فیزیوتراپی انگشت دست : تمرینات خانگی برای بهبود عملکرد انگشتان

فیزیوتراپی انگشت دست یکی از راه‌های مؤثر برای بازتوانی و بهبود عملکرد انگشتان پس از آسیب یا بیماری است. انگشتان دست به دلیل کاربرد فراوانشان در زندگی روزمره، به شدت تحت تأثیر مشکلاتی مانند آسیب‌های فیزیکی، بیماری‌های مزمن و فشارهای مکرر قرار می‌گیرند. از این رو، انجام تمرینات خانگی فیزیوتراپی انگشت دست به عنوان یک روش پیشگیرانه و درمانی، نقش مهمی در بهبود و بازیابی عملکرد انگشتان ایفا می‌کند.

آناتومی انگشتان دست

شناخت آناتومی انگشتان برای درک بهتر فیزیوتراپی انگشت دست بسیار اهمیت دارد. هر انگشت از سه استخوان (به جز شست که دو استخوان دارد) تشکیل شده که توسط مفاصل به هم متصل هستند. این استخوان‌ها به وسیله تاندون‌ها و عضلاتی که در کف و پشت دست قرار دارند کنترل می‌شوند. همچنین اعصاب حسی و حرکتی اطلاعات را از مغز به انگشتان منتقل می‌کنند و امکان کنترل دقیق حرکات را فراهم می‌کنند. آسیب به هر یک از این ساختارها می‌تواند باعث درد و محدودیت حرکتی شود.

مشکلات شایع انگشت دست

انگشتان دست ممکن است در اثر آسیب‌های مختلف یا بیماری‌های مزمن دچار مشکلاتی شوند. از جمله این مشکلات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آسیب‌های فیزیکی: مانند شکستگی، دررفتگی و کشیدگی تاندون‌ها. این نوع آسیب‌ها به دلیل ضربه یا فشار مستقیم به دست ایجاد می‌شوند و معمولاً نیاز به فیزیوتراپی انگشت دست دارند.
• بیماری‌های مزمن: بیماری‌هایی مانند آرتروز، که باعث التهاب و درد مفاصل انگشتان می‌شود و می‌تواند بر توانایی انجام حرکات روزمره تأثیر بگذارد. فیزیوتراپی انگشت دست می‌تواند به کاهش درد و افزایش دامنه حرکتی کمک کند.
• سندرم تونل کارپال (CTS): یکی از مشکلات شایع است که به فشردگی عصب مدین در مچ دست منجر می‌شود و علائمی مانند بی‌حسی و ضعف در انگشتان را ایجاد می‌کند. تمرینات فیزیوتراپی انگشت دست برای کاهش فشار بر روی این عصب بسیار مؤثر است.

مطلب مفید: خدمات تخصصی فیزیوتراپی در منزل

چه زمانی به فیزیوتراپی انگشت دست نیاز دارید؟

در صورت داشتن هریک از علائم زیر باید بررسی های لازم را انجام دهید. این علائم نشان می‌دهند که ممکن است شما به تمریناتی برای انگشت دست نیاز داشته باشید:

• درد در یک یا چند انگشت دست خود احساس می‌کنید
• انگشت های خود را به زحمت خم و راست می‌کنید
• هنگام باز و بسته کردن انگشتان احساس درد می‌کنید
• در انگشت ها و دست احساس تورم می‌کنید
• دست شما گزگز می‌کند و احساس می‌کنید بی حس شده است
• انگشتان شما قفل می‌شوند
• قدرت زیادی در گرفتن اجسام ندارید
• قبلا انگشتان شما دچار شکستگی یا دررفتگی شده اند.

انجام اصولی تمرینات دست و انگشتان می تواند به تقویت دست ها و انگشتان شما کمک کند، دامنه حرکتی دست را افزایش داده و حتی درد شما را تسکین دهد.

