ماساژ دهان برای گفتار درمانی

ماساژ دهان برای گفتار درمانی و یا تمرینات حرکتی دهان که به عنوان تمرینات دهان و صورت نیز شناخته می شوند، به عنوان یک ابزار ارزشمند در حوزه گفتار درمانی، کاردرمانی و فیزیوتراپی هستند. این تمرینات با هدف تقویت و بهبود عملکرد عضلات دهان و صورت انجام می شوند.

 تمرینات حرکتی دهان که به طور گسترده برای تقویت مهارت های حرکتی دهان استفاده می شود، به ویژه برای افراد مبتلا به اختلالات گفتاری و بلع، و همچنین کسانی که با آسیب عصبی یا ضعف عضلانی در ناحیه دهان و صورت مواجه هستند، مفید است.

در این مقاله، ما به اهمیت تمرینات دهانی حرکتی می پردازیم و به سوالات شما پیرامون مزایا و چگونگی ماساژ دهان گفتار درمانی پاسخ می دهیم.

ماساژ دهان برای گفتار درمانی چگونه است؟

تمرینات حرکتی دهان تمرینات تخصصی هستند که به دنبال تقویت کنترل، هماهنگی و قدرت عضلات دهان انجام می شوند. این نوع ماساژ معمولاً توسط متخصصین گفتاردرمانی، دندانپزشکان یا متخصصان مرتبط با بهداشت دهان و دندان با توجه به نیازها و مهارت‌های فرد طراحی می‌شود و از ابتدایی‌ترین سطح شروع می‌شوند تا تمرین‌های چالش‌برانگیزتر. درمان به صورت گام به گام با تاکید بر تمرینات حرکتی دهانی، صحبت کردن و تنفس پیشرفت خواهد کرد.

به افرادی که مشکلات خاصی در گفتار و تولید صدا دارند، گاهی به عنوان بخشی از گفتار درمانی، تمرینات دهانی حرکتی OME(Oral motor Exercises) داده می شود. افرادی که در حرکت ماهیچه های حرکتی دهان برای خوردن و آشامیدن مشکل دارند نیز می توانند از تمرینات حرکتی دهان بهره مند شوند.

همچنین گفتار درمانگر می‌تواند از این تمرین‌ها برای کمک به کودکان و بزرگسالانی که در ماهیچه‌های بلع مشکل دارند، استفاده کند.
ماساژ دهان شامل اعمال فشار ملایم  بر روی عضلات دهان، لثه‌ ها، زبان و ناحیه‌ های مرتبط است. تکنیک‌ های ماساژ دهان می‌ توانند شامل حرکات استراحتی، لمس نرم، لمس انگشتان و فشار های ملایم باشند.

هدف از ماساژ دهان برای گفتاردرمانی

ماساژ دهان، حرکات غیرکلامی است که با هدف بهبود گفتار انجام می شود. در واقع هدف اصلی ماساژ دهان تقویت و ترمیم عضلات دهان و اطراف آن می باشد. این عمل می‌ تواند بهبود آگاهی عضلانی، کنترل حرکات دهانی و تسهیل تولید صدا ها و تلفظ صحیح حروف را به دنبال داشته باشد.
همچنین ماساژ دهان می‌ تواند به تسکین درد، کاهش تنش و انقباض عضلانی و بهبود جریان خون در ناحیه دهان کمک کند. افرادی که دچار بیماری‌ های عضلانی مانند فلج صورت، نقایص عضلانی زبان و دهان، سکته مغزی و مشکلات مرتبط با عضلات دهان و حنجره هستند، می‌ توانند از ماساژ دهانی بهره ببرند.

چه کسانی به ماساژ دهان نیاز دارند؟

در این قسمت به معرفی افرادی می پردازیم که به ماساژ دهان نیاز دارند:

کودکان با تأخیر گفتار

 اگر کودک تاخیر در گفتار است، تمرینات دهانی-حرکتی می تواند به بهبود قدرت و هماهنگی عضلات درگیر در تولید صدا کمک کند.

افراد مبتلا به اختلالات عصبی

افراد مبتلا به بیماری های عصبی مانند فلج مغزی، دیستروفی عضلانی یا آسیب مغزی تروماتیک ممکن است کنترل دهان و عضلات صورت  آن ها مختل شود. تمرینات دهانی-حرکتی می تواند به بهبود عملکرد عضلات و وضوح گفتار آنها کمک کند.

کودکان مبتلا به اختلالات رشدی

 کودکانی که مبتلا به اختلالات رشدی مانند سندرم داون یا اختلالات طیف اوتیسم هستند از این تمرینات سود می برند، زیرا اغلب با چالش هایی در زمینه تون و هماهنگی عضلات روبرو می شوند.

کسانی که در تغذیه و بلع مشکل دارند

تمرینات دهانی-حرکتی می تواند به افرادی که در مکیدن، جویدن یا بلع مشکل دارند کمک کند. این می تواند شامل کودکان خردسالی باشد که در حال تغییر از غذاهای مایع به جامد هستند تأثیر می گذارد.

افراد مبتلا به آپراکسی دهانی

آپراکسی دهان وضعیتی است که در آن فرد با وجود نداشتن فلج یا ضعف عضلانی، در انجام حرکات ارادی برای گفتار مشکل دارد. ورزش می تواند به بهبود هماهنگی این حرکات کمک کند.

تاثیر ماساژ دهان در گفتار درمانی

ماساژ دهان می‌ تواند در بهبود مجموعه‌ای از مشکلات گفتاری و زبانی کمک کننده باشد. برخی از مشکلاتی که ممکن است با ماساژ دهان بهبود می یابند عبارتند از:

• بهبود قدرت و هماهنگی عضلات
• بهبود گفتار
• تسهیل مهارت های بلع و تغذیه
• ارتقاء آگاهی حسی دهان
• مهارت های حرکتی دهان در کودکان
• تصحیح رانش زبان
• تسهیل تنفس و جریان هوا

در این قسمت به توضیح فواید ماساژ دهانی در گفتار درمانی می پردازیم.

1.بهبود قدرت و هماهنگی عضلات

تمرینات حرکتی دهان، قدرت و هماهنگی عضلات درگیر در تولید گفتار از جمله لب ها، زبان، فک و گونه ها را افزایش می دهد. بهبود قدرت عضلانی منجر به بیان واضح تر و حرکات گفتاری دقیق تر می شود.

2.بهبود گفتار

هدف قرار دادن عضلات درگیر در تولید صدا به بهبود بیان، تلفظ و وضوح کلی گفتار کمک می کند. افراد می توانند بیانی روان و واضح را در ارتباطات خود تجربه کنند.

3.تسهیل مهارت های بلع و تغذیه

به تقویت ماهیچه های درگیر در بلع کمک می کند و برای افرادی که مشکلات بلع یا دیسفاژی دارند مفید است.

4.ارتقاء آگاهی حسی دهان

تمرینات حرکتی دهانی می‌ تواند آگاهی عضلانی دهان و زبان را بهبود ببخشد.

5.مهارت های حرکتی دهان در کودکان

در کودکان با تاخیر گفتار و زبان، این تمرین نقش مهمی در رشد و اصلاح مهارت های حرکتی دهان ایفا می کند. فعالیت ها بر بهبود حرکت لب و زبان و همچنین تون عضلانی کلی تمرکز دارند.

6.تصحیح رانش زبان

ماساژ دهان می‌ تواند به بهبود کنترل حرکات دهانی از جمله حرکات زبانی، لبی و فکی کمک کند. این مشکل در افرادی که دچار ناتوانی در تنظیم و کنترل حرکات دهانی هستند، مانند افراد با اختلالات گفتاری همچون اختلالات تلفظ، اختلالات ناشی از اضطراب و اختلالات زبانی مشاهده می‌ شود.

7.تسهیل تنفس و جریان هوا

ماساژ دهان می‌ تواند در تسهیل تنفس و جریان هوایی در حین گفتار کمک کننده باشد. این امر می‌ تواند بهبود تنظیم تنفس و کنترل بهتر جریان هوا برای تولید صدا ها را به دنبال داشته باشد.

7 تمرین دهانی حرکتی برای کودکان

تمرینات حرکتی دهانی فعالیت‌هایی هستند که عضلات دهان و صورت را تقویت می‌کنند که برای عملکردهایی مانند صحبت کردن، بلعیدن و بیان صورت بسیار مهم هستند. این تمرینات می تواند به ویژه برای کودکانی مفید باشد که در این زمینه ها به دلیل تاخیر در رشد، اختلالات عصبی یا سایر شرایط سلامتی مشکل دارند. در اینجا چند تمرین حرکتی دهانی موثر برای کودکان آورده شده است:

1.تمرینات مکیدن و نی

مکیدن از طریق نی: از کودک بخواهید مایعات مختلف (آب، شیر، اسموتی ها) با اندازه های مختلف نی بنوشد. این به تقویت لب ها و گونه ها کمک می کند.

از نی برای برداشتن قطعات کوچک کاغذ با مکیدن هوا استفاده کنید. این کار قدرت مکیدن و هماهنگی کودک را بهبود می بخشد.

2.تمرینات بلع

تمرینات بلع به مدیریت کنترل جریان هوا از طریق ناحیه گلو و استفاده موثر از عضلات گلو در هماهنگی حرکت غذا به داخل مری کمک می کند.

3.تمرینات زبان

 کودک زبان را به سقف دهان فشار می دهد و برای چند ثانیه نگه می دارد. چندین بار تکرار می کند تا زبان تقویت شود.

4.تمرینات لب

از کودک بخواهید لب های خود را محکم به هم فشار دهد و سپس رها کنید. این کار را چندین بار تکرار کنید تا قدرت لب افزایش یابد.

5.تمرینات جویدن

غذاهای جویدنی مانند آدامس یا نان شیرینی به کودک بدهید تا بجود. این به تقویت قدرت فک کمک می کند.

6.آواز و موسیقی

کودک را در خواندن آهنگ هایی که شامل ایجاد صداهای بلند یا حرکات اغراق آمیز صورت است، مشغول کنید که می تواند راهی سرگرم کننده برای کار بر روی کنترل تنفس و بیان باشد.

7.ماساژ صورت

صورت کودک را به آرامی با نوک انگشتان خود ماساژ دهید. این می تواند به افزایش آگاهی از عضلات صورت و همچنین کاهش سفتی عضلات کمک کند.

آیا ماساژ دهان برای گفتاردرمانی واقعا موثر است؟

ماساژ دهان برای اختلالات حرکتی مثل بلع و آبریزش موثر است. اما برای تاخیر در گفتا، لکنت و اوتیسم خیلی تاثیر گذار نیست. اگر می خواهید از ماساژ با هدف بهبود گفتار استفاده کنید، بهتر است از یک جلسه 45 دقیقه ای 5 تا 10 دقیقه را به ماساژ دهانی و OME  اختصاص دهید.
بهتر است قبل از استفاده از ماساژ دهانی، با یک گفتاردرمانگر یا آسیب شناس گفتار و زبان مشورت کنید. آن ها می‌ توانند شرایط شما را ارزیابی کرده و تعیین کنند که آیا ماساژ های دهان برای شما لازم و مناسب هستند یا خیر.

بهترین زمان برای تمرینات دهانی-حرکتی

• جلسات کوتاه منظم: جلسات تمرینی کوتاه و مکرر مؤثرتر از جلسات طولانی است.
• بهترین زمان های روز: زمان هایی را انتخاب کنید که کودک شما هوشیارتر باشد. مثلا صبح بعد از صبحانه یا بعد از ظهر بعد از چرت زدن باشد. از مواقعی که خسته یا گرسنه هستند خودداری کنید.
• ادغام با فعالیت های روزانه: تمرینات را در برنامه های روزانه بگنجانید.
• قبل از غذا: انجام تمرینات قبل از غذا می تواند به ویژه موثر باشد زیرا به آماده سازی ماهیچه ها برای غذا خوردن کمک می کند و می تواند تغذیه را آسان تر کند.

موارد عدم استفاده از ماساژ دهان برای گفتار درمانی

برخی از شرایط و مواردی که در آن ها ماساژ دهان مناسب نمی باشد:

• آسیب یا التهاب دهان و لثه
• وجود عفونت یا زخم در دهان
• بیماری‌ های عضلانی
• حساسیت یا آلرژی به ابزار ماساژ

سوالات متداول

1. ماساژ دهان چیست و چگونه به بهبود گفتار و بلع کمک می کند؟

تمرینات حرکتی دهان که به عنوان تمرینات دهان و صورت نیز شناخته می شوند، عضلات دهان و صورت را هدف قرار می دهند تا قدرت و هماهنگی را افزایش دهند. آنها نقش مهمی در گفتار درمانی ایفا می کنند و برای افراد مبتلا به اختلالات گفتار و بلع و همچنین افرادی که دارای ضعف عضلات دهان و صورت هستند، موثر است.

2. مزایای ماساژ دهان برای رشد گفتار و زبان چیست؟

تمرینات حرکتی دهان مزایایی مانند بهبود قدرت و هماهنگی عضلات، افزایش تولید گفتار، مهارت‌های بهتر بلع و تغذیه، افزایش آگاهی حسی دهان و اصلاح مسائلی مانند فشار زبان را ارائه می‌دهند. به ویژه برای کودکانی که تاخیر در گفتار و زبان دارند.

3. چرا مهم است که تمرینات حرکتی دهان توسط متخصصان گفتار درمانی انجام شوند؟

متخصصان آموزش دیده، از جمله آسیب شناسان گفتار زبان، کاردرمانگران یا دندانپزشکان، اطمینان حاصل می کنند که تمرینات حرکتی دهان متناسب با نیازها و اهداف فردی است.

4. تمرینات حرکتی دهان چگونه به مهارت های ارتباطی و اعتماد به نفس کمک می کند؟

بهبود عملکرد حرکتی دهان با تقویت ماهیچه های تولید صدا، افزایش اعتماد به نفس و مهارت های ارتباطی را بهبود می بخشد. این توانمندسازی به افراد اجازه می‌دهد تا افکار و عقاید خود را واضح‌تر و مؤثرتر بیان کنند.

برای مطالعه بیشتر در مورد ماساژ دهانی اینجا را کلیک کنید.