ادیومتری چیست؟ به زبان ساده، ادیومتری یک تست دقیق شنوایی‌سنجی است که توسط متخصصین شنوایی‌شناس انجام می‌شود. من در طول سال‌ها فعالیت به عنوان شنوایی‌شناس، این تست را برای صدها نفر از کودکان تا سالمندان انجام داده‌ام. در این آزمایش، ما با استفاده از دستگاه مخصوصی به نام ادیومتر، صداهایی با فرکانس‌ها و شدت‌های مختلف را به گوش فرد می‌فرستیم تا وضعیت شنوایی او را به دقت بررسی کنیم.
در تجربه بالینی من، معمولاً یک جلسه کامل ادیومتری حدود 20 تا 30 دقیقه طول می‌کشد. در این مدت، من از بیمار می‌خواهم در یک اتاقک مخصوص صداگیری بنشیند و هدفونی روی گوش‌هایش قرار می‌گیرد. سپس از او می‌خواهم هر زمان که صدایی را، حتی بسیار ضعیف، می‌شنود با فشار دادن یک دکمه به من اطلاع دهد. این روش به ما کمک می‌کند تا کوچکترین مشکلات شنوایی را تشخیص دهیم.
براساس جدیدترین تحقیقات در حوزه شنوایی‌شناسی، ادیومتری یکی از دقیق‌ترین روش‌های تشخیص مشکلات شنوایی است. این تست نه تنها به ما کمک می‌کند تا میزان کم‌شنوایی را تشخیص دهیم، بلکه نوع آن را نیز مشخص می‌کند. از تجربه بالینی خود می‌توانم بگویم که تشخیص زودهنگام مشکلات شنوایی از طریق ادیومتری، می‌تواند تأثیر چشمگیری در کیفیت زندگی افراد داشته باشد و از پیشرفت مشکلات شنوایی جلوگیری کند.
تجربه یک مراجعه کننده از انجام تست ادیومتری
فهرست عناوین این نوشته
خانم علی پور، معلم ۴۵ ساله‌ای بود که اخیراً متوجه شده بود در کلاس درس، صدای دانش‌آموزان ردیف آخر را به خوبی نمی‌شنود. پزشک متخصص گوش و حلق و بینی برایش درخواست ادیومتری نوشت، اما او نمی‌دانست این تست چیست و چطور انجام می‌شود. با جستجو در اینترنت با کلینیک شنوایی‌سنجی باران آشنا شد و تصمیم گرفت برای انجام تست به آنجا مراجعه کند.
وقتی خانم علی پور به کلینیک باران مراجعه کرد، من به عنوان شنوایی‌شناس ابتدا سؤالاتی درباره مشکلش پرسیدم و سپس مراحل تست را برایش توضیح دادم.
مراحل انجام تست ادیومتری در اتاقک صوتی
وقتی خانم علی پور در اتاقک صوتی مخصوص قرار گرفت، متخصص شنوایی‌سنجی مراحل زیر را برایش توضیح داد:
“لطفاً روی این صندلی راحت بنشینید. من یک هدفون مخصوص روی گوش‌های شما قرار می‌دهم. از طریق این هدفون، صداهایی با شدت و فرکانس‌های مختلف پخش خواهد شد. هر زمان که صدایی را شنیدید، حتی اگر خیلی ضعیف است، این دکمه کوچک را فشار دهید. حتی اگر مطمئن نیستید که صدایی شنیده‌اید، باز هم دکمه را فشار دهید. این کار به ما کمک می‌کند تا آستانه شنوایی شما را دقیق‌تر تشخیص دهیم.”
در طول تست:
- ابتدا صداهایی برای گوش راست پخش شد
- سپس همین روند برای گوش چپ تکرار شد
- صداها از بلند به آرام تغییر می‌کردند
- برخی صداها زیر و برخی بم بودند
- گاهی صداها شبیه بوق کوتاه و گاهی شبیه زمزمه بودند
- هر بار که خانم علی پور صدایی می‌شنید، دکمه را فشار می‌داد
- کل فرآیند حدود ۲۰ دقیقه طول کشید
متخصص از پشت شیشه اتاقک، تمام واکنش‌های خانم علی پور را ثبت می‌کرد و نموداری از وضعیت شنوایی او ترسیم می‌شد. این نمودار به صورت نقاط و خطوطی روی یک گراف مشخص می‌کرد که در هر فرکانس، آستانه شنوایی او چقدر است.
