علت دیر راه رفتن کودک

دیر راه رفتن کودک پدیده ای است که می تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد. گاه کودک شما صرفا نیازمند کمی فرصت بیشتر و تشویق کافی از جانب والدین است و گاه علل مهم تری نظیر ژنتیک و وضعیت فیزیکی-عضلانی کودک در این تاخیر دخالت دارند. اما پیش از بررسی تخصصی تر هر یک از این عوامل، باید به یک سوال مهم پاسخ داد: آیا واقعا نگرانی شما از دیر راه رفتن کودک بجا است؟

چه زمانی باید نگران تاخیر در راه رفتن کودک باشیم؟

به طور طبیعی کودکان در بازه سنی 10 تا 18 ماهگی شروع به راه رفتن می کنند. همچنین توانایی چهار دست و پا رفتن (بین 7 تا 12 ماهگی) و تلاش برای ایستادن و بالا کشیدن بدن خود (معمولا بین 9 تا 12 ماهگی) به عنوان دو نقطه عطف مهم دیگر در فرآیند رشد، از پیش نیازهای راه رفتن هستند.

بنابراین اگر کودک شما در زمان مناسب شروع به چهار دست و پا رفتن و یا ایستادن کرده اما حالا با عبور از سن 17 تا 18 ماهگی هنوز نمی تواند راه برود، نگرانی شما کاملا قابل درک است و بهتر است شرایط کودک توسط یک متخصص ارزیابی شود. در این زمینه شما می توانید از یک کاردرمان، متخصص اطفال و یا متخصص ارتوپد کمک بگیرید.

همچنین اگر کودک شما با عبور از سن یک سالگی هنوز تمایلی به چهار دست و پا رفتن و یا تلاش برای ایستادن نداشته است، این احتمال وجود دارد که در ادامه برای راه رفتن نیز دچار تاخیر شود؛ بنابراین با مشورت، ارزیابی و بهبود شرایط توسط متخصصان می توانید از دیر راه رفتن کودک خود پیشگیری کنید.

دیر راه رفتن کودک چه علت هایی دارد؟

به طور کلی دیر راه رفتن کودک می تواند زمینه های ذهنی، جسمی و … داشته باشد که در ادامه به بررسی دقیق این علت ها می پردازیم.

زمینه ارثی و خانوادگی

در صورتی که پدر و یا مادر در کودکی سابقه تاخیر در راه رفتن داشته باشند، احتمال به وجود آمدن این پدیده در فرزندانشان نیز تقویت می شود. بنابراین بعضی از کودکان ممکن است صرفا به دلیل زمینه خانوادگی و بدون مشکل نگران کننده دیگری، دیرتر از همسالان خود و با تاخیر شروع به راه رفتن کنند.

محیط اطراف کودک

کودکان برای آموختن شیوه راه رفتن نیازمند فرصت و توجه از جانب والدین هستند. به عبارت دیگر، والدین باید شرایط و محیط مناسب را برای تسهیل راه رفتن کودکانشان فراهم کنند و آن ها را در موقعیتی قرار دهند که بتوانند تجربه های مختلف و متفاوتی را کسب کنند.
بنابراین نگه داشتن کودک برای مدت زمان های طولانی در کریر، کالسکه و آغوشی، باعث محدودیت های حرکتی او شده و در نهایت می تواند منجر به دیر راه رفتن کودک بشود.

همچنین باید توجه داشت که استفاده از برخی وسایل نیز می تواند مشکل ساز باشد. طبق تحقیقات انجام شده استفاده از روروئک و واکر می تواند آموختن راه رفتن را برای کودک دشوار سازد. واکر از لحاظ ایمنی نیز مورد تایید کارشناسان نبوده و ممکن است منجر به آسیب کودک شود.
گاهی نیز ممکن است کودک در سنین پایین دچار بیماری حادی شده و مدت زمان طولانی بستری باشد که در این صورت نیز ممکن است به دلیل محدودیت های حرکتی نتواند تجربه و مهارت لازم را کسب کرده و دچار پدیده تاخیر در راه رفتن شود.

کمبود ویتامین D

ویتامین D در کنار کلسیم دو عنصر مهم و کلیدی برای رشد استخوان های کودکان هستند. بنابراین کمبود این ویتامین می تواند از جمله دلایل دیر راه رفتن کودک باشد.

کم کاری غده تیروئید

کم کاری غده تیروئید نقاط عطف رشد کودکان مانند غلت زدن، ایستادن و راه رفتن را به تاخیر می اندازد. این اختلال با تضعیف ماهیچه ها و کاهش قدرت انقباض و کشش آنها منجر به دیر راه رفتن کودک می شود.

شخصیت کودک

گاه بعضی از کودکان تمایل و عجله ای برای راه رفتن ندارند و در مواجهه با ریسک راه رفتنِ مستقل محتاطانه عمل می کنند؛ همچنین ممکن است به دلیل دلهره و ترس از نتوانستن و افتادن، رغبتی به انجام این کار نداشته باشند.
برخی از آن ها نیز بیشتر از آنکه کنجکاو راه رفتن و جست‌وجوی محیط های ناشناخته باشند، ترجیح می دهند در اطراف خودشان به کشف و بررسی بپردازند و بنابراین راه رفتن خود را به تاخیر می اندازند.

زایمان زودرس

نوزادانی که به واسطه زایمان زودرس، نارس متولد می شوند ممکن است به میزان نارس بودنشان از نمودار تکامل عقب تر باشند و از این رو در راه رفتن نیز دچار تاخیر یک تا چند ماهه شوند.

مشکلات عصبی

اختلالات عصبی نظیر سندرم داون و یا فلج مغزی اطفال با کاهش قدرت انقباض و کشش عضلات می توانند منجر به تاخیر در راه رفتن کودک شوند. بنابراین واکنش به موقع نسبت به این اختلالات و قرار گرفتن تحت نظر متخصصان می تواند به بهبود و کنترل علائم و پیامد های آن بینجامد.
همچنین ناتوانی و عقب ماندگی ذهنی کودکان نیز می تواند به دیر راه رفتن منجر شود.

مشکلات عضلانی

اختلالاتی نظر هیپوتونی (کاهش قدرت کشش ماهیچه و شل شدن عضلات)، دیستروفی عضلانی (کاهش توده عضلانی) و هایپرتونی (افزایش تونوس ماهیچه و سفت شدن عضلات) از جمله شایع ترین بیماری هایی هستند که با درگیر کردن عضلات، به تاخیر در راه رفتن منجر می شوند.

راشیتیسم

راشیتیسم که در کودکان و نوزادان مشاهده می شود، نوعی بیماری است که به موجب آن استخوان ها نرم و خمیده شده و احتمال ایجاد شکستگی در آن ها بالا می رود. بنابراین با تضعیف رشد استخوان ها می تواند موجب دیر راه رفتن کودک شود.
همچنین در اغلب موارد و در صورت تشخیص به موقع، راشیتیسم قابل درمان بوده و کودک می تواند به رشد طبیعی خود ادامه دهد.

برای سرعت بخشیدن به فرایند راه رفتن کودک چه کارهایی انجام دهیم؟

یکی از موثرترین راه ها برای کمک به راه رفتن، انگیزه دادن به کودک و تشویق او به ایستادن و برداشتن اولین گام است. همچنین شما باید دستانتان را به گونه ای در اطراف کودک قرار دهید که حس امنیت و راحتی به او القا شود و کودک اطمینان پیدا کند که در صورت لغزیدن، شما او را کنترل خواهید کرد.
تمرین نشستن و برخاستن از روی صندلی نیز کمک کننده خواهد بود. شما می توانید به جای بلند کردن کودک از روی صندلی، از خود کودک بخواهید که از روی صندلی بلند شود.

همانطور که پیش تر هم اشاره شد، تحقیقات نشان می دهد که استفاده از وسایلی مانند روروئک و واکر برخلاف تصور رایج، باعث ایجاد اختلال و تاخیر در راه رفتن می شود. بنابراین این وسایل نه تنها کمکی به پدیده دیر راه رفتن کودک نمی کنند بلکه خود باعث به وجود آمدن مشکلات بیشتر می شوند.
همچنین استفاده از کفش برای تشویق کودک به راه رفتن درون خانه توصیه نمی شود. کودک صرفا برای راه رفتن در بیرون از خانه به کفش نیاز دارد. سایز کفش نیز بسیار مورد اهمیت است و باید به طور مداوم توسط والدین کنترل شود تا پای کودک دچار آسیب نشود.

مطلب پیشنهادی: [آموزش راه رفتن کودک]

برای دیر راه رفتن کودک از چه متخصصی کمک بگیریم؟

در نهایت با توجه به توضیحات ارائه شده، اگر به این نتیجه رسیده اید که کودک شما باید توسط یک متخصص مورد ارزیابی قرار گیرد می توانید به یک کاردرمان و یا متخصص اطفال مراجعه کنید. همچنین در صورت نیاز و صلاح‌دید پزشک به یک متخصص ارتوپد، غدد و یا مغز و اعصاب و … ارجاع داده می شوید.

برخی از منابع (مقاله علت دیر راه رفتن کودک):

Patient
FDNA Health