کلماتی که کودکان تا ۲ سالگی باید بدانند

در کلینیک، والدینی زیادی از من می خواهند کلماتی که کودکان تا ۲ سالگی باید بدانند را به آنها آموزش بدهم. تصمیم گرفتم این فهرست را در این نوشته به شما معرفی کنم و مهم تر در مورد مهارتهای کودک و نحوه آموزش کلمات به آنها در این سن صحبت کنم.

همیشه به والدین عزیز توضیح می‌دهم که مغز کودک در دو سال اول زندگی مانند یک اسفنج است که با سرعت باورنکردنی اطلاعات را جذب می‌کند. در این دوران طلایی، هر کلمه‌ای که کودک یاد می‌گیرد، مانند یک آجر در ساختمان مهارت‌های ارتباطی او عمل می‌کند.

در کلینیک، اغلب با والدین نگرانی روبرو می‌شوم که می‌پرسند: “آیا کودک من به اندازه کافی حرف می‌زند؟” پاسخ من همیشه این است که هر کودکی مسیر رشد منحصر به فرد خودش را دارد، اما دانستن برخی کلمات پایه در این سن، مثل چراغ راهنمایی است که به ما نشان می‌دهد کودک در مسیر درست رشد زبانی قرار دارد.

نوشته پیشنهادی : گفتاردرمانی کودک ۲ ساله

کلماتی که کودکان تا ۲ سالگی باید بدانند چه ویژگی هایی دارد؟

همیشه برای والدین توضیح می‌دهم که رشد زبان کودک مانند ساختن یک پازل است. در ۱۲ ماهگی، کودک شما اولین قطعه‌های این پازل را می‌گذارد و معمولاً با 3-5 کلمه معنادار شروع می‌کند. وقتی به ۱۸ ماهگی می‌رسد، خزانه واژگان او به حدود ۲۰ تا ۳۰ کلمه افزایش می‌یابد. جالب است بدانید در ۲ سالگی، این تعداد به طور میانگین به ۵۰ تا ۱۰۰ کلمه می‌رسد و کودک شروع به ساختن جملات دو کلمه‌ای می‌کند.

این واژگان چه ویژگی دارند ؟

من در جلسات مشاوره با والدین، همیشه از این تشبیه استفاده می‌کنم: “ذهن کودک شما مثل یک دوربین عکاسی است که از دنیای اطرافش عکس می‌گیرد و این عکس‌ها تبدیل به کلمات می‌شوند.” بیایید هر کدام از این سه منبع واژگانی را با مثال‌های بیشتر بررسی کنیم:

1. کلمات پرتکرار محیط:

• در خانواده‌ای که موبایل زیاد استفاده می‌شود، کودک زود کلمه “گوشی” را یاد می‌گیرد
• اگر خواهر یا برادر بزرگتر مدرسه‌ای دارد، “مداد” و “کیف” زودتر به واژگان کودک اضافه می‌شود
• در خانواده‌ای که حیوان خانگی دارند، نام آن حیوان جزو اولین کلمات است
• کودکانی که زیاد به پارک می‌روند، “تاب” و “سُرسره” را زود یاد می‌گیرند

2. کلمات مورد علاقه:

برای اینکه فهرست کلماتی که کودک تا ۲ سالگی باید بیان کند را بدانید به علائق کودک توجه کنید.

• کودکی که عاشق ماشین است، انواع وسایل نقلیه را نام می‌برد: “ماشین”، “اتوبوس”، “موتور”
• کودک علاقه‌مند به حیوانات، صدای آنها را تقلید می‌کند: “میو میو”، “هاپ هاپ”، “جیک جیک”
• اگر کودک به موسیقی علاقه دارد، کلماتی مثل “آهنگ” یا “بزن” را زود یاد می‌گیرد
• کودک عاشق غذا، نام خوراکی‌های مورد علاقه‌اش را می‌گوید: “پِپه” (چیپس)، “کیک”، “شیر”

3. کلمات آسان (معمولاً تک بخشی):

• افعال ساده: “داد”، “رفت”، “خورد”، “زد”
• اشاره‌ها: “این”، “اون”، “بیا”
• نیازهای اولیه: “آب”، “غذا”، “نه”، “آره”
• احساسات ساده: “آخ”، “واه”، “به به”

