مشکل تلفظ حروف در کودکان چیست ؟

سلام، من با بیش از ۱۵ سال تجربه در حوزه گفتاردرمانی کودکان، می‌خواهم درباره مشکل تلفظ حروف در کودکان صحبت کنم. این مشکل یکی از رایج‌ترین نگرانی‌های والدین است که روزانه با آن مواجه می‌شوم. وقتی کودک شما نمی‌تواند برخی صداها را درست تولید کند یا حروف را اشتباه تلفظ می‌کند، طبیعی است که نگران شوید.

چه زمانی باید نگران اختلال تلفظ کودک شد؟

هر کودکی روند رشد منحصر به فرد خودش را دارد. براساس تحقیقات، تا سن ۴ سالگی حدود ۸۰٪ گفتار کودک باید برای افراد غریبه قابل فهم باشد. اگر کودک شما بعد از ۴ سالگی همچنان در تلفظ صداهای اصلی مشکل دارد، بهتر است به متخصص گفتاردرمانی مراجعه کنید.

جدول سن اکتساب صداها:

• ۳ سالگی: م، ب، پ، ف، ن، ه
• ۴ سالگی: ت، د، ک، گ، ی
• ۵ سالگی: س، ز، ش، ل
• ۶ سالگی: ر، ژ، چ، ج، ق، غ

انواع مشکلات تلفظی چیست؟

مشکلات تلفظی می‌تواند به شکل‌های مختلف بروز کند:

• حذف صدا (مثلاً “توپ” را “تو” می‌گوید)
• جایگزینی صدا (مثلاً “سلام” را “تلام” می‌گوید)
• تحریف صدا (تلفظ ناقص یا نادرست یک صدا)
• اضافه کردن صدا (مثلاً “توپ” را “تولوپ” می‌گوید)

چه مشکلاتی برای کودک ایجاد می‌شود؟

کودکان با مشکل تلفظ ممکن است با چالش‌های مختلفی روبرو شوند: اعتماد به نفس پایین، مشکل در برقراری ارتباط با همسالان، اضطراب اجتماعی، و در موارد شدیدتر مشکلات تحصیلی. گاهی ممکن است از صحبت کردن در جمع خودداری کنند یا مورد تمسخر قرار بگیرند.

گفتاردرمانگر چه کمکی به مشکل تلفظ حروف کودکان می کند؟

ما در جلسات گفتاردرمانی از طریق بازی و تمرین‌های هدفمند، به کودک آموزش می‌دهیم چگونه صداها را درست تولید کند. این کار شامل تمرین‌های حرکتی زبان و لب، بازی‌های صوتی، و تقویت مهارت‌های شنیداری است. همچنین به والدین آموزش می‌دهیم چگونه در خانه تمرین‌ها را ادامه دهند.

راهکارهای درمانی چیست؟

درمان معمولاً شامل جلسات منظم گفتاردرمانی، تمرین‌های خانگی و همکاری نزدیک والدین است. موفقیت درمان به عواملی مثل سن شروع درمان، شدت مشکل، و میزان تمرین در خانه بستگی دارد. با تشخیص زودهنگام و مداخله مناسب، اکثر کودکان می‌توانند بر مشکلات تلفظی خود غلبه کنند.

با ما همراه باشید تا مشکل تلفظ را از جنبه های مختلف بررسی کنیم.

تفاوت اختلال تلفظ با لکنت زبان

مشکل تلفظ با لکنت زبان تفاوت دارد. در لکنت زبان کودک یا فرد در تلفظ حروف مشکل ندارد. بلکه در روان حرف زدن مشکل دارد. ممکن است در مواقعی براحتی بگوید ” کتاب ” و در مواقع در یک جمله مثلا بگوید ” بابا ک ک ک ک ک کتاب رو بده” . در لکنت ما قفل شدگی ، تکرار و یا کشیده گویی حروف یا کلمات را می بینیم.

صحبت نوک زبانی

عموم مردم اکثرا به اختلال تلفظ، “صحبت نوک زبانی” می گویند. اکثر کودکان در ابتدای به حرف آمدن تا زمانیکه تلفظ صحیح حروف و کلمات را بیاموزند، نوک زبانی صحبت می کنند. این مسئله در برخی کودکان به مرور رفع می شود و جای نگرانی نیست.

پیشنهاد می کنیم در پایان، مقاله زیر را نیز مطالعه کنید:
درمان نوک زبانی حرف زدن

اختلال تلفظ در بیماریها

• در بسیاری از بیماریها ما مشکل تلفظ را می بینیم. بیماری هایی مانند:
• فلج مغزی
• کم شنوایی
• عقب ماندگی ذهنی
• سندرم داون
• طیف اتیسم
• شکاف کام و لب ( لب شکری)
• سکته مغزی
• ضربه مغزی
• و…

از جمله بیماریهای شایعی هستند که در آنها اختلال تلفظ دیده می شود.

خطرات مشکل تلفظ

در اکثر مواقع در کودکان طبیعی این مشکل نهایتا تا سن 4 تا 4.5 سالگی برطرف می شود. ولی در صورت ادامه دار شدن این مشکل تا سنین بالاتر، باید نسبت به این موضوع نگران باشیم. زیرا میتواند به مرور سبب کاهش اعتماد بنفس کودک شود. همچنین کودکان دارای مشکل تلفظ اکثرا در مدرسه با مشکلات جدی در خواندن و نوشتن مواجه می شوند.

خانم 25 ساله به مطب من مراجعه کرد و شکایت داشت که بدلیل مشکل در تلفظ حرف “س” خیلی از موقعیت های شغلی و تحصیلی خود را از دست داده و تا ماه آینده باید از پایان نامه خود دفاع کند. در حالیکه بدلیل این مشکل تاکنون در هیچ جمعی سخنرانی نداشته است.

درمان اختلال تلفظ

مراجعه به گفتاردرمانی میتواند بهترین راه برای درمان اختلال تلفظ باشد. زیرا آسیب شناسان گفتار و زبان ( گفتار درمانگران )، تنها متخصصانی هستند که برای ارزیابی و درمان اختلالات گفتار و زبان آموزش های دانشگاهی دیده اند.

دربرگه متخصص گفتاردرمانی کودکان و بزرگسالان لیستی از مطب های آسیب شناسان گفتار و زبان به تفکیک شهر آورده شده است.

برای شروع جلسات گفتار درمانی از راه دور می توانید با کلیک بر روی لینک گفتاردرمانی آنلاین در هرکجایی که هستید از این خدمات استفاده کنید.

ویدیو

سوالات متداول والدین درباره مشکلات تلفظی کودکان

۱. آیا مشکل تلفظ حروف در کودک من ارثی است؟

بله، مشکلات گفتاری می‌تواند جنبه ژنتیکی داشته باشد. اگر والدین یا اعضای خانواده سابقه اختلالات گفتاری داشته‌اند، احتمال بروز آن در کودک بیشتر است. اما این به معنای قطعی بودن یا غیرقابل درمان بودن مشکل نیست. با مداخله زودهنگام و درمان مناسب، اکثر کودکان می‌توانند به گفتار طبیعی دست یابند.

۲. چرا کودک من برخی کلمات را درست و برخی را اشتباه تلفظ می‌کند؟

این پدیده کاملاً طبیعی است. کودکان معمولاً کلماتی که بیشتر استفاده می‌کنند یا برایشان آشناتر است را بهتر تلفظ می‌کنند. همچنین، برخی ترکیب‌های صدایی برای آنها راحت‌تر و برخی سخت‌تر است. این نشان می‌دهد که کودک در حال یادگیری و پیشرفت است.

۳. آیا دوزبانه بودن باعث مشکل تلفظ می‌شود؟

خیر، دوزبانگی به خودی خود باعث اختلال تلفظ نمی‌شود. در واقع، مغز کودک ظرفیت یادگیری چندین زبان را دارد. اما ممکن است در ابتدا کمی تداخل زبانی وجود داشته باشد که طبیعی است. اگر کودک در هر دو زبان مشکل تلفظی مشابه دارد، نیاز به بررسی تخصصی وجود دارد.

۴. اگر مشکل تلفظ کودکم را نادیده بگیرم، خود به خود حل می‌شود؟

این یک باور اشتباه است. اگرچه برخی مشکلات خفیف ممکن است با رشد طبیعی کودک بهبود یابد، اما نادیده گرفتن مشکلات جدی می‌تواند منجر به:

• تثبیت الگوهای گفتاری نادرست
• مشکلات اجتماعی و عاطفی
• تأثیر منفی بر یادگیری خواندن و نوشتن
• کاهش اعتماد به نفس

۵. تقلید از گفتار نادرست کودک و “زبان کودکانه” صحبت کردن با او درست است؟

خیر، این کار توصیه نمی‌شود. کودک نیاز دارد الگوی درست گفتاری را بشنود. به جای تقلید از گفتار نادرست کودک:

• کلمات را به شکل صحیح و شمرده تلفظ کنید
• از اصلاح مستقیم و سرزنش خودداری کنید
• کلمه مورد نظر را در جمله‌های مختلف تکرار کنید

۶. آیا استفاده از پستانک و شیشه شیر طولانی مدت بر گفتار تأثیر می‌گذارد؟

بله، استفاده طولانی مدت (بیش از ۲ سال) از پستانک و شیشه شیر می‌تواند باعث:

• تغییر شکل سقف دهان
• قرارگیری نادرست زبان
• مشکلات تلفظی خصوصاً در صداهای /س/، /ش/، /ر/
  توصیه می‌شود استفاده از پستانک حداکثر تا ۲ سالگی محدود شود.

۷. چه زمانی باید برای درمان مشکل تلفظ کودک اقدام کنیم؟

بهترین زمان برای مراجعه به گفتاردرمانگر:

• اگر بعد از ۴ سالگی بیش از ۲۰٪ گفتار کودک نامفهوم است
• اگر کودک از صحبت کردن اجتناب می‌کند
• اگر در مهدکودک یا مدرسه مشکل ارتباطی دارد
• اگر نگران پیشرفت گفتاری کودک هستید
• اگر کودک از صحبت کردن در جمع خجالت می‌کشد

به یاد داشته باشید که تشخیص و مداخله زودهنگام، کلید موفقیت در درمان مشکلات تلفظی است.

برخی منابع

The Top 5 Pronunciation Problems and How to Fix Them