تمرینات خانگی برای فیزیوتراپی انگشت دست

یکی از مهم‌ترین بخش‌های فیزیوتراپی انگشت دست، تمرینات خانگی است که به بیماران کمک می‌کند تا در خانه و بدون نیاز به تجهیزات خاصی، وضعیت انگشتان خود را بهبود بخشند. در اینجا چند تمرین مؤثر برای فیزیوتراپی انگشت دست آورده شده است:

۱. حرکت منقار اردک برای فیزیوتراپی انگشتان دست

ابتدا انگشتان خود را طبق تصویر؛ مانند منقار اردک قرار دهید. سپس کاملا باز کنید. این حرکت برای گرم کردن دست و تاندون های انگشت انجام دهید. برای اثرگذاری بهتر این حرکت را در ۳ ست ۲۰ تایی انجام دهید. یعنی ۲۰ بار پشت سر هم این حرکت را تکرار کنید. ۳۰ ثانیه صبر کنید و دوباره شروع کنید. این روند را تا ۳ بار تکرار کنید سپس حرکت بعدی را تمرین کنید.

۲. تمرین خم کردن انگشتان دست

طبق فیلم زیر، انگشتان دست خود را در ۳ مرحله کاملا جمع کنید. تا زمانی که احساس درد ندارد روی انگشتان خود برای بسته شدن فشار وارد کنید. در صورتی که به تنهایی قادر به بستن انگشتان خود نیستید، از دست دیگر کمک بگیرید.

این حرکت را در ۴ ست ۲۰ تایی انجام دهید و بین هر ست، ۳۰ ثانیه استراحت کنید.

۳. تمرین باز شدن انگشت دست

در این تمرین با استفاده از دست دیگر، مانع باز شدن انگشت دست شوید. این تمرین را به دقت و با فشار مناسب انجام دهید تا زمانی که احساس درد در ناحیه داشته باشید. سپس تمرین را متوقف و پس از استراحت کوتاه، از سر بگیرید. این تمرین را برای فیزیوتراپی انگشت دست انجام داده و در ۳ ست ۲۰ تایی با استراحت های ۳۰ ثانیه ای اجرا کنید. برای راهنمایی بیشتر، فیلم زیر را تماشا کنید.

۴. تمرین جلوگیری از باز شدن انگشت دست

مانند تمرینات بالا، این تمرین نیز به بهتر شدن شرایط انگشت دست شما کمک می‌کند. با دست دیگر سعی کنید انگشتان دست آسیب دیده را بزور باز کنید. این تمرین بسیار مفید و تقویت کننده عضلات و تاندون های انگشت دست می‌شود و یکی از مفیدترین تمرینات فیزیوتراپی انگشت دست در منزل محسوب می‌شود.

۵. حرکات کششی برای فیزیوتراپی انگشت دست

در ادامه تمرینات فیزیوتراپی انگشت دست، حرکات زیر را بدقت انجام دهید و در هر مرحله سعی کنید تا زمانی که احساس درد شروع شود، تمرین را ادامه دهید کنید. تمریناتی که همراه با درد زیاد باشند مفید نیستند و از انجام آنها اجتناب کنید. اندکی استراحت کنید و سپس دوباره تمرینات را با فشار کمتری از سر بگیرید.

کشش انگشتان با استفاده از دست دیگر: این حرکت به بهبود انعطاف‌پذیری و کاهش تنش در عضلات انگشتان کمک می‌کند. هر انگشت را به مدت 5 تا 10 ثانیه به آرامی بکشید و سپس رها کنید. این تمرین را چندین بار در روز تکرار کنید تا نتیجه بهتری از فیزیوتراپی انگشت دست بگیرید.

کشش‌های دایره‌ای: حرکات دایره‌ای کوچک با انگشتان، به بهبود گردش خون و افزایش دامنه حرکتی کمک می‌کند. این حرکت ساده اما مؤثر، جزئی از فیزیوتراپی انگشت دست است که به مرور باعث افزایش قدرت و انعطاف‌پذیری انگشتان می‌شود.

۶. تمرینات تقویتی برای فیزیوتراپی انگشت دست

فشردن توپ‌های نرم: یکی از تمرینات رایج در فیزیوتراپی انگشت دست، فشردن یک توپ نرم است. این تمرین به تقویت عضلات و تاندون‌های انگشتان کمک می‌کند. توپ را در دست بگیرید و به مدت 5 ثانیه فشار دهید، سپس رها کنید. این حرکت را 10 تا 15 بار تکرار کنید.

اگر توپ نرم در دسترس ندارید، سعی کنید این کار را با فشار دادن یک حوله مچاله شده انجام دهید.

استفاده از کش‌های مقاوم: کش‌ها یا باندهای مقاوم بین انگشتان قرار داده و با حرکت دادن انگشتان به بیرون، عضلات انگشتان را تقویت کنید. این تمرین ساده اما مؤثر بخشی از فیزیوتراپی انگشت دست است که به بهبود قدرت انگشتان کمک می‌کند.

از کش های مقاومتی مخصوص انگشتان دست هم می‌توانید استفاده کنید. جالب است بدانید موزیسین ها و گیتاریست ها هم از این کش ها برای تقویت عملکرد انگشتان خود کمک می‌گیرند. تصویر زیر نمونه این کش و نحوه استفاده از آن را نمایش می‌دهد.

۷. حرکات هماهنگی و دقت

تمارین جابه‌جایی اشیاء کوچک: فیزیوتراپی انگشت دست شامل تمرینات دقیق برای بهبود هماهنگی انگشتان است. استفاده از اشیاء کوچک مانند دکمه‌ها برای جابه‌جایی با انگشتان به تقویت حرکات ظریف کمک می‌کند.

بازی‌های ساده دستی: بازی‌های مانند حل پازل یا استفاده از اشیاء کوچک برای انجام حرکات دقیق، به بهبود مهارت‌های حرکتی انگشتان کمک می‌کند و بخشی از برنامه فیزیوتراپی انگشت دست است.

۸. تمرینات مچ دست برای فیزیوتراپی انگشت دست

چرخاندن مچ با وزنه‌های سبک: این تمرین باعث تقویت عضلات مچ و انگشتان می‌شود و به بهبود حرکات دست کمک می‌کند. وزنه‌های سبک را در دست گرفته و مچ خود را به آرامی در جهت‌های مختلف بچرخانید.

حرکات افقی و عمودی با دست: این حرکات به بهبود دامنه حرکتی انگشتان و مچ دست کمک می‌کند و بخشی از فیزیوتراپی انگشت دست برای افرادی است که دچار محدودیت حرکتی هستند.

برنامه‌های درمانی اختصاصی در فیزیوتراپی انگشت دست

برنامه‌های فیزیوتراپی انگشت دست باید با توجه به نیازهای خاص هر فرد طراحی شوند. فیزیوتراپیست‌ها پس از ارزیابی وضعیت بیمار، برنامه‌ای متناسب با نوع مشکل، شدت آسیب و فعالیت‌های روزمره بیمار طراحی می‌کنند. این برنامه‌ها شامل ترکیبی از تمرینات کششی، تقویتی و تمرینات هماهنگی است و بیمار باید این تمرینات را به طور مداوم انجام دهد تا به بهبودی کامل دست یابد.

از این رو پیشنهاد ما استفاده از خدمات فیزیوتراپی انگشت دست در منزل است.

پیشگیری از آسیب‌های انگشتان دست

یکی از اهداف مهم فیزیوتراپی انگشت دست، پیشگیری از آسیب‌های احتمالی آینده است. برخی از راهکارهای مهم برای جلوگیری از آسیب‌های انگشت دست عبارت‌اند از:

1. استفاده از وسایل مناسب: در حین انجام فعالیت‌های روزمره از ابزارهای مناسب استفاده کنید تا از وارد شدن فشار زیاد به انگشتان جلوگیری شود.
2. انجام تمرینات روزانه: تمرینات فیزیوتراپی انگشت دست را به صورت منظم انجام دهید تا از ضعف و آسیب‌های بعدی جلوگیری شود.
3. استراحت کافی: در فعالیت‌های روزمره مانند کار با کامپیوتر، استراحت‌های منظم داشته باشید تا از فشار بیش از حد به انگشتان جلوگیری کنید.

نتیجه‌گیری

فیزیوتراپی انگشت دست به عنوان یک روش مؤثر برای درمان مشکلات شایع انگشتان مانند آسیب‌ها، ضعف عضلات و بیماری‌های مزمن شناخته می‌شود. با انجام تمرینات خانگی منظم و رعایت نکات پیشگیرانه، می‌توانید به بهبود عملکرد انگشتان دست خود کمک کرده و از بروز آسیب‌های بیشتر جلوگیری کنید. فیزیوتراپی انگشت دست نه تنها به بهبود وضعیت انگشتان کمک می‌کند بلکه باعث افزایش کیفیت زندگی روزمره نیز می‌شود.

سوالات متداول

برخی منابع

10 Ways to Exercise Hands and Fingers
physiotherapy for finger
hand and finger injury