نشانه های تاخیر گفتار کودکان به تفکیک سن چه هستند ؟

چطور متوجه اختلال گفتار و زبان کودک شویم؟

نگران کودک سه ساله یا کم سن و سال تر خود هستید؟ هنوز شروع به حرف زدن نکرده است ؟ به نظر می رسد که صحبتهای شما را نمی شنود؟  فرزندتان زیاد  گریه و بهانه گیری می کند؟  آیا فکر می کنید فرزندتان درای مشکل در حرف زدن است؟

نشانه‌های تاخیر گفتار در یک سالگی

در سن یک سالگی، انتظار می‌رود کودک به تدریج وارد مرحله تولید کلمات معنادار شود. در این سن، کودک باید حداقل 2-3 کلمه معنادار مانند “ماما”، “بابا” یا “نه” را بگوید. همچنین باید بتواند دستورات ساده را درک کند، به نام خود واکنش نشان دهد و از اشاره کردن و حرکات بدن برای برقراری ارتباط استفاده کند. کودک یک ساله معمولاً می‌تواند با صداها و حرکات ساده خواسته‌های خود را بیان کند و تعامل اجتماعی اولیه را نشان دهد.

علائم هشدار و نشانه‌های تاخیر:

  • عدم تولید هیچ کلمه معناداری (حتی ماما/بابا)
  • عدم واکنش به نام خود
  • نداشتن تماس چشمی مناسب با والدین و مراقبین
  • عدم درک دستورات ساده مانند “بیا” یا “نه”
  • نداشتن تقلید صدا یا حرکات
  • عدم استفاده از اشاره برای نشان دادن خواسته‌ها
  • نبود علاقه به بازی‌های اجتماعی مانند دالی موشه
  • عدم تولید صداهای متنوع (babbling)
  • بی‌تفاوتی نسبت به صداهای محیط
  • نداشتن ارتباط غیرکلامی (مثل دست تکان دادن برای خداحافظی)
  • عدم استفاده از حرکات بدن برای برقراری ارتباط
  • نشان ندادن علاقه به تعامل با دیگران
  • نداشتن کنجکاوی نسبت به اسباب‌بازی‌ها و اشیاء جدید
  • عدم واکنش به موسیقی یا آواز

در صورت مشاهده چند مورد از این نشانه‌ها، توصیه می‌شود حتماً با متخصص گفتاردرمانی مشورت کنید. تشخیص و مداخله زودهنگام می‌تواند تأثیر بسزایی در بهبود مهارت‌های گفتاری کودک داشته باشد.

نوشته پیشنهادی : شاید این مقاله به شما کمک کند
گفتاردرمانی کودک یک ساله ( معرفی ۷ تمرین )

نشانه‌های تاخیر گفتار در دو سالگی

در سن دو سالگی، انتظار می‌رود کودک خزانه لغات قابل توجهی داشته باشد و بتواند حداقل ۵۰ کلمه را بیان کند. او باید توانایی ترکیب دو کلمه را برای ساختن عبارات ساده مانند “بابا رفت”، “آب بده” یا “توپ من” داشته باشد. در این سن، کودک باید دستورات دو مرحله‌ای را درک کند (مثل “توپ را بردار و به من بده”)، بتواند اعضای بدن و اشیاء آشنا را نام ببرد، و از گفتار برای بیان نیازها و خواسته‌های خود استفاده کند. همچنین باید علاقه به تعامل با همسالان و بزرگسالان را نشان دهد و از بازی‌های تخیلی ساده لذت ببرد.

علائم هشدار و نشانه‌های تاخیر:

  • خزانه لغات کمتر از ۵۰ کلمه
  • عدم توانایی در ترکیب دو کلمه
  • نداشتن گفتار قابل فهم برای والدین
  • عدم پیروی از دستورات ساده
  • ناتوانی در نام بردن اشیاء آشنا
  • عدم استفاده از ضمایر من/تو
  • نداشتن تقلید کلمات جدید
  • عدم پرسیدن سوالات ساده
  • نداشتن علاقه به کتاب و قصه
  • استفاده بیش از حد از اشاره به جای گفتار
  • عدم درک مفاهیم ساده (بالا/پایین، بزرگ/کوچک)
  • نداشتن بازی تخیلی
  • تکرار طوطی‌وار کلمات بدون درک معنی (اکولالیا)
  • عدم استفاده از گفتار برای بیان نیازها
  • نداشتن پاسخ مناسب به سوالات بله/خیر

در صورت مشاهده هر یک از این نشانه‌ها، مراجعه به متخصص گفتاردرمانی توصیه می‌شود. تشخیص زودهنگام و مداخله به‌موقع می‌تواند مشکلات آتی در مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی را کاهش دهد و به رشد مطلوب کودک کمک کند.

