گفتار درمانی حرف “ک” | آموزش گام به گام

گفتار درمانی حرف ک یا کاف اگر اصولی انجام شود کار ساده ای است. لفظ صحیح حرف “ک” یکی از چالش‌های رایج در رشد گفتاری کودکان است. اخیراً، یکی از همکارانم برای دختر ۴ ساله‌اش که در تلفظ این حرف مشکل داشت، از من درخواست کمک کرد. این تجربه مرا بر آن داشت تا اطلاعات جامعی در این زمینه گردآوری کنم.

کودکان معمولاً در سن ۳ تا ۳.۵ سالگی قادر به تلفظ صحیح حرف “ک” می‌شوند. با این حال، برخی کودکان در این مسیر با چالش‌هایی روبرو می‌شوند که نیازمند مداخله تخصصی آسیب‌شناس گفتار و زبان (گفتاردرمانگر) است.

در این مقاله، قصد داریم شما را با روش‌های مختلف آموزش تلفظ حرف “ک” آشنا کنیم. این راهنما می‌تواند برای بزرگسالان ، کودکان، والدین و مربیانی که با چنین چالشی روبرو هستند، مفید باشد.

کودکان تا چه زمانی فرصت یادگیری خود به خودی حرف “ک”  را دارند ؟

کودکان در سن 3 سالگی تا 3.5 سالگی تا 90 درصد موارد قادر هستند که حرف ک را به تنهایی  و در کلمات بدرستی تلفظ کنند. اما برخی از کودکان بدلایلی این توانایی را ندارند. به طور معمول این مشکل تا 4 سالگی باید خود به خود رفع شود. در غیر اینصورت می بایست توسط گفتار درمانگر آموزش تلفظ صحیح حرف ک را در تمامی سطوح یاد بگیرند.

نوشته پیشنهادی : گفتار درمانی حرف س چگونه است ؟

ادامه داشتن مشکل تلفظ حرف “ک” چه مشکلاتی دارد؟

مشکل تلفظ سبب کاهش اعتماد به نفس کودک می شود. کودکی که در تلفظ حروف مشکل دارد به دلیل تمسخر دوستانش ممکن است منزوی و کم رو شود. تا آنجاکه این خجالت و کم رویی جزئی از شخصیت او شود. به شکلی که حتی پس از رفع مشکل کودک این کم رویی ممکن است ادامه داشته باشد. همچنین کودکانی که مشکلات تلفظ دارند، در مهارتهای خواندن و نوشتن نیز مشکلاتی دارند. معمولا کودکان همان چیزی را که می گویند، می نویسند.

علائم مشکل تلفظ در حرف “ک” چیست؟

ممکن است کودکی قادر به تلفظ صحیح حرف ک در سطح واج (صدا) به تنهایی باشد. ولی در کلمات و جملات این حرف را اشتباه تولید کند. مشکل در تلفظ در حرف بشکل جابجایی ( به جای صدای ک یک صدای دیگر می گوید معمولا “ت” ) و یا حذف و خرابگویی دیده می شود. برای مثال کودک بجای کتاب می گوید “تتاب “.

۳ تکنیک گفتاردرمانی حرف ک برای کودکان

۱. تکنیک سرفه کردن

• به کودک نشان دهید چطور به آرامی سرفه کند
• در حین سرفه، محل برخورد زبان با سقف دهان را به او نشان دهید
• از او بخواهید این حرکت را تکرار کند
• کم‌کم صدای “ک” را به این حرکت اضافه کنید
• با کلمات ساده مثل “کتاب” یا “کلاه” تمرین کنید.

۲- تکنیک انگشت

گام اول: آماده‌سازی

• دست‌های خود و کودک را کاملاً تمیز بشویید
• در یک محیط آرام و راحت بنشینید
• برای کودک توضیح دهید که میخواهید بازی جدیدی را شروع کنید

گام دوم: نمایش و تقلید

• به کودک نشان دهید که چطور صدای “ک” تولید می‌شود
• مثال: “نگاه کن، وقتی میگم کتاب، زبونم عقب میره”
• از آینه استفاده کنید تا کودک حرکت دهان شما را ببیند

گام سوم: تمرین با انگشت

1. ابتدا خودتان با انگشت اشاره تمیز، به آرامی نوک زبان کودک را پایین نگه دارید
2. از او بخواهید سعی کند صدای “ک” را تولید کند
3. با کلمات ساده شروع کنید:
   • “کو”
   • “کا”
   • “کی”

گام چهارم: آموزش به کودک

• به کودک نشان دهید چطور با انگشت خودش این کار را انجام دهد
• می‌توانید بازی کنید: “حالا تو مثل یک دکتر زبون، با انگشت خودت این کار رو انجام بده”