واژگان پیشنهادی برای کودک دو ساله :

گفتیم که این اشتباه است که بخواهیم فقط براساس یک فهرست به جلو برویم و کودک را مجبور به بیان یک کلمه خاص کنیم. بلکه بهتر از واژگانی که مورد علاقه کودک است و بیان آنها ساده است و در محیط زیاد تکرار می شود استفاده کنیم. با این حال برای راحتی شما یک لیست صد کلمه ای پیشنهادی برای آموزش در اختیارتان قرار می دهیم:

اسامی افراد و روابط: • بابا، ماما، داداش، آجی (خواهر)، مامانی، بابایی، عمو، خاله

اعضای بدن: • چشم، دست، پا، دهان، بینی، گوش، مو، ناف

حیوانات: • هاپو (سگ)، پیشی، جوجو، گاو، بع‌بع (گوسفند)، اردک، خرس

غذاها و نوشیدنی‌ها: • آب، شیر، نان، سوپ، کیک، میوه، موز، سیب

اسباب‌بازی‌ها و وسایل: • توپ، عروسک، ماشین، لگو، کتاب، مداد

لوازم شخصی: • پوشک، کفش، کلاه، لباس، جوراب

افعال ساده: • بده، بیا، برو، بخور، بخواب، نشستن، پاشو، رفت

کلمات احساسی: • آخ، وای، به‌به، جون، خوب

مفاهیم پایه: • بزرگ، کوچک، داغ، سرد، کم، زیاد

اشیاء خانه: • در، میز، تخت، تلفن، تلویزیون، حمام

کلمات عملکردی: • نه، آره، بای‌بای، سلام، مرسی

مکان‌ها: • پارک، خونه، حیاط، مهد

مفاهیم زمانی ساده: • روز، شب، حالا، بعد

نیازهای اولیه: • جیش (دستشویی)، گشنه، تشنه، خواب

صداهای محیطی: • بوق، دینگ، بوم

چرا یادگیری کلمات در سال‌های اول زندگی مهم است؟

مغز کودک در سال‌های اول زندگی، به خصوص از ۶ ماهگی تا ۳ سالگی، مانند یک اسفنج عمل می‌کند و هر چیزی را به سرعت جذب می‌کند. هر کلمه‌ای که کودک در این دوره یاد می‌گیرد، به رشد مغزی او کمک می‌کند. کودکانی که در این سن کلمات بیشتری یاد می‌گیرند، در آینده بهتر می‌توانند درس بخوانند و مسائل را حل کنند.

وقتی کودک می‌تواند حرف بزند، راحت‌تر می‌تواند به شما بگوید چه می‌خواهد یا چه احساسی دارد. این باعث می‌شود کمتر گریه کند و کمتر عصبانی شود. همچنین رابطه بهتری با شما و دیگران برقرار می‌کند و اعتماد به نفس بیشتری پیدا می‌کند.

دوران طلایی یادگیری زبان در دورانن کودکی است. اگر کودک شما در ۱۸ ماهگی کمتر از ۱۰ کلمه می‌گوید یا در ۲ سالگی نمی‌تواند دو کلمه را با هم بگوید (مثل “آب بده”)، حتماً به گفتار درمانگر مراجعه کنید. هر چه زودتر مشکل را تشخیص دهید، راحت‌تر می‌توان آن را حل کرد.

نوشته پیشنهادی : روش های زود حرف زدن کودک

چطور می توانم کلمات را درخانه به او آموزش بدهم ؟

بعد از اینکه کلماتی که کودکان تا ۲ سالگی باید بدانند را معرفی کردیم لازم است درباره نحوه آموزش این کلمات نیز به شما راهکار بدهیم در ادامه یک راهکار بسیار ساده برای آموزش کلمات به شما گفتیم. مطابق این راهکار بهترین مکان برای آموزش کلمات در فعالیت های رومزه است.