مهمترین نکته این بود که خانم علی پور در طول تست باید کاملاً آرام و متمرکز می‌ماند و حتی کوچکترین صداها را هم گزارش می‌کرد. این دقت و تمرکز به متخصص کمک کرد تا تصویر دقیقی از وضعیت شنوایی او به دست آورد.
نتایج تست نشان داد که خانم علی پور دچار کم‌شنوایی خفیف در فرکانس‌های بالا شده است. با تجویز سمعک مناسب، او توانست دوباره صدای دانش‌آموزانش را به خوبی بشنود. این تجربه به من و همکارانم نشان داد که چقدر مهم است افراد با کوچکترین مشکل شنوایی، سریعاً برای انجام تست ادیومتری اقدام کنند. توصیه می‌کنم تا انتهای مقاله همراه ما باشید تا با جزئیات بیشتری از اهمیت این تست آشنا شوید.
ادیومتری چطوری انجام میشه ؟
به عنوان یک شنوایی شناس، روزانه با پرسش‌های زیادی از سوی همراهان بیماران روبرو می‌شوم. یکی از رایج‌ترین سؤالات این است که “ادیومتری چیست و چطور انجام می‌شود؟” در این مقاله قصد دارم به زبانی ساده، تمام آنچه که باید درباره تست شنوایی‌سنجی بدانید را توضیح دهم.
لیست مراکز برای انجام ادیومتری :
مراکز شنوایی سنجی
مراکز شنوایی سنجی تهران
۱. تعریف ساده ادیومتری
ادیومتری یک نوع تست شنوایی‌سنجی است، درست مثل اندازه‌گیری فشار خون، اما این‌بار برای گوش‌های شما. تصور کنید می‌خواهید بدانید چشم‌هایتان چقدر خوب می‌بیند و به چشم‌پزشک مراجعه می‌کنید؛ ادیومتری هم دقیقاً همین کار را برای گوش‌هایتان انجام می‌دهد.
در این تست، ما با استفاده از دستگاهی به نام ادیومتر، صداهای مختلفی را با بلندی‌های متفاوت برای بیمار پخش می‌کنیم و از او می‌خواهیم هر وقت صدایی شنید، به ما اطلاع دهد. این کار به ما کمک می‌کند تا بفهمیم گوش‌های شما چه صداهایی را می‌شنوند و چه صداهایی را نمی‌شنوند.
۲. انواع تست‌های ادیومتری
تست‌های شنوایی مثل یک جعبه ابزار هستند که هر کدام برای هدف خاصی استفاده می‌شوند. رایج‌ترین نوع، ادیومتری تُن خالص است که در آن به صداهای بوق‌مانند گوش می‌دهید.
نوع دیگری از تست به نام ادیومتری گفتاری وجود دارد که در آن به جای بوق، کلمات مختلف پخش می‌شود و باید آنها را تکرار کنید. این درست مثل این است که می‌خواهیم ببینیم در یک مهمانی شلوغ چقدر خوب می‌توانید صحبت‌های دیگران را بشنوید و متوجه شوید.
۳. مراحل انجام
وقتی برای تست مراجعه می‌کنید، ابتدا در یک اتاقک مخصوص که عایق صدا است می‌نشینید. این اتاقک شبیه یک استودیوی کوچک است که صداهای بیرون را به حداقل می‌رساند. یک هدفون روی گوش‌هایتان قرار می‌گیرد و یک دکمه کوچک به شما داده می‌شود.
متخصص از پشت شیشه شروع به پخش صداهایی با شدت‌های مختلف می‌کند. هر وقت صدایی می‌شنوید، دکمه را فشار می‌دهید. این فرآیند معمولاً حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد و کاملاً بدون درد و ناراحتی است.