گام پنجم: تمرین با کلمات شروع با کلمات ساده:

• کلاه
• کتاب
• کفش
• کبوتر

گام ششم: کاهش تدریجی کمک

1. اول: کمک کامل با انگشت
2. بعد: فقط اشاره به دهان
3. در نهایت: بدون هیچ کمکی

نکات مهم برای والدین:

• هر روز فقط 5-10 دقیقه تمرین کنید
• همیشه کودک را تشویق کنید
• از بازی و سرگرمی استفاده کنید
• اگر کودک خسته شد، تمرین را متوقف کنید
• صبور باشید – این فرآیند ممکن است چند هفته یا حتی چند ماه طول بکشد

۳. تکنیک آینه‌ای

• با کودک مقابل آینه بنشینید
• دهان خود را باز کنید و نحوه قرار گرفتن زبان را نشان دهید
• از کودک بخواهید حرکت شما را تقلید کند
• ابتدا بدون صدا تمرین کنید
• سپس با اضافه کردن صدا، کلمات ساده را تمرین کنید

نکات مهم:

در صورت خستگی کودک، تمرین را متوقف کنیدبرای آموزش تلفظ حرف ک در کودکان چندین راه پیشنهاد شده است. ما به ترتیب سریع ترین و راحت ترین راهکارها را آورده ایم:

• هر تمرین را حداکثر ۵-۱۰ دقیقه انجام دهید
• بین تمرینات استراحت کوتاه داشته باشید
• از تشویق و پاداش استفاده کنید
• تمرینات را به صورت بازی انجام دهید

۴- تقویت زبان برای گفتن ک با نی مکیدن:

استفاده از نی یکی از روش‌های موثر برای تقویت عضلات دهان کودکان است. این تمرین ساده و سرگرم‌کننده می‌تواند در خانه و با نظارت والدین انجام شود.

با مکیدن نی، عضلات انتهای دهان کودک به طور طبیعی تقویت می‌شوند و این تمرین می‌تواند به بهبود مهارت‌های گفتاری و تلفظ صحیح حروف کمک کند. توصیه می‌شود این تمرین را به صورت بازی و در زمان‌های کوتاه انجام دهید.

نوشته پیشنهادی : گفتار درمانی حرف ز

چطور صدای ک را در کلمه و جمله نیز بدرستی بیان کنیم ؟

یکی از چالش‌های رایج در اصلاح تلفظ صدای “ک” این است که برخی افراد می‌توانند این صدا را به تنهایی درست تولید کنند، اما هنگام استفاده از آن در کلمات و جملات دچار مشکل می‌شوند؛ بنابراین برای دستیابی به تلفظ صحیح و کاربردی، لازم است تمرینات از سطح تک صدا فراتر رفته و به تدریج وارد سطح هجاها، کلمات و در نهایت جملات شود تا فرد بتواند این صدا را در گفتار روزمره به درستی به کار ببرد.

نمونه کلمات برای گفتار درمانی صدای ک

کلماتی که با صدای ک آغاز می شوند:

کتاب، کلاه، کفش، کبوتر، کاغذ، کمد، کوه، کیف، کودک، کارد، کلید، کاسه، کندو، کمان، کدو، کاج، کرم، کشتی، کارخانه، کلاس، کامیون، کباب، کاکتوس، کارگر، کوچه، کمربند، کاشی، کیک، کارت، کلبه

کلماتی که صدای در بخش میانی کلمه آنها است :

شکر، مشکل، پیکر، شوکت، دکتر، مسکن، پاکت، شکوه، نیکو، پیکان، اشکال، مشکوک، برکت، حرکت، سکوت، شکار، پاکدل، نزدیک، تاریک، پلاک، ساکت، شیکر، پاکیزه، اشک، پزشک، چابک، نمک، سبک، چالاک، باریک

کلماتی که با صدای ک پایانی

نمک، تشک، پلک، فک، لک، پزشک، تک، چابک، سبک، باریک، نازک، خنک، پاک، خاک، تاریک، نزدیک، شیک، کوچک، خورجینک، پولک، عینک، موشک، پشتک، اردک، الک، فلک، متحرک، مشکوک، خشک، چالاک

سخن آخر

فراموش نکنید آموزش تلفظ حرف ک در کودکان و بزرگسالان  بدون مراجعه به گفتاردرمانی و یا تهیه نرم افزار تولید بیان کار بسیار سخت و طاقت فرسا و در برخی مواقع غیر ممکنی است. با مراجعه به گفتار درمانی در کوتاه ترین زمان تلفظ واج را بشکل صحیح یاد خواهید گرفت.

برای شروع جلسات گفتار درمانی از راه دور می توانید با کلیک بر روی لینک گفتاردرمانی تلفنی در هرکجایی که هستید از این خدمات استفاده کنید.