فعالیت‌های روزمره به تمام کارهایی گفته می‌شود که در طول روز به صورت عادی انجام می‌دهیم. این فعالیت‌ها شامل زمان غذا خوردن، لباس پوشیدن، حمام کردن، بازی کردن، خوابیدن و بیرون رفتن می‌شود. وقتی از آموزش در فعالیت‌های روزمره صحبت می‌کنیم، یعنی از همین لحظات معمولی برای یاد دادن کلمات جدید به کودک استفاده کنیم.

این روش آموزشی چند مزیت مهم دارد. اول اینکه کاملاً طبیعی است و کودک بدون استرس و فشار یاد می‌گیرد. مثلاً وقتی سر میز غذا می‌نشینید، به طور طبیعی درباره غذا، قاشق، لیوان و آب صحبت می‌کنید و کودک این کلمات را در موقعیت واقعی می‌آموزد. دوم اینکه این آموزش مداوم است و هر روز تکرار می‌شود. کودک کلمات را بارها و بارها در همان موقعیت می‌شنود و این تکرار باعث یادگیری عمیق می‌شود.

اصل اول: تکرار منظم کلمات ساده:

 مادر باید در طول روز، کلمات ساده را مرتب تکرار کند. مثلاً وقتی کودک تشنه است، هر بار بگوید “آب میخوای؟” یا “بیا آب بخور”. همین تکرار ساده باعث می‌شود کودک ارتباط بین کلمه “آب” و نوشیدن را یاد بگیرد. این کار را برای همه نیازهای اولیه مثل غذا، خواب و بازی انجام دهید.

اصل دوم: استفاده از جملات کوتاه :

جملات باید خیلی کوتاه باشند. به جای “عزیزم بیا این لیوان آب رو بخور” فقط بگویید “بیا آب”. به جای “می‌خوای بریم تو پارک بازی کنیم؟” فقط بگویید “بریم بازی؟”. این جملات کوتاه برای کودک قابل فهم‌تر هستند و راحت‌تر می‌تواند آنها را تقلید کند.

اصل سوم: همراهی کلام با عمل:

 هر کلمه‌ای که می‌گویید باید همراه با یک عمل باشد. وقتی می‌گویید “بیا” دست‌هایتان را باز کنید. وقتی می‌گویید “آب” لیوان را نشان دهید. وقتی می‌گویید “بای بای” دست تکان دهید. این همراهی کلام و عمل، یادگیری را تقویت می‌کند.

اصل چهارم: تشویق تلاش‌های کودک :

وقتی کودک سعی می‌کند کلمه‌ای را بگوید، حتی اگر درست تلفظ نمی‌کند، او را تشویق کنید. مثلاً اگر به جای “آب” می‌گوید “آ”، بگویید “آفرین! آب می‌خوای” و بعد به او آب بدهید. این تشویق‌ها انگیزه کودک را برای صحبت کردن بیشتر می‌کند.

اصل پنجم: صبر و حوصله:

 عجله نکنید. هر کودکی با سرعت خودش یاد می‌گیرد. مهم این است که شما مرتب و با حوصله این کار را ادامه دهید. گاهی ممکن است چند هفته طول بکشد تا کودک یک کلمه را یاد بگیرد و این کاملاً طبیعی است.

کلمات پایه برای شروع:

• نیازهای اولیه: آب، غذا، نَنی (خواب)
• افعال ساده: بیا، برو، بده
• اسامی مهم: مامان، بابا، توپ
• کلمات احساسی: آفرین، نه، آخ

به یاد داشته باشید که هدف اصلی، برقراری ارتباط است نه آموزش اجباری. بگذارید کودک با آرامش و از طریق بازی و فعالیت‌های روزمره، کلمات را یاد بگیرد. موفقیت در این کار نیاز به تکرار مداوم و صبر زیاد دارد.

مراحل شکل‌گیری زبان از تولد تا ۲ سالگی

در طول سال‌ها کار با کودکان، متوجه شده‌ام که والدین اغلب تصور می‌کنند زبان آموزی از زمانی شروع می‌شود که کودک اولین کلمه‌اش را می‌گوید. اما واقعیت این است که از همان روز اول تولد، نوزاد شما در حال یادگیری است. بگذارید این مسیر جذاب را با هم مرور کنیم:

• در ماه‌های اول: نوزاد شما با گریه‌ها و صداهای مختلف با شما ارتباط برقرار می‌کند. هر صدایی معنای خاص خودش را دارد – من به والدین می‌گویم این اولین “مکالمات” فرزندتان است!