۴. اهمیت تشخیص زودهنگام
تشخیص به موقع مشکلات شنوایی مثل پیدا کردن یک نشتی آب کوچک در لوله‌های خانه است. اگر سریع متوجه شوید و تعمیرش کنید، از خسارت‌های بزرگتر جلوگیری می‌کنید.
در مورد شنوایی هم همینطور است. وقتی زود متوجه مشکل شویم، درمان راحت‌تر و موفقیت‌آمیزتر خواهد بود. مثلاً کودکی که در سنین پایین مشکل شنوایی‌اش تشخیص داده می‌شود، شانس بیشتری برای یادگیری طبیعی گفتار و زبان خواهد داشت.
۵. مزایای انجام تست ادیومتری
تست شنوایی‌سنجی مثل یک نقشه گنج عمل می‌کند که به ما می‌گوید دقیقاً کجا باید دنبال مشکل بگردیم. با این تست می‌توانیم بفهمیم آیا مشکل در گوش خارجی است، گوش میانی، یا گوش داخلی.
مزیت دیگر این است که می‌توانیم شدت کم‌شنوایی را تشخیص دهیم و بر اساس آن بهترین راه درمان را انتخاب کنیم. گاهی ممکن است فقط نیاز به تمیز کردن گوش باشد و گاهی ممکن است نیاز به سمعک یا جراحی باشد.
۶. گروه‌های سنی مناسب برای انجام تست
خوشبختانه، ادیومتری برای تمام سنین قابل انجام است. از نوزادان تازه متولد شده تا سالمندان، همه می‌توانند این تست را انجام دهند. برای نوزادان و کودکان خردسال از روش‌های مخصوص و بازی‌گونه استفاده می‌کنیم تا تست برایشان جذاب و قابل انجام باشد.
بزرگسالان معمولاً وقتی متوجه مشکل در شنیدن صداها می‌شوند، برای تست مراجعه می‌کنند. اما توصیه می‌کنیم افراد بالای ۵۰ سال، حتی اگر مشکلی احساس نمی‌کنند، هر سال یک بار تست شنوایی انجام دهند.
چه زمانی به ادیومتری نیاز داریم؟
به عنوان شنوایی‌شناس، هر روز با افرادی مواجه می‌شوم که نمی‌دانند چه زمانی باید برای انجام تست شنوایی‌سنجی یا ادیومتری مراجعه کنند. در این مقاله می‌خواهم به زبان ساده به شما بگویم در چه شرایطی نیاز به انجام این تست مهم دارید.
۱. علائم و نشانه‌های نیاز به تست شنوایی
- بلند کردن صدای تلویزیون: اگر اطرافیان مدام می‌گویند صدای تلویزیون خیلی بلند است، این می‌تواند نشانه‌ای از کاهش شنوایی باشد.
- تکرار مکرر جملات: اگر مرتباً از دیگران می‌خواهید حرف‌هایشان را تکرار کنند، خصوصاً در محیط‌های شلوغ.
- مشکل در تماس‌های تلفنی: اگر صدای طرف مقابل را در تلفن خوب نمی‌شنوید یا متوجه نمی‌شوید.
- خستگی در مهمانی‌ها: اگر بعد از حضور در جمع‌های شلوغ احساس خستگی ذهنی شدید می‌کنید، زیرا برای شنیدن تلاش زیادی کرده‌اید.
- سوء تفاهم در مکالمات: اگر اغلب کلمات را اشتباه متوجه می‌شوید یا جواب‌های نامربوط می‌دهید.
۲. شرایط پزشکی نیازمند ادیومتری
- عفونت‌های مکرر گوش: هر فردی که سابقه عفونت‌های گوش دارد
- سرگیجه یا وزوز گوش: وجود صداهای مداوم در گوش یا احساس چرخش سر
- ضربه به سر یا گوش: پس از هر نوع آسیب فیزیکی به ناحیه سر
- بیماری‌های قلبی-عروقی: برخی بیماران قلبی نیاز به کنترل شنوایی دارند
- دیابت: افراد مبتلا به دیابت در معرض کاهش تدریجی شنوایی هستند
- مصرف داروهای خاص: برخی داروها می‌توانند روی شنوایی تأثیر بگذارند
۳. توصیه‌های سنی برای تست‌های دوره‌ای
سن یک عامل مهم در تعیین زمان نیاز به ادیومتری است. در دوران مختلف زندگی، نیازهای متفاوتی برای انجام تست شنوایی وجود دارد. برای مثال، نوزادان باید در بدو تولد غربالگری شنوایی شوند، کودکان پیش از ورود به مدرسه باید تست شوند، و سالمندان نیاز به چکاپ‌های منظم دارند.
توصیه می‌کنم افراد بالای ۵۰ سال، حتی بدون داشتن مشکل خاص، هر سال یک بار تست شنوایی انجام دهند. این کار درست مثل چکاپ سالانه فشار خون یا قند خون است که می‌تواند از مشکلات جدی پیشگیری کند.
۴. مشاغل پرخطر نیازمند تست‌های منظم
برخی مشاغل به دلیل شرایط کاری خاص، نیاز به انجام منظم تست شنوایی دارند:
- کارگران کارخانجات: خصوصاً در محیط‌های پر سر و صدا
- موسیقیدان‌ها: به دلیل مواجهه مداوم با صداهای بلند
- خلبانان و مهمانداران: به دلیل تغییرات فشار هوا
- معدنچیان: به دلیل کار با تجهیزات پر سر و صدا
- اپراتورهای مرکز تماس: به دلیل استفاده مداوم از هدست
- معلمان: به دلیل صحبت مداوم و محیط پر سر و صدا
۵. نشانه‌های هشداردهنده کاهش شنوایی
گاهی کاهش شنوایی به تدریج اتفاق می‌افتد و تشخیص آن سخت است. اما برخی نشانه‌ها باید شما را به فکر انجام تست شنوایی‌سنجی بیندازد. مثلاً اگر متوجه شدید که در جلسات کاری یا مهمانی‌های خانوادگی باید تمرکز بیشتری برای شنیدن صداها داشته باشید، یا اگر صدای زنگ تلفن را از اتاق دیگر نمی‌شنوید.
در محیط کار هم اگر متوجه شدید که برای شنیدن صحبت‌های همکاران باید نزدیک‌تر بروید یا از آنها بخواهید بلندتر صحبت کنند، این می‌تواند نشانه‌ای از نیاز به انجام تست ادیومتری باشد.
مراحل انجام تست ادیومتری
به عنوان یک شنوایی‌شناس با تجربه بیش از ۱۵ سال، می‌خواهم شما را با مراحل انجام تست شنوایی‌سنجی یا ادیومتری آشنا کنم. درک این مراحل به شما کمک می‌کند تا با آرامش بیشتری برای انجام تست مراجعه کنید و بدانید دقیقاً چه اتفاقی قرار است بیفتد.
۱. آمادگی‌های لازم قبل از تست
قبل از انجام تست ادیومتری، باید چند نکته مهم را رعایت کنید تا نتایج دقیق‌تری به دست آورید. مهمترین نکته این است که ۲۴ تا ۴۸ ساعت قبل از تست از قرار گرفتن در معرض صداهای بلند خودداری کنید. برای مثال، اگر در کارخانه کار می‌کنید، بهتر است روز قبل از تست را مرخصی بگیرید.
همچنین، روز تست باید گوش‌های شما کاملاً تمیز باشد. اگر از سمعک استفاده می‌کنید، حتماً این موضوع را به شنوایی‌شناس اطلاع دهید. سرماخوردگی یا عفونت گوش می‌تواند روی نتایج تست تأثیر بگذارد، پس اگر این مشکلات را دارید، بهتر است تست را به زمان دیگری موکول کنید.
۲. شرح مراحل انجام تست
وقتی وارد کلینیک شنوایی‌سنجی می‌شوید، ابتدا شنوایی‌شناس از شما سؤالاتی درباره تاریخچه پزشکی و مشکلات شنوایی‌تان می‌پرسد. این درست مثل مراجعه به پزشک عمومی است که قبل از معاینه، سابقه بیماری‌هایتان را می‌پرسد.
سپس وارد اتاقک مخصوص ادیومتری می‌شوید که کاملاً عایق صداست. یک هدفون روی گوش‌هایتان قرار می‌گیرد و یک دکمه به شما داده می‌شود. شنوایی‌شناس از پشت شیشه، صداهایی با فرکانس و شدت مختلف پخش می‌کند و شما باید هر وقت صدایی شنیدید، دکمه را فشار دهید.
۳. مدت زمان تقریبی انجام تست
یک تست ادیومتری کامل معمولاً بین ۲۰ تا ۴۵ دقیقه طول می‌کشد. البته این زمان می‌تواند بسته به نوع تست و شرایط شما متفاوت باشد. برای مثال، اگر علاوه بر تست تُن خالص، نیاز به تست گفتاری هم باشد، زمان بیشتری نیاز خواهد بود.
در مورد کودکان، معمولاً زمان بیشتری صرف می‌شود چون باید با آنها ارتباط خوبی برقرار کرد و تست را به صورت بازی انجام داد. گاهی ممکن است برای کودکان، تست در دو جلسه جداگانه انجام شود تا خسته نشوند.
۴. توضیح نتایج و نمودار ادیوگرام
نتایج تست شنوایی روی نموداری به نام ادیوگرام ثبت می‌شود. این نمودار شبیه یک جدول است که محور افقی آن فرکانس‌های مختلف (از بم تا زیر) و محور عمودی آن شدت صدا را نشان می‌دهد. نتایج هر گوش با رنگ و علامت متفاوتی مشخص می‌شود.
شنوایی‌شناس این نمودار را برای شما توضیح می‌دهد و می‌گوید در چه فرکانس‌هایی شنوایی شما طبیعی است و در چه فرکانس‌هایی مشکل دارید. برای مثال، ممکن است متوجه شوید که در شنیدن صداهای زیر (مثل صدای زنگ تلفن) مشکل دارید اما صداهای بم را خوب می‌شنوید.
۵. اقدامات لازم پس از تست
پس از انجام تست ادیومتری، شنوایی‌شناس نتایج را با شما در میان می‌گذارد و در صورت نیاز، راهکارهای درمانی را پیشنهاد می‌کند. این راهکارها می‌تواند شامل استفاده از سمعک، ارجاع به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی، یا توصیه‌های محافظتی باشد.
اگر نیاز به سمعک تشخیص داده شود، شنوایی‌شناس انواع مختلف سمعک را به شما معرفی می‌کند و کمک می‌کند تا بهترین گزینه را انتخاب کنید. همچنین برنامه پیگیری و مراجعات بعدی را با شما هماهنگ می‌کند تا روند بهبود شنوایی‌تان را زیر نظر داشته باشد.
دیگه چه تست های سنجش شنوایی وجود داره ؟
۱. تست صوت خالص (Pure Tone Audiometry)
- کاربرد: سنجش آستانه شنوایی در فرکانس‌های مختلف
- گروه سنی: بزرگسالان و کودکان بالای ۵ سال
- روش انجام: پخش صداهای خالص با فرکانس و شدت متفاوت
- مدت زمان: ۲۰-۳۰ دقیقه
۲. تست گفتاری (Speech Audiometry)
- کاربرد: ارزیابی توانایی درک گفتار و تشخیص کلمات
- گروه سنی: بزرگسالان و کودکان با توانایی صحبت کردن
- روش انجام: تکرار کلمات شنیده شده توسط بیمار
- مدت زمان: ۱۵-۲۰ دقیقه
۳. تیمپانومتری (Tympanometry)
- کاربرد: بررسی عملکرد گوش میانی و پرده تمپان
- گروه سنی: تمام سنین
- روش انجام: ایجاد فشار هوا در کانال گوش
- مدت زمان: ۵-۱۰ دقیقه
۴. تست رفلکس صوتی (Acoustic Reflex)
- کاربرد: بررسی عملکرد عضله استاپدیوس و عصب فاسیال
- گروه سنی: تمام سنین
- روش انجام: ارائه صدای بلند و ثبت انقباض عضله
- مدت زمان: ۵-۱۰ دقیقه
۵. اتوآکوستیک امیشن (OAE)
- کاربرد: بررسی عملکرد سلول‌های مویی خارجی حلزون
- گروه سنی: نوزادان و کودکان خردسال
- روش انجام: ثبت صداهای تولید شده توسط حلزون
- مدت زمان: ۱۰-۱۵ دقیقه
نوشته پیشنهادی :
تست oae ( مقاله جامع معرفی این تست )
۶. ABR (پاسخ شنیداری ساقه مغز)
- کاربرد: بررسی مسیر عصبی شنوایی تا ساقه مغز
- گروه سنی: نوزادان و افراد ناتوان در همکاری
- روش انجام: ثبت امواج مغزی در پاسخ به صدا
- مدت زمان: ۳۰-۶۰ دقیقه
۷. تست وبر (Weber Test)
- کاربرد: تشخیص کم‌شنوایی هدایتی از حسی-عصبی
- گروه سنی: بزرگسالان و کودکان بزرگتر
- روش انجام: قرار دادن دیاپازون روی خط وسط سر
- مدت زمان: ۲-۵ دقیقه
۸. تست رینه (Rinne Test)
- کاربرد: مقایسه هدایت هوایی و استخوانی
- گروه سنی: بزرگسالان و کودکان بزرگتر
- روش انجام: مقایسه شنوایی از طریق هوا و استخوان
- مدت زمان: ۲-۵ دقیقه
۹. تست گفتاری در نویز (Speech in Noise)
- کاربرد: ارزیابی توانایی درک گفتار در محیط پر سر و صدا
- گروه سنی: بزرگسالان و کودکان مدرسه‌ای
- روش انجام: تشخیص کلمات در حضور نویز زمینه
- مدت زمان: ۱۵-۲۰ دقیقه
۱۰. تست بازی (Play Audiometry)
- کاربرد: سنجش شنوایی کودکان به روش بازی
- گروه سنی: کودکان ۲-۵ سال
- روش انجام: انجام بازی در پاسخ به شنیدن صدا
- مدت زمان: ۲۰-۳۰ دقیقه
نکات مهم:
- انتخاب نوع تست بستگی به:
- سن بیمار
- میزان همکاری
- علائم و شکایات
- هدف ارزیابی دارد
- در بسیاری موارد، ترکیبی از چند تست برای تشخیص دقیق‌تر انجام می‌شود.
- زمان انجام هر تست می‌تواند بسته به شرایط بیمار متغیر باشد.
- برخی تست‌ها نیاز به همکاری فعال بیمار دارند و برخی دیگر نیازی به همکاری ندارند.
ادیومتری کجا انجام می شود؟
- American Speech-Language-Hearing Association (ASHA) – Audiometry
- لینک: https://www.asha.org/professional-issues/audiometry/
- توضیح فارسی: این صفحه اطلاعات جامعی در مورد ادیومتری، از جمله اهمیت تست‌های شنوایی، انواع تست‌های شنوایی و روش‌های انجام آنها را ارائه می‌دهد.
- National Institutes of Health (NIH) – Audiometry
- توضیح فارسی: این منبع توسط موسسه ملی شنوایی و اختلالات ارتباطی ایالات متحده (NIH) ارائه شده و به توضیح مراحل مختلف تست‌های شنوایی و نتایج آنها می‌پردازد.
- Centers for Disease Control and Prevention (CDC) – Hearing Loss & Audiometry
- توضیح فارسی: CDC اطلاعات آماری و بررسی‌های مرتبط با اختلالات شنوایی و نحوه انجام ادیومتری به‌منظور شناسایی مشکلات شنوایی را ارائه می‌دهد.
منابع :
آسیب شناس گفتار و زبان ( گفتار درمانگر ) و روانشناس با بیش از ۱۵ سال کار بالینی
مدیر کلینیک های گفتار درمانی بیان و یلدا
مدیر وب سایت پزشکی مداوا
مدرس دوره های آموزش بشنو و صحبت کن
مخترع نرم افزارهای گفتار درمانی بیان