نوشته پیشنهادی : شاید این مقاله به شما کمک کند
گفتاردرمانی کودک دو ساله ( معرفی ۹ تمرین )

نشانه‌های تاخیر گفتار در سه سالگی

در سن سه سالگی، انتظار می‌رود کودک بتواند از جملات ۳ تا ۴ کلمه‌ای استفاده کند و گفتار او برای اکثر افراد خانواده و آشنایان قابل فهم باشد (حدود ۷۵٪ گفتار باید واضح باشد). کودک باید خزانه لغات گسترده‌ای داشته باشد (حدود ۲۰۰ تا ۱۰۰۰ کلمه)، بتواند از افعال و ضمایر استفاده کند، سوالات ساده بپرسد، رنگ‌ها را نام ببرد و مفاهیم مکانی مانند روی، زیر، داخل را درک کند. همچنین باید بتواند تجربیات ساده خود را تعریف کند و در مکالمات کوتاه شرکت کند.

علائم هشدار و نشانه‌های تاخیر:

  • استفاده از جملات کوتاه‌تر از ۳ کلمه
  • گفتار نامفهوم برای افراد غریبه
  • مشکل در بیان خواسته‌ها و نیازها
  • عدم استفاده صحیح از ضمایر (من، تو، او)
  • ناتوانی در پاسخ به سوالات ساده (چی، کجا، کی)
  • عدم درک دستورات سه مرحله‌ای
  • مشکل در نام بردن رنگ‌ها و اشکال
  • عدم استفاده از پیشوندها و پسوندها
  • نداشتن مکالمه دوطرفه
  • عدم توانایی در تعریف داستان یا اتفاقات روزمره
  • مشکل در تلفظ صداهای ابتدای کلمات
  • عدم علاقه به بازی‌های گروهی و تعامل با همسالان
  • تکرار مداوم کلمات یا عبارات (اکولالیا)
  • ناتوانی در بیان احساسات
  • مشکل در استفاده از افعال زمان گذشته و حال
  • عدم درک مفاهیم اندازه (بزرگ/کوچک)
  • نداشتن توالی منطقی در بیان جملات
  • عدم توانایی در آواز خواندن یا تکرار شعرهای ساده

در صورت مشاهده چند مورد از این نشانه‌ها، مشورت با متخصص گفتاردرمانی ضروری است. در این سن، مداخله زودهنگام می‌تواند تأثیر بسیار مثبتی در آمادگی کودک برای ورود به پیش‌دبستان و مهارت‌های ارتباطی او داشته باشد.

نوشته پیشنهادی : شاید این مقاله به شما کمک کند
گفتاردرمانی کودک سه ساله ( معرفی ۹ تمرین )

نشانه‌های تاخیر گفتار در چهار سالگی

در سن چهار سالگی، انتظار می‌رود کودک بتواند جملات کامل ۴ تا ۵ کلمه‌ای بسازد و گفتار او برای تقریباً همه افراد (حدود ۹۰٪) قابل فهم باشد. خزانه لغات کودک باید به بیش از ۱۵۰۰ کلمه رسیده باشد و بتواند داستان‌های کوتاه را با جزئیات تعریف کند. در این سن، کودک باید توانایی استفاده از زمان‌های مختلف افعال، بیان جملات پیچیده‌تر، درک مفاهیم انتزاعی ساده و شرکت در مکالمات طولانی‌تر را داشته باشد. همچنین باید بتواند سوالات پیچیده‌تر بپرسد و به آنها پاسخ دهد، احساسات خود را توصیف کند و از قواعد دستوری پایه به درستی استفاده کند.