• ۶ تا ۹ ماهگی: کودک شروع به تولید صداهایی مثل “با-با-با” یا “ما-ما-ما” می‌کند. در کلینیک به این مرحله “جیک جیک طلایی” می‌گوییم، چون پایه‌ای برای گفتار آینده است.

• ۹ تا ۱۲ ماهگی: کم‌کم این صداها معنادار می‌شوند و تبدیل به کلمات واقعی مثل “بابا” و “ماما” می‌شوند.

بنابراین اگر فرزندتان در هر کدام از این مهارتها ضعف دارد لازم است که ابتدا روی مهارتهای پیش نیاز گفتار تمرکز کنید.

نشانه های تاخیر گفتار تا ۲ سالگی

نوزادی (۰-۳ ماهگی)

• عدم واکنش به صداهای بلند | نوزاد باید با شنیدن صدای بلند از جا بپرد یا پلک بزند
• نداشتن صداسازی خودبخودی | نوزاد طبیعی صداهایی شبیه “آه” و “اوه” تولید می‌کند
• عدم لبخند اجتماعی | باید در پاسخ به لبخند والدین، لبخند بزند
• نداشتن تماس چشمی با والدین | هنگام شیر خوردن یا بغل شدن باید به صورت مادر نگاه کند

۴-۶ ماهگی

• عدم چرخش سر به سمت صدا | کودک باید منبع صدا را جستجو کند و سرش را به آن سمت بچرخاند
• نداشتن خنده و صداهای غان و غون | در این سن باید صداهای شاد و کشیده تولید کند
• عدم توجه به اسباب‌بازی‌های صدادار | باید به جغجغه و اسباب‌بازی‌های موزیکال واکنش نشان دهد
• بی‌توجهی به صدا زدن نام کودک | وقتی نامش را صدا می‌زنید باید واکنش نشان دهد

۷-۹ ماهگی

• عدم تقلید صداها | باید بتواند صداهای ساده مثل “با-با” را تقلید کند
• نداشتن صداسازی‌های متنوع | باید انواع مختلفی از صداها را تولید کند
• عدم استفاده از حرکات بدن برای ارتباط | باید از دست و بدنش برای نشان دادن خواسته‌هایش استفاده کند
• بی‌توجهی به بازی‌های اجتماعی | باید به بازی‌هایی مثل قایم باشک واکنش نشان دهد

۱۰-۱۲ ماهگی

• نگفتن کلماتی مثل “ماما” یا “بابا” | باید حداقل یکی از این کلمات پایه را بگوید
• عدم درک دستورات ساده | باید دستورات ساده مثل “بیا” یا “بده” را بفهمد
• نداشتن اشاره به اشیاء | باید با انگشت چیزهایی را که می‌خواهد نشان دهد
• عدم تکان دادن سر | باید بتواند با حرکت سر “بله” یا “نه” را نشان دهد

۱۲-۱۸ ماهگی

• نداشتن حداقل ۳-۵ کلمه معنادار | باید چند کلمه مشخص را با معنی بگوید
• عدم درک نام اشیاء آشنا | باید اسم وسایل روزمره مثل توپ یا شیر را بشناسد
• نداشتن ژست‌های ارتباطی | باید از حرکاتی مثل بای بای یا بوس فرستادن استفاده کند
• عدم تقلید کلمات جدید | باید سعی کند کلمات جدیدی که می‌شنود را تکرار کند

۱۸-۲۴ ماهگی

• نداشتن خزانه لغات ۱۰ کلمه‌ای | باید حداقل ۱۰ کلمه را درست و با معنی بگوید
• عدم ترکیب دو کلمه | باید بتواند دو کلمه را کنار هم بگذارد مثل “بابا رفت”
• نفهمیدن دستورات دو مرحله‌ای | باید دستوراتی مثل “توپ را بردار، بیار اینجا” را بفهمد
• عدم استفاده از اسامی آشنا | باید بتواند اسم اعضای خانواده را بگوید

