راهکارهای پیشگیری از فلج مغزی | قبل و بعد از تولد

پیشگیری از فلج مغزی بصورت 100 درصدی ممکن نیست. اما به کمک برخی اقدامات می توان امکان تولد کودک با این عارضه را کاهش داد. ما در این نوشته می خواهیم درباره پیشگیری از فلج مغزی راهکارهای کاربردی را به شما معرفی کنیم. این اره حل ها در سه بخش بررسی می شوند: راههای جلوگیری از فلج مغزی در بارداری، پیشگیری از فلج مغزی در هنگام تولد و پیشگیری بعد از تولد .

با ما همراه باشید. ما سعی می کنیم در این نوشته تمام سوالات شما درباره راهکارهای جلوگیری از تولد فلج مغزی را پاسخ بدهیم .

پیشگیری از فلج مغزی

فلج مغزی یا سی پی (به انگلیسی Cerebral palsy) شابع ترین اختلال حرکتی در بین کودکان است. هر ساله بیشتر از 10 هزار کودک سی پی فقط در آمریکا به دنیا می آیند. با این حال متاسفانه هیچ متد کامل و مطمئنی برای پیشگیری از فلج مغزی بصورت 100 درصدی وجود ندارد. هیچ کس نمی تواند به شما بگوید این اقدامات را اگر انجام بدهید بصورت صد در صدی از بروز سی پی در دوران بارداری و یا پس از تولد پیشگیری می کنید. شاید مهمترین دلیلش این است که ما هنوز درک درستی از  علت سی پی نداریم.

اما خوشبختانه با اقدامات بسیاری، خانواده و پزشکان می توانند احتمال تولد کودک فلج مغزی را به شدت کاهش دهند. البته میزان اثربخشی هر یک از این اقدامات با هم متفاوت است. برخی از این فعالیت های پیشگیرانه، تاثیر بسیار بالا و برخی تاثیرات به نسب کمتری دارند.

فلج مغزی در نتیجه آسیب به مغز در دوران بارداری، یا حین زایمان و یا تا یکسال بعد از تولد ممکن است ایجاد شود. در ادامه راهکارهای پیشگیری از سی پی در دروان بارداری را با هم می خوانیم.

راههای جلوگیری از فلج مغزی در بارداری

در ادامه راهکارهایی برای کاهش خطر بروز فلج مغزی در دوران بارداری ذکر کرده ایم. اساس این راهکارها بر حفظ عادت های خوب در دروان بارداری است. برخی راهکارهای پیشگیری از فلج مغزی در دوران بارداری عبارتند از:

• اجتناب از قرار گرفتن در معرض عفونت ها و ویرورس های مضر سلامت جنین نظیر سرخک
• واکسیناسیون مادر قبل از اقدام برای بارداری
• کنترل مسائل بهداشتی نظیر فشار خون و دیابت ..
• اجتناب از مصرف الکل ، سیگار و یا هر نوع دخانیات
• اجتناب از مصرف خودسرانه دارو ، بخصوص داروهای اثر گذار بر جنین
• شناسایی هر گونه ناسازگاری RH بین مادر و کودک

مراجعه منظم به پزشک در دروان بارداری می تواند از بروز هرگونه مشکلی که سبب آسیب به رشد جنین شود جلوگیری کند. آزمایش تعیین نوع خون (برای بیماری rh در نوزادان)،  نوع خون و عامل Rh را تعیین می‌کند. عامل Rh شما ممکن است نقش مهمی در سلامت کودک‌تان داشته باشد، بنابراین مهم است که در اوایل بارداری این اطلاعات را بدانید.

تست RH در دوران بارداری

RH یک پروتئین است که به صورت وراثتی به جنین می رسد و در سطوح گلبول های قرمز شناسایی می شود. اگر فردی این پروتئین را در سطح گلبول های قرمز خود داشت RH مثب است و اگر نداشت RH منفی است.

اکثر مردم RH مثبت هستند. اگر RH مادری منفی باشد و RH جنین اش مثبت باشد (از پدر به ارث برده باشد)، ممکن است نوزاد دچار مشکلاتی شود. در این حالت جنین نیاز به مراقبت های ویژه ای دارد.

ناسازگاری Rh به ندرت در اولین بارداری باعث بروز مشکل می شود. اما در طول حاملگی‌های بعدی، می‌تواند  برای مادر و فرزند خطرناک باشد. بیماری RH می‌تواند باعث کم خونی شدید، زردی، صدمه به مغز، و نارسایی قلبی در نوزاد شود. در موارد شدید، حتی می تواند باعث مرگ جنین شود.

پزشک در موارد نادر، اگر ناسازگاری شدید بوده و نوزاد درخطر باشد، تزریق و تعویض خون تازه را در حالی که نوزاد هنوز در رحم است یا بعد از زایمان می تواند انجام دهید. ( اطلاعات بیشتر در این باره )

اگر قصد بارداری دارید و یا باردار شده اید انجام تست RH  برای پیشگیری از فلج مغزی ضروری است.

پیشگیری از CP در حین زایمان

پیشرفت های نوین پزشکی باعث شده است که والدین و پزشکان برای اطمینان از زایمان سالم تر، آسوده تر باشند. پیشرفت در تجهیزات سونوگرافی، اشعه ایکس و تست های تصویربرداری اجازه می دهد تا اطلاعات دقیق تر درباره سلامت نوزاد در دوران بارداری جمع آوری شود. همچنین بسیاری از مشکلات بهداشتی مادران و نوزادان  در هنگام زایمان درمان شوند.

والدین می بایست اطلاعات خودشان را درباره فرایند زایمان بلا ببرند و اگر در طول بارداری هر علامت پرخطر در سلامت جنین را دیده اند و یا مشکوک بوده اند می بایست سریعا به پزشک خود اطلاع بدهند. چراکه هر گونه تاخیر در مراجعه به پزشک و دریافت خدمات پزشکی احتمال بروز مشکل برای جنین را افزایش می دهد.

راهکارهای دیگر برای پیشگیری از فلج مغزی در حین زایمان عبارتند از:

• کنترل ضربان قلب و دیگر علائم پزشکی: اگر زنگ خطر مانیتور به صدا در آمد و کسی از اعضای پزشکی در اتاق حضور نداشته اند سریعا در خواست کمک کنید.
• حفظ خونسردی و آرامش در حین زایمان: آسیب های حین زایمان در اتاق ساکت و آرامبخش بسیار کاهش می یابد.
• چک آپ منظم پزشک: بخصوص در هفته های آخر چک آپ منظم و هفتگی بسیار ضروری و لازم است.

اهمیت درمان زردی

در زردی رنگ پوست کودک زرد رنگ می شود. این حالت به دلیل بالا بودن سطح بیلی روبین خون است. اگر زردی نوزاد درمان نشود می تواند اثرات مخرب بر مغز کودک بگذارد. زردی بالا که درمان نشده می تواند سبب اختلالی دائمی در مغز به نام کرن‌ایکتروس شود.

کرن ایکتروس نوعی اختلال نادر مغزی است که در اثر رسوب کردن بیلیروبین در ماده خاکستری مغز ایجاد می شود. این اختلال می تواند سبب فلج مغزی ، مشکلات شنوایی و ذهنی شود.

والدین می بایست نسبت به درمان زردی نوزاد خود فعالانه عمل کنند. اگر دیده اند که زردی نوزادشان درمان نشد می بایست با پزشک تماس بگیرند و تحت مراقبت های پزشکی باشند.

پیشگیری از سی پی بعد از تولد

مراقبت ها و اقدامات لازم برای پیشگیری از فلج مغزی پس از تولد معطوف به در نظر گرفتن و مراحل رشدی و کاهش خطر ضربه سر کودک می شود.

برخی از راهکارهای پیشگیری از فلج مغزی پس از تولد عبارتند از :

• اطمنیان از واکسیناسیون کودک برای تمامی بیماریهای عفونی
• استفاده از صندلی کودک مناسب با قد و وزن کودک در هنگام رانندگی
• استفاده از محافظ در تخته خواب
• تنها نگذاشتن کودک بخصوص در سطوح بلند

در صورت بروز فلج مغزی در نوزاد به کمک کاردرمانی عوارض آن را تا حد زیادی کاهش دهید. برای مراجعه به مراکز کاردرمانی در کشور، می توانید از لینک زیر استفاده کنید:
مراکز کاردرمانی | لیست کامل کلینیک های کار درمانی کشور

کاهش خطر ضربه سر

معمولا فلج مغزی به دلیل آسیب به مغز در دوران بارداری است . با این حال فلج مغزی پس از تولد نیز به علت ضربه به سر نظیر تصادف ، سقوط ، غرق شدن و.. نیز می تواند ایجاد شود. با توجه این شرایط ضروری است که والدین در هنگام رانندگی کودک را در صندلی کودک بنشانند. همچنین  برای دوچرخه سواری و اسکیت از کلاه محافظتی استفاده کند. به علاوه در هنگام شنا و یا حمام کودک خود را تنها نگذارید. علاوه بر این خیلی کودک را نچرخوانید چراکه مواردی از CP به دلیل سندرم  تکان کودک  بوده است. سندرم تکان کودک یک آسیب مغزی است که در اثرتکان دادن شدید نوزاد و یا کودکان نوپا ایجاد می شود.

نتیجه گیری

ما در این مقاله درباره اقدامت پیشگیری از فلج مغزی از قبل تا بعد تولد نوزاد صحبت کردیم. گفتیم با توجه به اینکه درمان و پیشگیری قطعی برای جلوگیری از فلج مغزی وجود ندارد، اما می توان تا حدودی ابتلا به آن را کاهش داد. درصورتیکه قصد بارداری دارید بهتر است از ابتدا تا تولد نوزاد از پزشک راهنمایی و مشورت بگیرید. همچنین با انجام تست های غربالگری خطر ابتلا به پی سی را در جنین، تا حدودی کاهش دهید.

برخی منابع

Cerebral Palsy Prevention