علائم هشدار و نشانه‌های تاخیر:

  • ناتوانی در ساخت جملات ۴-۵ کلمه‌ای
  • گفتار نامفهوم برای افراد خارج از خانواده
  • مشکل در بیان تجربیات و خاطرات
  • عدم استفاده صحیح از زمان افعال (گذشته، حال، آینده)
  • ناتوانی در پاسخ به سوالات “چرا” و “چگونه”
  • مشکل در درک و اجرای دستورات پیچیده
  • عدم توانایی در شمارش اعداد تا ۱۰
  • ناتوانی در تشخیص و نام بردن رنگ‌های اصلی
  • مشکل در بیان نام و نام خانوادگی خود
  • عدم توانایی در تعریف کاربرد اشیاء روزمره
  • ناتوانی در بیان جنسیت و سن خود
  • مشکل در استفاده از ضمایر و حروف اضافه
  • عدم درک مفاهیم زمانی (دیروز، امروز، فردا)
  • ناتوانی در حفظ و تکرار شعرهای کودکانه
  • مشکل در توصیف تصاویر و تعریف داستان
  • عدم علاقه به بازی‌های نمادین و تخیلی
  • ناتوانی در برقراری ارتباط موثر با همسالان
  • تکرار کلمات یا عبارات بدون درک معنی
  • مشکل در تلفظ صحیح صداهای گفتاری
  • عدم رعایت نوبت در مکالمه
  • ناتوانی در بیان نیازها و خواسته‌های خود به شکل شفاف
  • مشکل در درک مفاهیم مقایسه‌ای (بزرگتر/کوچکتر، بیشتر/کمتر)
  • عدم توانایی در طبقه‌بندی اشیاء (مثلاً میوه‌ها، حیوانات)

نوشته پیشنهادی : شاید این مقاله به شما کمک کند
گفتاردرمانی کودک چهار ساله ( معرفی ۹ تمرین )

نشانه‌های تاخیر گفتار در پنج سالگی

در سن پنج سالگی، انتظار می‌رود کودک به طور کامل قابل فهم صحبت کند و بتواند جملات پیچیده ۵ تا ۸ کلمه‌ای بسازد. خزانه لغات او باید به بیش از ۲۰۰۰ کلمه رسیده باشد و توانایی استفاده از تمام صداهای گفتاری (به جز احتمالاً /ر/ و /ژ/) را داشته باشد. کودک در این سن باید بتواند داستان‌های طولانی را با جزئیات و توالی منطقی تعریف کند، از گرامر پیچیده‌تر استفاده کند، مفاهیم زمانی و مکانی را درک کند، و در مکالمات طولانی شرکت کند. همچنین باید توانایی درک و استفاده از مفاهیم انتزاعی، طنز ساده، و کنایه‌های ابتدایی را داشته باشد.

علائم هشدار و نشانه‌های تاخیر:

  • مشکل در ساخت جملات پیچیده و طولانی
  • گفتار نامفهوم یا دارای خطاهای تلفظی زیاد
  • ناتوانی در تعریف منسجم داستان و خاطرات
  • مشکل در استفاده از ساختارهای دستوری پیچیده
  • عدم درک دستورات چند مرحله‌ای پیچیده
  • ناتوانی در بیان روابط علت و معلولی
  • مشکل در درک و استفاده از مفاهیم زمانی (ماه‌ها، فصل‌ها)
  • عدم توانایی در شمارش تا ۲۰ و درک مفهوم اعداد
  • ناتوانی در تشخیص و نام بردن رنگ‌های فرعی
  • مشکل در بیان آدرس و شماره تلفن
  • عدم توانایی در تشخیص حروف الفبا
  • ناتوانی در درک و استفاده از مفاهیم متضاد
  • مشکل در طبقه‌بندی اشیاء بر اساس ویژگی‌های مختلف
  • عدم درک شوخی‌های ساده و معانی دوپهلو
  • ناتوانی در حفظ و بازگویی اشعار طولانی‌تر
  • مشکل در برقراری ارتباط اجتماعی با همسالان
  • عدم توانایی در بیان احساسات پیچیده‌تر
  • ناتوانی در استدلال و پاسخ به سوالات “چرا”
  • مشکل در درک مفاهیم انتزاعی (زمان، احساسات)
  • عدم رعایت نوبت در مکالمات گروهی
  • ناتوانی در تطبیق لحن صدا با موقعیت‌های مختلف
  • مشکل در درک و استفاده از قیدها و صفات توصیفی
  • عدم توانایی در پیش‌بینی ادامه داستان‌ها
  • ناتوانی در توضیح قوانین بازی‌ها به دیگران
  • مشکل در درک و استفاده از عبارات چندبخشی
  • عدم علاقه به بازی‌های کلامی و قافیه‌سازی
  • ناتوانی در تشخیص و تقلید ریتم و آهنگ کلام