در ۲ سالگی

• نداشتن حداقل ۵۰ کلمه | باید خزانه لغات قابل توجهی داشته باشد
• عدم ساخت جملات دو کلمه‌ای | باید بتواند جملات کوتاه دو کلمه‌ای بسازد
• نفهمیدن مفاهیم ساده | باید مفاهیم اولیه مثل بالا/پایین را درک کند
• عدم پاسخ به سوالات ساده | باید به سوالات ساده مثل “این چیه؟” پاسخ دهد

توجه داشته باشید که این نشانه‌ها راهنمای کلی هستند و هر کودک مسیر رشد منحصر به فرد خود را دارد. در صورت نگرانی، مشورت با متخصص اطفال یا گفتاردرمانگر توصیه می‌شود.

اهمیت گفتار درمانی در زمان مناسب

گفتاردرمانی یک روش درمانی تخصصی است که به کودکان کمک می‌کند مهارت‌های گفتاری و ارتباطی خود را بهبود بخشند. گفتاردرمانگر با استفاده از بازی‌ها و تمرین‌های هدفمند، به کودک کمک می‌کند تا صداها را درست تلفظ کند، کلمات جدید یاد بگیرد و آنها را در جملات به کار ببرد.

همچنین مهارت‌های پایه‌ای مانند توجه، تماس چشمی، و درک دستورات را تقویت می‌کند. در این جلسات، والدین نیز آموزش می‌بینند تا در خانه بتوانند به پیشرفت گفتاری کودک کمک کنند.

پس از مراجعه به گفتار درمانگر او با ارزیابی ویژگی هایی که فرزندتان دارد لیست کلماتی که کودکتان تا ۲ سالگی باید بیان کند را به شما ارائه می دهد.

مراجعه زودهنگام به گفتاردرمانی بسیار مهم است، زیرا مغز کودک در سال‌های اولیه زندگی بیشترین انعطاف‌پذیری را دارد و بهترین زمان برای یادگیری زبان و گفتار است. تاخیر در مراجعه می‌تواند باعث شود مشکلات گفتاری پیچیده‌تر شوند و بر سایر جنبه‌های زندگی کودک مانند یادگیری، روابط اجتماعی و اعتماد به نفس تاثیر منفی بگذارند. کلینیک گفتاردرمانی باران با کادری مجرب و محیطی شاد و دوستانه آماده ارائه خدمات تخصصی به کودکان عزیز شما است. در صورت مشاهده هر گونه تاخیر در رشد گفتاری کودک خود، می‌توانید برای مشاوره و ارزیابی با ما تماس بگیرید.

جمع بندی :

در این مقاله درباره واژکانی که کودکان تا دو سالگی باید بدانند صحبت کردیم ، گفتیم این واژگان چه ویژگی هایی باید داشته باشند و لیست پیشنهادی از واژگان به شما دادیم.

امیدوارم این مقاله برای شما مفید بوده باشد اگر سوالی هنوز دارید در بخش نظرات بپرسید با کمال میل پاسخ خواهیم داد.

برخی ازمنابع :

1. American Speech-Language-Hearing Association (ASHA) “Speech and Language Developmental Milestones” https://www.asha.org/public/speech/development/speech-and-language این مقاله معتبرترین مرجع برای بررسی مراحل رشد گفتار و زبان در کودکان است که توسط انجمن گفتار، زبان و شنوایی آمریکا منتشر شده است.
2. Centers for Disease Control and Prevention (CDC) “Important Milestones: Your Child By Two Years” https://www.cdc.gov/ncbddd/actearly/milestones/milestones-2yr.html مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا در این مقاله به طور دقیق مراحل رشد کودک تا دو سالگی را بررسی کرده است.
3. Royal College of Speech and Language Therapists (RCSLT) “Early Language Development: What You Need to Know” https://www.rcslt.org/speech-and-language-therapy/clinical-information/early-language-development کالج سلطنتی گفتاردرمانگران بریتانیا در این مقاله به اهمیت تشخیص زودهنگام و مداخله به موقع در تاخیر گفتاری پرداخته است.