آدرس : فلکه دوم صادقیه – خیابان آیت الله کاشانی – نبش نجف زاده فروتن – طبقه ۳ واحد ۱۱
برای دریافت یک هدیه جلسه مشاوره رایگان با متخصص گفتاردرمانی
فقط تا پایان این هفته فرصت دارید که سن فرزندتان را به شماره 0087-513-0921 بفرستید.
در این تصویر، جایگاه تولید حرف “ر” در زبان فارسی می بینید.
سوالات شایع شما در خصوص آموزش تلفظ حرف ر:
چرا برخی افراد در تلفظ حرف “ر” مشکل دارند؟
مشکل در تلفظ “ر” می‌تواند به دلیل ضعف عضلات زبان، ساختار دهان یا الگوهای نادرست یادگیری باشد.
این مشکل در کودکان شایع‌تر است و گاهی به صورت ژنتیکی نیز منتقل می‌شود.
بهترین سن برای اصلاح تلفظ “ر” چه زمانی است؟
معمولاً بین ۴ تا ۶ سالگی بهترین زمان برای اصلاح تلفظ است.
هرچه زودتر مداخله صورت گیرد، احتمال موفقیت درمان بیشتر است.
جایگاه درست زبان هنگام تلفظ “ر” کجاست؟
نوک زبان باید به برجستگی پشت دندان‌های بالا (کام سخت) برخورد کند.
چه زمانی باید به گفتاردرمانگر مراجعه کرد؟
اگر کودک تا ۵ سالگی نتواند “ر” را درست تلفظ کند، باید به متخصص مراجعه کرد. و در مورد بزرگسالت در هر سنی امکان درمان است.
آیا مشکل تلفظ “ر” خود به خود برطرف می‌شود؟
تا سن ۵.۵ سالگی اگر خود به خود خوب نشد به گفتار درمانگر مراجعه کنید.
درمان صدای ر چقدر طول می کشد؟
در کودکان و بزرگسالان متفاوت است. در کودکان تا ده جلسه گفتاردرمانی ممکن است طول بکشد در بزرگسالان ممکن است تا ۲۰ جلسه طول بکشد.
سخن آخر
گفتار درمانی کودکان می توانند بصورت مستقیم و یا غیر مستقیم دنبال شود. تنها متخصص برای درمان اختلالات گفتار و زبان گفتار درمانگر می باشد. در سامانه جستجوی مطب گفتار درمانی ما لیستی از بهترین مطب های گفتار درمانی جمع آوری کردیم که می توانید براساس شهر و تخصص مورد نظر خود مطب گفتار درمانی را به همراه آدرس و شماره تلفن پیدا کنید.
برخی از منابع:
آسیب شناس گفتار و زبان ( گفتار درمانگر ) و روانشناس با بیش از ۱۵ سال کار بالینی
مدیر کلینیک های گفتار درمانی بیان و یلدا
مدیر وب سایت پزشکی مداوا
مدرس دوره های آموزش بشنو و صحبت کن
مخترع نرم افزارهای گفتار درمانی بیان
سلام محصولی که سفارش دادید رایگان و دانلودی است . پس از سفارش لینک دانلود را در ایمیلتان دریافت کنید.
سلام بنده حسینی هستم از گرگان و از فروشگاه شما خرید اینترنتی کردم
لطفا پیگیری نمایید
سرکار خانم محمدی ممنونم از شما ، مطلب بسیار مفیدی نوشتید.
سلام
اول اینکه برای حل این مشکل از خداوند بزرگ بخواهید که شما رو راهنمایی و کمک کنه چون آدم برای بستن بند کفشش هم نیاز به کمک خدا داره و بعد پشتکار هم داشته باشید ان شاالله زود مشکل مرتفع میشه.
دوم اینکه برای تلفظ حرف راء باید مخرج حرف رو پیدا کرد ( یعنی زبان رو در مکانی قرار داد که این حرف تلفظ می شه) سپس به طور مناسب با خروج هوا صوت مناسب رو ایجاد کرد.
مخرج حرف راء بسیار به مخرج حرف لام نزدیک است با این تفاوت که زبان به طور کامل به سقف دهان نمی چسبد به بیان دیگر اگر نوک زبان رو به سه بخش تقسیم کنیم سمت راست و چپ نوک زبان با سقف دهان در تماسه اما وسط نوک زبان به سقف دهان نمی چسبد که با عبور هوا از ناحیه وسط نوک زبان که به سقف دهان نچسبیده صدای ر تولید می شود( تمارینی مثل جاروب زبان و صدای مسلس دددددررررر می تونه مفید فایده باشه )
مساله بعدی اینه که کسی که نمی تونه حرفی رو به درستی تلفظ کنه باید منشا مشکل رو پیدا کنه بعد برای رفع اون مشکل اقدام کنه . اگر مشکل ، مشکل فیزیکی زبان یا دهان یا … باشه که معمولا این طوری نیست نیاز به جراحی های مخصوص خودش رو داره .اما چیزی که بیشتر فرا گیره اینه که فرد قادر به تولید حرف راء هست اما این حرف رو خوب یاد نگرفته بنابر این نمی تونه اون رو تلفظ کنه یعنی توانایی تلفظ این حرف رو داره.
یکی از دلایل اصلی این مشکل اینه که شخص از کودکی صدای خودش رو هنگام تولید حرف راء به درستی نمی شنوه بنابراین نمی تونه اون رو به طور صحیح تصحیح کنه و در نهایت تا بزرگسالی به همین طریق باقی می مونه و این حرف به درستی تلفظ نمیشه در حالی که حروف دیگه رو به خوبی تلفظ می کنه البته شاید این برای شما کمی عجیب بیاد ولی واقعیت داره. برای حل این مشکل نیازه که فرد ابتدا مخرج حرف رو به خوبی پیدا کنه و با مشاهده کسانی که این حرف رو خوب تلفظ می کنند و حالت دهانشون طرز تلفظ حرف رو به خوبی یاد بگیره ( حتی یک دوست صمیمی می تونه کمک بزرگی باشه ) سپس صدای خودش رو از محیط خارج بشنوه و با تمرین حرف مورد نظر رو تولید کنه سپس اون حرف رو با حروف دیگر ترکیب کرده ، کلمات مناسب رو تلفظ کنه. تاکید ما در اینجا شنیدن صدا از طریق محیط است برای این کار می تونه از اکو یا ضبط صدا یا تاخیر صدا که در کامپیوتر و موبایلای امروزی هست استفاده کنه و اونقدر تمرین کنه تا به خوبی مسلط بشه ( حتی اگر این ها هم نبود می تونه با دو دست صوت رو به طور مستقیم به گوشش هدایت کنه تا بتونه حرف مورد نظر رو صحیح بشنوه )
به بیان دیگر شخص باید صدای خودش رو از بیرون به شکل صحیح بشنوه تا کم کم بتونه اون رو به طور دقیق و مناسب تصحیح کنه
چون فکر کردم ممکنه این مطلب مفید باشه این رو براتون گذاشتم. با تشکر