نوشته پیشنهادی : شاید این مقاله به شما کمک کند
گفتاردرمانی کودک پنج ساله ( معرفی ۹ تمرین )

اختلال گفتار و زبان

سوال مادر

علی پسر 2 ساله ام اصلا نمی تواند حرف یزند وقتی اسم او را صدا می زنم به من پاسخ نمی دهد. صفحات کتاب را کاملا بی دقت ورق می زند و وقتی که برای او از روی کتاب داستان می خوانم به من توجه نمی کند. او به من نشان می دهد که چه می یخواهد ولی نمی تواند بگوید ، او نمی تواند کارهایی که را که من از او می خواهم انجام بدهم را انجام دهد. وقتی متوجه منظورش نمی شوم غمگین می شود. به نظر شما این نرمال است ؟ آیا باید هنوز صبر کنم ؟

پاسخ کارشناس

منتظر درمان خود به خودی فرزندت نباش ، مشکلات اولیه گفتاری می تواند پیش بینی کننده مشکلات آینده او در خواندن ، نوشتن و یادگیری باشد. این مشکلات همچنین می توانند منجر مشکلاتی در مهارتهای اجتماعی او شبیه دوست پیدا کردن باشند. تشخیص زودهنگام سبب مداخله زودهنگام و درمان کامل تر و بهتر برای فرزندت می شود.

آسیب شناس کفتار و زبان ( گفتار درمانگر ) به کودکان ( در هر سنی ) دارای  مشکلات صحبت کردن ، خواندن و نوشتن و همچنین مشکلات تلفظ ، لکنت کردن ، و مشکلات صوت و.. کمک ویژه ای  می کنند.

تشخیص نشانه ها

در اینجا علائمی را ذکر کرده ایم که به شما کمک می کند تا مشکلات حرف زدن کودکتان را تشخیص دهید.

نشانه های اختلالات زبان

مشکلات زبان ممکن به شکل شفاهی ( صحبت کردن ) و یا نوشتاری ( خواندن و نوشتن ) خود را نشان دهند. همچنین ممکن است در زبان دریافتی ( درک صحبت دیگران ) و یا زبان بیانی ( صحبت کردن ، خواندن ، نوشتن ، اشاره کردن ) خود را نشان دهند.

  • خنده و تعامل با دیگران ندارد( سه ماهگی )
  • غان غون و صداسازی ( به به ق ق  و..) ندارد.(7 تا 12 ماهگی)
  • صداها ( حروف ) بسیار کمی دارد(7 تا 12 ماهگی )
  • از ژستها استفاده نمی کند ( بای بای کردن ، اشاره کردن به چیزی ) ( 7 تا 12 ماهگی )
  • متوجه صحبت کلامی دیگران نمی شود ( 7 ماهگی تا 2 سالگی )
  • فقط چند کلمه محدود می گوید ( 12 تا 18 ماهگی )
  • نمی تواند کلمات را با هم ترکیب کند ( عبارت و جملات کوتاه) ( 1/5 تا 2 سالکی )
  • کمتر از 50 کلمه بیانی دارد (2 سالگی )
  • در بازی کردن و صحبت کردن با دوستان هم سن سالش مشکل دارد ( 2 تا 3 سالگی)
  • در مهارتهای ابتدایی مانند علاقه به کتابها و یا نقاشی کردن مشکل دارد.

روشهای کمک به کودکان با مشکلات زبانی

  • به کودکان گوش دهید و به او پاسخ بدهید.
  • صحبت کنید ، کتاب بخوانید و با او بازی کنید.
  • با زبانی که بیشتر راحت هستید با او حرف بزنید
  • در مورد کارهایی که انجام می دهید ویا کارهایی که انجام می دهد صحبت کنید.
  • از کلمات متنوع استفاده کنید.
  • هر چقدر بزرگتر می شود جملات طولانی تر بکار ببرید
  • از کودکتان بخواهید که با دوستانش بازی کند.

برخی از منابع مفید :

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *