گفتار درمانی برای حنجره به عنوان یکی از روشهای تخصصی درمانی طراحی شده است تا به افرادی که با مشکلات صوتی و اختلالات حنجره مواجه هستند، یاری رساند. در این رویکرد، گفتاردرمانگر با بهرهگیری از تکنیکهای ویژه و تمرینات هدفمند، به فرد یاد میدهد که چگونه از حنجره خود به صورت صحیح و مؤثر بهرهبرداری کند.
این تمرینات شامل آموزش تنفس صحیح و تسلط بر تکنیکهای تولید صدا ، منوال تراپی حنجره و.. میشود. همچنین، روشهایی برای محافظت از تارهای صوتی در نظر گرفته شدهاند که به بهبود کیفیت صدا کمک میکنند و خستگی حنجره را کاهش میدهند.
به علاوه، گفتاردرمانی حنجره در فرآیند توانبخشی بیمار پس از جراحیهای حنجره یا آسیبهای صوتی نقش حیاتی دارد. درمانگر با ارائه تمرینات مناسب و آموزش عادتهای صوتی صحیح، به بیمار کمک میکند تا عملکرد طبیعی حنجره خود را به تدریج بازیابد. این روند شامل یادگیری برای اصلاح عادتهای نادرست گفتاری، تقویت عضلات حنجره و بهبود هماهنگی میان سیستمهای تنفسی و صوتی است.
اما قبل از آنکه درباره نقش گفتاردرمانی در درمان مشکلات حنجره بگوییم اجازه بدید در این خصوص صحبت کنیم که : چرا باید سلامت حنجره خودمون رو جدی بگیریم ؟ اگر به مشکلات حنجره توجه نکنیم چه مشکلی برای ما پیش می آید؟
چرا سلامت حنجره را باید جدی بگیریم ؟
فهرست عناوین این نوشته
- چرا سلامت حنجره را باید جدی بگیریم ؟
- چه مشکلاتی نیاز به گفتار درمانی حنجره دارند؟
- اختلالات صوتی عملکردی
- 2. مشکلات ساختاری حنجره
- 3. اختلالات عصبی-عضلانی
- 4. مشکلات پس از جراحی و گفتاردرمانی برای حنجره
- 5. مشکلات شغلی
- 6. مشکلات مرتبط با سبک زندگی
- 7. اختلالات هورمونی تاثیرگذار بر صدا
- 8. مشکلات تنفسی مرتبط
- گفتار درمانی برای حنجره چطور انجام می شود؟
- روند برگزاری جلسات گفتار درمانی حنجره چگونه است ؟
- هزینه و طول درمان گفتار درمانی مشکلات صوتی چگونه است ؟
- معرفی یک تکنیک گفتار درمانی در حنجره
- آیا گفتار درمانی برای مشکلات حنجره موثر است ؟
- مراقب و پیشگیری از مشکلات حنجره
- ۱. آب درمانی و نوشیدن مایعات مناسب
- ۲. دمنوشهای شفابخش برای حنجره
- ۳. اهمیت استراحت صوتی
- ۴. بخور درمانی و رطوبترسانی
- ۶. اصول تنفس صحیح
- ۹. رژیم غذایی مناسب
- ۱۰. ورزش و تحرک منظم
- رفتارهایی که باعث بدتر شدن مشکلات حنجره می شوند چه هستند ؟
- ۱-فریاد زدن و صحبت با صدای بلند:
- ۲-صحبت طولانی مدت بدون استراحت:
- ۳-گلو صاف کردن مکرر :
- ۶-صحبت کردن در حالت خستگی یا بیماری :
- ۷-تقلید صداها و لهجههای مختلف :
- ۸-صحبت کردن با نفس ناکافی:
- پاسخ به سوالات رایج شما درباره گفتار درمانی در مشکلات حنجره
- چه زمانی باید به گفتاردرمانگر حنجره مراجعه کنیم؟
- آیا گفتاردرمانی حنجره در منزل امکانپذیر است؟
- طول دوره درمان چقدر است؟
- آیا گفتاردرمانی حنجره عوارض جانبی دارد؟
- آیا نتایج گفتاردرمانی حنجره دائمی است؟
- آیا گفتاردرمانی مشکلات حنجره برای کودکان هم مناسب است؟
- آیا میتوان همزمان با دارودرمانی، گفتاردرمانی هم انجام داد
- آیا گفتاردرمانی حنجره برای خوانندگان مفید است؟
- چه تخصصهایی میتوانند گفتاردرمانی حنجره انجام دهند؟
خانم مریم، معلم ۴۰ سالهای که ۱۵ سال سابقه تدریس در مدارس ابتدایی را داشت، از حدود یک سال پیش متوجه گرفتگی خفیف صدای خود شده بود. او که روزانه حدود ۶ ساعت تدریس میکرد، این تغییر در صدایش را به خستگی و فشار کاری نسبت داد و اهمیت چندانی به آن نداد. در طول این مدت، برای رفع گرفتگی صدا از نوشیدن چای داغ و عسل استفاده میکرد و به طور موقت احساس بهتری داشت.
زمستان سال گذشته، پس از ابتلا به یک سرماخوردگی شدید، مشکل صدای خانم مریم تشدید شد و حتی پس از بهبودی از سرماخوردگی، صدایش دیگر به حالت طبیعی برنگشت.
خستگی صوتی زودرس، خشونت صدا و احساس درد در ناحیه گلو او را مجبور کرد به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کند. متخصص جهت معاینه دقیق تر او را به یکی از مراکز استروبوسکوپی حنجره تهران ارجاع داد.
پس از انجام استروبوسکوپی، گفتاردرمانگر تشخیص داد که او دچار پولیپ تار صوتی شده است. متخصص توضیح داد که اگر خانم مریم در همان ابتدای تغییر صدا به گفتاردرمانگر مراجعه میکرد، با رعایت اصول بهداشت صوتی و انجام تمرینات ساده گفتاردرمانی میتوانست از بروز این مشکل جلوگیری کند، اما حالا برای درمان نیاز به جراحی حنجره دارد.
حنجره یکی از حیاتیترین اعضای بدن ماست که وظایف متعددی بر عهده دارد. این عضو علاوه بر تولید صدا، نقش مهمی در محافظت از راههای هوایی ایفا میکند و مانع از ورود مواد غذایی به مسیر تنفس میشود.
عملکرد حنجره به عنوان یک دروازهبان هوشمند، با هماهنگی پیچیده عضلات و غضروفها، به ما امکان صحبت کردن، آواز خواندن، خندیدن و حتی گریه کردن را میدهد. این عضو حساس در زندگی روزمره، بیان احساسات و بسیاری از فعالیتهای شغلی نقش کلیدی بازی میکند.
توجه سریع به مشکلات حنجره و مراجعه به موقع به متخصصان و گفتار درمانی حنجره بسیار اهمیت دارد. نادیده گرفتن علائم اولیه مانند گرفتگی صدا، خشونت صدا یا درد در ناحیه گلو میتواند منجر به آسیبهای جدیتر و مشکلات مزمن شود.
نوشته پیشنهادی : پیر صوتی چیست ؟
درمان زودهنگام در بسیاری از موارد میتواند از نیاز به مداخلات جراحی جلوگیری کند و با استفاده از روشهای سادهتر مانند گفتاردرمانی و رعایت بهداشت صوتی، مشکل را حل کند. به تأخیر انداختن درمان نه تنها میتواند هزینههای درمانی را افزایش دهد، بلکه ممکن است تأثیرات منفی جدی بر کیفیت زندگی و عملکرد شغلی فرد بگذارد.
چه مشکلاتی نیاز به گفتار درمانی حنجره دارند؟
در ادامه باید توضیح دهیم که چه زمانی باید به گفتاردرمانی حنجره مراجعه کنیم. به طور کلی، اگر متوجه تغییراتی در صدای خود شوید، ممکن است به گفتاردرمانی نیاز داشته باشید.
اختلالات صوتی عملکردی
- گرفتگی مزمن صدا: خشن و گرفته شدن صدا برای مدت طولانی بدون دلیل ساختاری مشخص
- خشونت صدا: زبری و ناصافی در کیفیت صدا که باعث ناخوشایند شدن آن میشود
- خستگی زودرس صوتی: از دست دادن کیفیت صدا پس از مدت کوتاهی صحبت کردن
- تغییرات نامناسب در زیر و بمی صدا: عدم کنترل روی بم و زیر شدن صدا هنگام صحبت
- لرزش صدا: ارتعاش غیرطبیعی در صدا که باعث نوسان در صدا میشود
- ضعف در کنترل شدت صدا: ناتوانی در تنظیم بلندی و آرامی صدا متناسب با موقعیت
نوشته پیشنهادی : گفتار درمانی برای گرفتگی صدا
2. مشکلات ساختاری حنجره
- ندولهای تارهای صوتی: برآمدگیهای کوچک روی تارهای صوتی ناشی از فشار صوتی زیاد
- پولیپ حنجره: تودههای نرم که روی تارهای صوتی رشد میکنند
- زخمهای تارهای صوتی: آسیبهای سطحی روی تارهای صوتی ناشی از فشار یا التهاب
- التهاب مزمن حنجره: تورم طولانی مدت ناحیه حنجره که باعث تغییر صدا میشود
- رفلاکس حنجرهای معده: برگشت اسید معده به حنجره که باعث التهاب و آسیب میشود
3. اختلالات عصبی-عضلانی
- فلج تارهای صوتی: از کار افتادن عضلات یک یا هر دو تار صوتی
- اسپاسم حنجره: انقباض غیرارادی و ناگهانی عضلات حنجره
- دیستونی حنجره: انقباض غیرطبیعی و مداوم عضلات حنجره
- میاستنی گراویس: ضعف عضلانی پیشرونده که بر حنجره هم تأثیر میگذارد
- پارکینسون (تاثیر بر صدا): کاهش قدرت و کنترل صدا به دلیل بیماری پارکینسون
4. مشکلات پس از جراحی و گفتاردرمانی برای حنجره
- بازتوانی پس از جراحی حنجره: بازگرداندن عملکرد طبیعی صدا پس از عمل جراحی
- توانبخشی پس از درمان سرطان حنجره: بازیابی توانایی صحبت کردن پس از درمان سرطان
- مشکلات صوتی پس از لولهگذاری: آسیب به تارهای صوتی در اثر لولهگذاری طولانی مدت
نوشته پیشنهادی : گفتار درمانی پس از عمل جراحی حنجره چگونه است ؟
5. مشکلات شغلی
- آسیبهای صوتی در معلمان: خستگی و آسیب صوتی ناشی از صحبت طولانی مدت در کلاس
- مشکلات حنجره در خوانندگان: آسیبهای ناشی از استفاده نادرست از صدا در خوانندگی
- اختلالات صوتی در مجریان: مشکلات ناشی از صحبت مداوم و با صدای بلند
- آسیب صوتی در مشاغل پرمکالمه: خستگی صوتی در مشاغلی مانند اپراتوری و فروشندگی
6. مشکلات مرتبط با سبک زندگی
- آسیبهای ناشی از سیگار: التهاب و تحریک مزمن تارهای صوتی به دلیل استعمال دخانیات
- صدمات ناشی از فریاد زدن: آسیب حاد به تارهای صوتی در اثر فشار صوتی شدید
- اختلالات صوتی ناشی از استرس: تغییر در کیفیت صدا به دلیل تنشهای روانی
- مشکلات مرتبط با آلودگی صوتی: آسیب تدریجی به حنجره در محیطهای پر سر و صدا
7. اختلالات هورمونی تاثیرگذار بر صدا
- تغییرات صوتی در دوران بلوغ: دورگه شدن صدا و تغییرات ناگهانی در زیر و بمی
- مشکلات صوتی مرتبط با تیروئید: تغییر در کیفیت صدا به دلیل اختلالات تیروئیدی
- تغییرات صوتی در دوران یائسگی: تغییر در کیفیت و تن صدا به دلیل تغییرات هورمونی
8. مشکلات تنفسی مرتبط
- ناهماهنگی تنفس و تولید صدا: عدم هماهنگی بین نفس کشیدن و صحبت کردن
- تنفس دهانی مزمن: خشکی و تحریک حنجره به دلیل تنفس مداوم از راه دهان
- الگوهای نامناسب تنفسی: استفاده نادرست از عضلات تنفسی هنگام صحبت کردن
هر یک از این مسائل میتوانند زندگی روزمره و ارتباطات فرد را تحت تأثیر قرار دهند، و گفتاردرمانی میتواند به بازگرداندن یا بهبود عملکرد طبیعی حنجره کمک کند.
گفتار درمانی برای حنجره چطور انجام می شود؟
خیلی از افراد به اشتباه فکر می کنند گفتار درمانی همان مشاوره است و در گفتار درمانی حنجره قرار است به فرد مشاوره داده شود.
گفتاردرمانی را نباید با مشاوره روانشناسی اشتباه گرفت. گفتاردرمانی یک شاخه تخصصی از علوم پزشکی است که درمانگر در آن، مانند یک فیزیوتراپ که به عضلات و مفاصل بدن کمک میکند، به عضلات گفتاری، حنجره و تارهای صوتی کمک میکند. در واقع، گفتاردرمانگر با استفاده از تمرینات و تکنیکهای علمی و دقیق، به تقویت و بهبود عملکرد اندامهای گفتاری میپردازد.
نوشته پیشنهادی : ندول حنجره چیست ؟
در حالی که روانشناس به مسائل ذهنی و روانی افراد میپردازد، گفتاردرمانگر با دانش تخصصی خود در زمینه آناتومی و فیزیولوژی حنجره و دستگاه گفتار، به درمان مشکلات فیزیکی صدا و گفتار میپردازد. این درمان شامل تمرینات عملی مانند تقویت عضلات حنجره، اصلاح تنفس، و تکنیکهای صوتی است که همگی بر پایه اصول علمی پزشکی طراحی شدهاند.
روند برگزاری جلسات گفتار درمانی حنجره چگونه است ؟
هر فردی که به گفتار درمانی مراجعه میکند، ممکن است مشکل صوتی متفاوتی داشته باشد. برخی افراد دچار گرفتگی صدا هستند، برخی صدای خشدار دارند، عدهای از خستگی زودهنگام صدا رنج میبرند و گروهی نیز ممکن است دچار پولیپ یا ندولهای صوتی باشند. به همین دلیل، گفتاردرمانگر برای هر فرد، برنامه درمانی خاص و متناسب با مشکل او را طراحی میکند. تکنیکهای درمانی میتواند شامل تمرینات تنفسی، تمرینات صوتی، تکنیکهای آرامشسازی حنجره و تمرینات تقویتی باشد.
یکی از مهمترین مراحل گفتار درمانی برای حنجره، تشخیص دقیق مشکل است. گفتاردرمانگر با استفاده از دستگاه استروبوسکوپی، که نوعی دوربین مخصوص پزشکی است، میتواند حرکات تارهای صوتی را به صورت دقیق مشاهده کند. این دستگاه امکان بررسی عملکرد تارهای صوتی را در حین صحبت کردن فراهم میکند و به درمانگر کمک میکند تا مشکل را به درستی تشخیص دهد و بهترین روش درمانی را انتخاب کند.
جلسات گفتار درمانی معمولاً به صورت انفرادی و در زمانهای کوتاه 20 تا 30 دقیقهای برگزار میشود. این مدت زمان به این دلیل انتخاب شده که تمرینات صوتی نیاز به تمرکز و انرژی زیادی دارند و انجام تمرینات بیش از این مدت میتواند باعث خستگی حنجره شود. در این جلسات، درمانگر تکنیکهای مختلف را به بیمار آموزش میدهد و بر نحوه انجام صحیح تمرینات نظارت میکند. همچنین تمریناتی برای انجام در منزل به بیمار داده میشود تا روند درمان سریعتر پیش برود.
هزینه و طول درمان گفتار درمانی مشکلات صوتی چگونه است ؟
طول دوره درمانی در گفتار درمانی کاملاً به شرایط فرد و شدت مشکل صوتی او بستگی دارد. برخی از افراد که مشکلات خفیفتری دارند، ممکن است با 4 تا 6 جلسه گفتار درمانی به نتیجه مطلوب برسند. اما افرادی که مشکلات پیچیدهتر یا مزمن دارند، مانند ندولهای صوتی یا آسیبهای جدی به تارهای صوتی، ممکن است نیاز به دوره درمانی طولانیتری تا حدود 4 ماه (16 جلسه یا بیشتر) داشته باشند. نکته مهم این است که پیشرفت درمان به میزان همکاری بیمار و انجام منظم تمرینات در منزل نیز بستگی دارد.
براساس تعرفههای مصوب خدمات توانبخشی در سال 1403، هزینه هر جلسه گفتار درمانی به مدت 30 دقیقه، مبلغ 312 هزار تومان تعیین شده است. البته باید توجه داشت که بخشی از این هزینهها توسط بیمههای درمانی پایه و تکمیلی قابل پوشش است. بنابراین، توصیه میشود قبل از شروع درمان، در مورد پوشش بیمهای این خدمات از شرکت بیمه خود سؤال کنید. همچنین برخی از کلینیکهای دولتی و دانشگاهی ممکن است این خدمات را با تعرفههای پایینتری ارائه دهند.
معرفی یک تکنیک گفتار درمانی در حنجره
تکنیک “هامینگ” (Humming) یکی از مهمترین و پایهایترین تمرینات در گفتار درمانی حنجره است. این تکنیک برای مشکلات زیر مفید است:
- خستگی صوتی
- گرفتگی صدا
- خشونت صدا
- درد و ناراحتی در ناحیه حنجره
- بهبود رزونانس صدا
- تقویت عضلات حنجره
نحوه اجرای تکنیک هامینگ توسط گفتار درمانگر به شرح زیر است:
- مرحله آمادهسازی:
- از بیمار خواسته میشود روی صندلی با پشت صاف بنشیند
- گردن و شانهها باید در حالت آرام و بدون تنش باشند
- چند نفس عمیق و آرام برای شروع کشیده میشود
- شروع تمرین:
- لبها به آرامی روی هم قرار میگیرند (بدون فشار)
- دهان بسته میماند
- صدای “هممممم” با فرکانس راحت تولید میشود
- این صدا باید از بینی خارج شود
- تکنیک پایه:
- ابتدا صدای “همم” را برای 3 ثانیه نگه میداریم
- بین هر تکرار 2 ثانیه استراحت میکنیم
- این کار را 5 بار تکرار میکنیم
- پیشرفت تمرین:
- زمان نگهداری صدا را به تدریج افزایش میدهیم
- با تنهای مختلف (بم و زیر) تمرین را انجام میدهیم
- الگوهای ریتمیک مختلف اضافه میشود
- نکات مهم حین تمرین:
- نباید هیچ دردی در گلو احساس شود
- تنفس باید از دیافراگم باشد
- صدا باید نرم و بدون فشار تولید شود
- احساس ارتعاش در ناحیه بینی و صورت طبیعی است
- پیشرفت تدریجی:
- بعد از تسلط به تکنیک پایه، میتوان به کلمات ساده تبدیل کرد
- ترکیب با حروف صدادار مثل “هام-هوم-هیم”
- افزایش مدت زمان تمرین
این تمرین معمولاً در جلسات درمانی 3 تا 5 دقیقه انجام میشود و برای تمرین در منزل، روزی 2-3 بار و هر بار 5 دقیقه توصیه میشود. گفتاردرمانگر در هر جلسه، نحوه انجام تمرین را کنترل و در صورت نیاز اصلاح میکند.
⚠️ هشدار مهم: تکنیک معرفی شده صرفاً جهت آشنایی شما با ماهیت گفتار درمانی حنجره است و نباید به عنوان خوددرمانی مورد استفاده قرار گیرد. به دلایل زیر انجام این تمرینات بدون نظارت متخصص میتواند خطرناک باشد:
- هر فرد شرایط خاص خود را دارد:
- نوع و شدت آسیب حنجره در افراد مختلف، متفاوت است
- تکنیکهای درمانی باید متناسب با شرایط هر فرد تنظیم شوند
- انجام نادرست تمرینات میتواند مشکل را تشدید کند
- نیاز به نظارت تخصصی:
- گفتاردرمانگر باید وضعیت حنجره را قبل از شروع درمان ارزیابی کند
- نحوه صحیح انجام تمرینات باید توسط متخصص آموزش داده شود
- پیشرفت درمان نیاز به پایش مستمر دارد
- خطرات خوددرمانی:
- احتمال آسیب بیشتر به تارهای صوتی
- تثبیت الگوهای نادرست صوتی
- از دست دادن زمان طلایی درمان
توصیه اکید میشود:
- برای هرگونه مشکل صوتی حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید
- برنامه درمانی را فقط زیر نظر گفتاردرمانگر مجرب انجام دهید
- از انجام خودسرانه تمرینات صوتی جداً خودداری کنید
هدف از معرفی این تکنیکها، صرفاً آشنایی با روشهای علمی درمان و اهمیت مراجعه به متخصص است.
نوشته پیشنهادی : گفتار درمانی برای ندول حنجره چگونه است ؟
آیا گفتار درمانی برای مشکلات حنجره موثر است ؟
بله، گفتار درمانی برای بسیاری از مشکلات صوتی موثرترین روش درمانی است. در ادامه به تفکیک موارد را بررسی میکنیم:
مشکلات صوتی که با گفتار درمانی به تنهایی درمان میشوند:
- خستگی صوتی مزمن (Vocal Fatigue)
- گرفتگی صدا ناشی از استفاده نادرست
- تغییر کیفیت صدا در اثر استرس و اضطراب
- اختلالات تنفسی-صوتی
- صدای پر تنش و فشرده (Muscle Tension Dysphonia)
- اختلالات رزونانس صدا
- مشکلات صوتی ناشی از رفلاکس معده
- تغییرات صوتی دوران بلوغ و سالمندی
- اختلالات صوتی عملکردی (Functional Voice Disorders)
مشکلات حنجره که نیازمند جراحی و سپس گفتار درمانی هستند:
- ندولهای صوتی بزرگ
- پولیپهای حنجره
- کیستهای تارهای صوتی
- تومورهای خوشخیم حنجره
از جمله مواردی هستند که ابتدا نیاز به مداخله جراحی دارند. پس از جراحی، گفتار درمانی نقش حیاتی در بازتوانی صدا و جلوگیری از عود مجدد مشکل دارد. معمولاً 2-3 هفته پس از جراحی، جلسات گفتار درمانی آغاز میشود تا الگوهای صحیح تولید صدا را به بیمار آموزش دهد.
اثربخشی گفتار درمانی براساس تحقیقات:
مطالعات متعدد نشان دادهاند که گفتار درمانی در درمان اختلالات صوتی بسیار موثر است. براساس تحقیقات منتشر شده در Journal of Voice و American Journal of Speech-Language Pathology:
- 85-90% بیماران با اختلالات صوتی عملکردی بهبودی قابل توجه را پس از گفتار درمانی گزارش کردهاند
- در موارد پس از جراحی، ترکیب جراحی و گفتار درمانی موفقیت 95% را نشان داده است
- میزان عود مشکلات صوتی در بیمارانی که گفتار درمانی را کامل انجام دادهاند، تنها 15% بوده است
- 75% بیماران در کمتر از 8 جلسه به نتایج مطلوب رسیدهاند
البته باید توجه داشت که موفقیت درمان به عواملی مانند همکاری بیمار، انجام منظم تمرینات، و پیروی از توصیههای صوتی بستگی دارد.
مراقب و پیشگیری از مشکلات حنجره
در ادامه یکسری پیشنهادات خانگی برای مراقبت از حنجره و پیشگیری از مشکلات حنجره را ذکر کرده ایم که توصیه می کنیم آنها را چه در حین گفتاردرمانی حنجره چه قبل یا بعد از آن رعایت کنید.
۱. آب درمانی و نوشیدن مایعات مناسب
نوشیدن آب ولرم یکی از مهمترین راههای مراقبت از حنجره است. سعی کنید روزانه حداقل ۸ لیوان آب در دمای معمولی بنوشید. آب را جرعه جرعه بنوشید و از نوشیدن آب خیلی سرد خودداری کنید چون میتواند به تارهای صوتی آسیب برساند. نوشیدن منظم آب باعث میشود تارهای صوتی همیشه مرطوب بمانند.
۲. دمنوشهای شفابخش برای حنجره
دمنوشهای گیاهی میتوانند به سلامت حنجره کمک زیادی کنند. ترکیب عسل و لیموی گرم یکی از بهترین درمانهای خانگی برای گلودرد و خشونت صداست. دمنوش آویشن و زنجبیل هم خاصیت ضدالتهابی دارند و برای تسکین ناراحتی گلو بسیار مفید هستند.
۳. اهمیت استراحت صوتی
استراحت دادن به صدا و حنجره بسیار مهم است. سعی کنید روزانه حداقل نیم ساعت کاملاً سکوت کنید و از صحبت کردن خودداری کنید. از فریاد زدن و صحبت کردن در محیطهای پر سر و صدا جداً پرهیز کنید چون فشار زیادی به تارهای صوتی وارد میکند.
۴. بخور درمانی و رطوبترسانی
بخور آب گرم یکی از موثرترین راههای مراقبت از حنجره است. روزی دو بار به مدت ۱۰-۱۵ دقیقه بخور دهید. میتوانید چند قطره اسانس اکالیپتوس به آب اضافه کنید تا اثر درمانی آن بیشتر شود. بخور باعث مرطوب شدن مجاری تنفسی و تارهای صوتی میشود.
۵. پرهیز از دخانیات و محیطهای آلوده
سیگار و دخانیات دشمن اصلی سلامت حنجره هستند. دود سیگار مستقیماً به تارهای صوتی آسیب میزند و میتواند باعث التهاب و خشونت صدا شود. حتی قرار گرفتن در معرض دود دست دوم هم میتواند مضر باشد، پس از محیطهای دودآلود دوری کنید.
۶. اصول تنفس صحیح
تنفس صحیح نقش مهمی در سلامت صدا دارد. همیشه از طریق بینی نفس بکشید و تنفس شکمی را تمرین کنید. تنفس عمیق و آرام به تارهای صوتی فشار کمتری وارد میکند و باعث میشود صدای شما طبیعیتر و سالمتر باشد.
در ادامه توضیح داده ایم که چطور تنفس دیافراگمی ( شکمی ) خود را بهبود ببخشید:
- دراز بکشید و یک دست را روی شکم و دست دیگر را روی قفسه سینه قرار دهید
- به آرامی از بینی نفس بکشید طوری که شکم بالا بیاید
- به آرامی از دهان بازدم کنید و شکم را پایین بدهید
- این تمرین را روزی ۵-۱۰ دقیقه تکرار کنید
۷. بهداشت دهان و گلو
رعایت بهداشت دهان و گلو بسیار مهم است. مسواک زدن منظم و شستشوی دهان با آب نمک ولرم میتواند از عفونتها جلوگیری کند. استفاده از دهانشویههای طبیعی مثل جوشانده آویشن هم میتواند مفید باشد.
۸. خواب کافی و باکیفیت
خواب کافی و منظم برای سلامت کل بدن از جمله حنجره ضروری است. سعی کنید هر شب حداقل ۷-۸ ساعت در محیطی آرام و با دمای مناسب بخوابید. کم خوابی میتواند باعث خستگی تارهای صوتی شود.
۹. رژیم غذایی مناسب
غذاهای محرک میتوانند به حنجره آسیب برسانند. مصرف زیاد کافئین، غذاهای تند و پر ادویه را محدود کنید. از خوردن غذاها و نوشیدنیهای خیلی سرد یا خیلی داغ هم خودداری کنید چون میتوانند باعث شوک حرارتی به تارهای صوتی شوند.
۱۰. ورزش و تحرک منظم
ورزش و تحرک منظم به سلامت کل بدن از جمله دستگاه تنفس و حنجره کمک میکند. پیادهروی روزانه، انجام حرکات کششی گردن و تمرینات یوگا همراه با تنفس عمیق میتواند به تقویت عضلات تنفسی و بهبود کیفیت صدا کمک کند.
رفتارهایی که باعث بدتر شدن مشکلات حنجره می شوند چه هستند ؟
گفتار درمانی حنجره یکی از تخصصیترین شاخههای درمانی است که به سلامت و عملکرد صحیح تارهای صوتی میپردازد. متخصصان این حوزه همواره تأکید دارند که بسیاری از ما ناآگاهانه عادتها و رفتارهایی را در پیش میگیریم که میتواند به این اعضای ظریف آسیب جدی وارد کند و در درازمدت منجر به مشکلات صوتی و نیاز به مداخلات درمانی شود.
۱-فریاد زدن و صحبت با صدای بلند:
فریاد زدن و صحبت با صدای بسیار بلند فشار زیادی به تارهای صوتی وارد میکند. این کار باعث التهاب و خستگی تارهای صوتی میشود و در درازمدت میتواند به آسیبهای جدی منجر شود. رفتار جایگزین: به جای فریاد زدن، از زبان بدن و حرکات دست استفاده کنید یا فاصله خود را با مخاطب کم کنید تا مجبور نباشید با صدای بلند صحبت کنید.
۲-صحبت طولانی مدت بدون استراحت:
صحبت مداوم و طولانی بدون استراحت دادن به حنجره، مانند سخنرانیهای طولانی یا تدریس چند ساعته، فشار زیادی به تارهای صوتی وارد میکند. رفتار جایگزین: هر ۳۰-۴۵ دقیقه یک استراحت ۵-۱۰ دقیقهای به صدای خود بدهید و در این فواصل آب بنوشید.
۳-گلو صاف کردن مکرر :
گلو صاف کردن مداوم مانند ضربه زدن به تارهای صوتی است و میتواند باعث تحریک و التهاب شود. این عادت معمولاً در اثر احساس خشکی یا گرفتگی صدا ایجاد میشود. رفتار جایگزین: به جای گلو صاف کردن، آب بنوشید یا آب دهان خود را قورت دهید. همچنین میتوانید به آرامی سرفه کنید.
۴-صحبت کردن در محیطهای پر سر و صدا:
تلاش برای صحبت کردن در محیطهای شلوغ و پر سر و صدا باعث میشود ناخودآگاه صدای خود را بالا ببرید و به حنجره فشار وارد کنید. رفتار جایگزین: به مکان آرامتری بروید یا از ایما و اشاره استفاده کنید. در صورت امکان از تلفن یا پیام نوشتاری استفاده کنید.
۵-خندههای بلند و انفجاری:
خندههای بلند و ناگهانی فشار زیادی به تارهای صوتی وارد میکند و میتواند باعث آسیب شود. رفتار جایگزین: سعی کنید خندههای کنترل شدهتر و آرامتری داشته باشید و از خندههای انفجاری خودداری کنید.
۶-صحبت کردن در حالت خستگی یا بیماری :
صحبت کردن زیاد هنگام سرماخوردگی، گلودرد یا خستگی مفرط میتواند آسیب جدی به تارهای صوتی وارد کند. رفتار جایگزین: در این شرایط تا حد امکان استراحت صوتی کنید و از پیامهای نوشتاری استفاده کنید.
۷-تقلید صداها و لهجههای مختلف :
تقلید صداهای مختلف یا صحبت با صدای غیرطبیعی ، میتواند به تارهای صوتی آسیب برساند. رفتار جایگزین: از صدای طبیعی خود استفاده کنید و از تقلید صداهای غیرطبیعی خودداری کنید.
۸-صحبت کردن با نفس ناکافی:
صحبت کردن بدون تنفس صحیح و کافی باعث فشار مضاعف به تارهای صوتی میشود. رفتار جایگزین: قبل از شروع صحبت، نفس عمیق بکشید و در حین صحبت در فواصل مناسب نفس بگیرید.
۹-پچ پچ کردن طولانی :
پچ پچ کردن طولانی مدت فشار زیادی به تارهای صوتی وارد میکند زیرا در این حالت تارها به شکل غیرطبیعی کشیده میشوند. رفتار جایگزین: با صدای عادی اما آرام صحبت کنید یا از پیام نوشتاری استفاده کنید.
۱۰-صحبت کردن در حالت استرس و اضطراب:
استرس و اضطراب باعث تنش در عضلات گردن و حنجره میشود و میتواند به تارهای صوتی آسیب برساند. رفتار جایگزین: قبل از صحبت کردن، چند نفس عمیق بکشید و سعی کنید عضلات گردن و شانه را شل کنید.
پاسخ به سوالات رایج شما درباره گفتار درمانی در مشکلات حنجره
چه زمانی باید به گفتاردرمانگر حنجره مراجعه کنیم؟
در صورت گرفتگی صدا بیش از دو هفته، خستگی مداوم صدا، درد یا ناراحتی در ناحیه گلو هنگام صحبت کردن باید به متخصص مراجعه کرد. همچنین افرادی که صدای خشن، زیر یا بم غیرطبیعی دارند یا حین صحبت کردن احساس تقلا میکنند، نیاز به مشاوره دارند.
آیا گفتاردرمانی حنجره در منزل امکانپذیر است؟
بله، بسیاری از تمرینات گفتاردرمانی قابل انجام در منزل هستند. اما جلسات اولیه باید حتماً با حضور متخصص انجام شود تا تکنیکهای صحیح آموزش داده شود. پس از آن، تمرینات میتواند در منزل ادامه یابد و جلسات پیگیری به صورت دورهای انجام شود.
طول دوره درمان چقدر است؟
طول دوره درمان بسته به نوع و شدت مشکل متفاوت است. معمولاً بین ۸ تا ۱۲ جلسه درمانی طی ۲-۳ ماه نیاز است. بهبودی تدریجی است و نیازمند تمرین مستمر و رعایت توصیههای درمانی است.
آیا گفتاردرمانی حنجره عوارض جانبی دارد؟
گفتاردرمانی حنجره در صورتی که زیر نظر متخصص انجام شود، عوارض جانبی خاصی ندارد. گاهی ممکن است در ابتدای درمان کمی خستگی صوتی ایجاد شود که طبیعی است. رعایت اصول صحیح تمرینات و عدم زیادهروی در آنها مهم است.
آیا نتایج گفتاردرمانی حنجره دائمی است؟
نتایج درمان در صورت رعایت اصول صحیح و ادامه تمرینات نگهدارنده میتواند پایدار باشد. اما برای حفظ نتایج، باید عادات صوتی سالم را رعایت کرد و از رفتارهای آسیبرسان به حنجره پرهیز نمود. گاهی جلسات یادآوری دورهای توصیه میشود.
آیا گفتاردرمانی مشکلات حنجره برای کودکان هم مناسب است؟
بله، گفتاردرمانی حنجره برای کودکان نیز مؤثر است. روشهای درمانی برای کودکان متناسب با سن آنها طراحی میشود و معمولاً به صورت بازیمحور است. مشارکت والدین در فرآیند درمان کودکان بسیار مهم است.
آیا میتوان همزمان با دارودرمانی، گفتاردرمانی هم انجام داد
بله، در بسیاری موارد گفتاردرمانی میتواند همراه با دارودرمانی انجام شود. هماهنگی بین پزشک معالج و گفتاردرمانگر ضروری است. گاهی ترکیب این دو روش نتایج بهتری به همراه دارد.
آیا گفتاردرمانی حنجره برای خوانندگان مفید است؟
گفتاردرمانی حنجره برای خوانندگان بسیار مفید است و میتواند به بهبود تکنیکهای آوازی و حفظ سلامت تارهای صوتی کمک کند. این درمان شامل تمرینات تخصصی برای تقویت کنترل تنفس، رزونانس و انعطافپذیری صدا است. خوانندگان حرفهای میتوانند از این روش برای پیشگیری از آسیبهای صوتی استفاده کنند.
چه تخصصهایی میتوانند گفتاردرمانی حنجره انجام دهند؟
گفتاردرمانی حنجره باید توسط متخصصین گفتاردرمانی دارای مدرک معتبر و مجوز از وزارت بهداشت انجام شود.
جمع بندی :
ما در این نوشته سعی کردیم به زبان ساده، تخصص گفتاردرمانی در حنجره را به شما معرفی کنیم. دربارهی اهمیت سلامت حنجره صحبت کردیم و گفتیم که اگر در شروع مشکلات حنجره برای درمان اقدام کنید، سریع به نتیجه میرسید. در ادامه، تمرینات گفتاردرمانی برای آسیبهای حنجره را نوشتهایم، یک نمونه تمرین را معرفی کردیم و گفتیم که در خانه چه اقدامات دیگری میتوانید انجام دهید. اگر باز هم سؤالی داشتید، حتماً در بخش نظرات زیر همین نوشته مطرح کنید.
منابع :
www.asha.org/practice-portal/clinical-topics/voice-disorders
www.jvoice.org
www.europeanlaryngology.eu
pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
آسیب شناس گفتار و زبان ( گفتار درمانگر ) و روانشناس با بیش از ۱۵ سال کار بالینی
مدیر کلینیک های گفتار درمانی بیان و یلدا
مدیر وب سایت پزشکی مداوا
مدرس دوره های آموزش بشنو و صحبت کن
مخترع نرم افزارهای گفتار درمانی بیان