درمان قوز قرنیه | معرفی 11 روش درمان

درمان بیماری قوز قرنیه (Keratoconus) بستگی به شدت آن دارد. در صورت خفیف بودن بیماری، ممکن است با تجویز عینک یا لنز دید فرد اصلاح شود. اما درصورت پیشرفت و نامنظم تر شدن شکل قرنیه، دیگر عینک یا لنزهای نرم برای فرد کارساز نیستند. در این صورت ممکن است برای او لنزهای تماسی سخت یا حتی جراحی تجویز شود. با ما همراه باشید تا در این نوشته بهترین راه های درمان قوز قرنیه را برای شما شرح دهیم.

11 روش درمان قوز قرنیه (Keratoconus) 

همان طور که اشاره شد، کراتوکونوس ماهیت پیش رونده دارد. با پیشرفت بیماری در مراحل مختلف، درمان خاصی با توجه به شدت آن تجویز می شود. این بیماری قابل پیشگیری نیست، اما می توان با برخی از روش های درمانی شدت پیشرفت آن را کاهش داد. روش های درمان به شرح زیر است :

1- عمل کراس لینکینگ قرنیه (Collagen Cross-Linking)

یکی از روش های جدید درمان کراتوکونوس ایجاد پیوند متقاطع بین رشته های کلاژن قرنیه (CXL) است. این درمان بافت قرنیه را تقویت می کند تا تغییر شکل های نامعمول آن را متوقف نماید.

CXL با استفاده از اشعه ماوراء بنفش UV-A و ریبوفلاوین (نوعی ویتامین B) صورت می گیرد. در این روش پس از برداشتن لایه سلول های سطحی یا اپیتلیوم قرنیه به مدت نیم ساعت (هر سه دقیقه یک بار) قطره ریبوبلافین در چشم ریخته می شود. پس از آن طی 30 دقیقه بعدی در همان حال که هر پنج دقیقه یک بار این قطره در چشم چکانده می شود، اشعه فرابنفش به قرنیه تابانده می شود.

CXL به دو روش انجام می گیرد:

1. برداشتن اپیتلیوم (epithelium-off) : در این شیوه ، از سطح قرنیه یک لایه نازک برداشته می شود تا امکان نفوذ قطره ریبوبلافین سریع تر شود.
2. ترنس اپیتلیوم (epithelium-on) : در این شیوه اپتیلیوم در طول درمان باقی می ماند اما زمان بیشتری طول می کشد تا ریبوبلافین نفوذ کند. برخی معتقدند که این روش مزایای بیشتری دارد؛ از جمله این که ناراحتی کمتر و بهبود سریع بینایی را در پی دارد. هم چنین خطر ابتلا به عفونت کمتر می شود.

کلاژن کراس لینکیگ موجب افزایش پیوند متقاطع بین رشته های کلاژن و افزایش استحکام قرنیه می شود. این روش برای متوقف شدن قوز قرنیه استفاده می شود. در برخی موارد بیماری در درصد زیادی از افراد متوقف و در نیمی از موارد قرنیه کمی مسطح تر شده و تا حدودی بهبود یافته است. این روش حتی نیاز به پیوند قرنیه را از بین می برد.

2- استفاده از لنز‌های تماسی نرم

لنزهای تماسی نرم برای اصلاح قوز قرنیه خفیف تا متوسط تجویز می شوند. این لنزها را بر اساس اندازه گیری های دقیق نامنظمی های قرنیه فرد می سازند. ممکن است این نوع لنزها برای فرد راحت تر از لنزهای سخت یا هیبریدی باشد.

مطلب مفید: سه راه فهمیدن علت تاری چشم

3- لنزهای تماسی سخت نفوذپذیر به گاز (GP)

عینک و لنزهای تماسی نرم اغلب نمی توانند بینایی فرد مبتلا به قوز قرنیه را بهتر کنند،. پس درمان با لنز سخت قابل نفوذ به گاز ترجیح داده می شود. یک لنز GP از پلیمرهای نفوذپذیر به اکسیژن ساخته شده است و نسبت به اکسیژن نفوذپذیری زیادی دارد.

قرار دادن لنزهای سخت نافذ گاز بر روی قرنیه باعث می شود تا سطح نامنظم قرنیه به وسیله یک سطح شفاف و یکنواخت پوشانده شود. لنزGP منظم (کروی شکل) می تواند سطح دید خوبی برای افرادی که آسیگماتیسم یا شکل قرنیه نامنظم دارند، فراهم آورد. البته عادت کردن و سازگار شدن با این لنزها مدتی طول می کشد. بعد از آن فرد احساس راحتی می کند.

گذاشتن لنز GP بر روی قرنیه کاری حساس و وقت گیر است. به همین خاطر شما باید مداوم برای تنظیم و اصلاح نسخه آن به پزشک مراجعه نمایید. هم چنین با پیشرفت بیماری و تغییر شکل و نازکتر شدن قرنیه نسخه بیمار باید مجدداً تغییر داده شود.

در صورتیکه مشکوک به قوزقرنیه هستید جهت بررسی های بیشتر به مراکز بینایی سنجی مراجعه کنید. از طریق لینک زیر به مراکز بینایی سنجی شهر خود دسترسی پیدا کنید:
لیست مراکز بینایی سنجی و اپتومتری کشور

4- استفاده از لنز های تماسی “Piggybacking”

در برخی موارد فرد مبتلا به قوز قرنیه در استفاده از لنزهای تماسی سخت احساس راحتی نمی کند. بنابراین؛ از نوع تماسی Piggybacking در کنار لنزهای سخت استفاده می شود.

در این روش ابتدا یک لنز تماسی نرم بر روی چشم گذاشته می شود، بعد از آن لنز سخت بر روی آن تنظیم می گردد. لنز نرم مانند یک بالشتک نرم عمل می کند و این باعث می شود تا فرد احساس راحتی بیشتری کند.

5- لنزهای تماسی ترکیبی (Hybrid contact lenses)

لنزتماسی ترکیبی از یک بخش مرکزی نافذ گاز و محیط آن از جنس هیروژل سیلیکونی نرم ساخته شده است. این طراحی دوگانه وضوح و دقت دید لنزهای GP را با راحتی پوشش لنزهای نرم ادغام می کند تا هم فرد راحت باشد و هم مشکل بینایی اش بر طرف شود.

از لنزهای هیبریدی برای درمان قوز قرنیه و اصلاح آستیگماتیسم، نزدیک بینی و دوربینی فرد استفاده می شود.

6- لنزهای اسکلرال و نیمه اسکلرال

از حدقه بیرون زدن سطح قرنیه در بیماری قوز قرنیه باعث می شود تا پزشک نتواند لنز سخت نافذ گاز تجویز کند؛ چرا که شکل نامنظم قرنیه موجب می شود تا با هر بار پلک زدن لنز از چشم بیرون بزند.

لنز Scleral به اندازه کافی بزرگ هست تا حاشیه و لبه آن بر روی صلبیه (سفیدی چشم) قرار گیرد و قسمت بزرگ سفیدی چشم را پوشش دهد. در نتیجه بزرگی اندازه این نوع از لنزها به نامنظمی قرنیه شکل می دهد. هم چنین در مقایسه با لنزهای سخت معمولی فشار کمتری وارد می کنند.

لنزهای اسکلرال بخش بزرگی از صلبیه را پوشش می دهند، درحالیکه نیمه اسکلرال بخش کوچکتری از چشم را پوشش می دهند.

7- استفاده از لنزهای پروتز

قوز قرنیه در مرحله شدید آن ممکن است نیاز به طراحی پیشرفته لنز اسکلرال پروتز داشته باشد. این نوع لنز فقط متناسب با نامنظمی های قرنیه فرد طراحی می شود. در نتیجه مانند اثر انگشت فقط با همان قرنیه که برای آن طراحی شده است، مطابقت دارد.

این فرایند با تصویر چاپ شده از سطح چشم آغاز می شود که منحنی دقیق تمام سطح چشم را نشان می دهد. سپس پزشک آن را برای اسکن 3 بعدی به آزمایشگاه ارسال می کند. داده های اسکن شده به یک سیستم کنترل شده هدایت می شوند تا یک لنز تولید کند که با قرنیه شما مطابقت دارد.

8- استفاده از اینتکس یا حلقه چشم (Intacs)

در این روش با استفاده از عمل جراحی حلقه های کوچک پلاستیکی زیر سطح چشم در حاشیه قرنیه قرار داده می شود. این حلقه با کششی که بر روی قرنیه ایجاد می کند، نامنظمی های آن را کاهش می دهد و هم چنین موجب کاهش نزدیک بینی فرد می شود.

قرار دادن اینتکس بر روی قرنیه در مراحل پیشرفته کراتوکونوس برای افرادی تجویز می شود که دیگر قادر به استفاده از لنزهای تماسی نیستند. یا دید آنها با عینک و لنز قابل اصلاح نباشد. بنابراین به حلقه چشم (Intacs) نیاز خواهند داشت.  اینتکس شامل یک یا دو نیم دایره ساخته شده از ماده ای به نام  pmma است و این ماده با بافت بدن سازگاری دارد.

کراتوکونوس یک بیماری پیش رونده است. بنابراین ممکن است این روش های درمانی پیشرفت آن را متوقف نکند و در نتیجه بیمار نیاز به پیوند قرنیه داشته باشد.

9- کراتوپلاستی هدایت شده با توپوگرافی

این روش می تواند به صاف کردن نامنظمی و برآمدگی قرنیه کمک نماید. در روش کراتوپلاستی از انرژی امواج رادیویی استفاده می شود. انرژی امواج را با استفاده از یک پروب (میله) کوچک به نقاط مختلف در حاشیه قرنیه اعمال می کنند. این عمل سطح جلوی چشم را تغییر شکل می دهد.

10- پیوند قرنیه (Corneal transplan)

برخی از افراد مبتلا به قوز قرنیه ممکن است قادر به تحمل لنزهای سخت نباشند، یا این که دید فرد با لنز و روش های دیگر اصلاح نمی شود. بنابراین آخرین مرحله درمانی در بیماری کراتوکونوس پیوند قرنیه است. زمانی که قوز قرنیه به مرحله شدید می رسد از روش پیوند قرنیه استفاده خواهد شد. در این روش یک قرنیه اهدایی را به جای کل قرنیه فرد بیمار یا بخشی ازآن پیوند می زنند.

11- سلول های بنیادی

در طی تحقیقات جدید ، یکی از پیشرفته ترین و جدید ترین راه های درمان قوز قرنیه ، با استفاده از سلول های بنیادی است. سلول های بنیادی نقش مهمی در درمان برخی از بیماری های چشم دارند.

جمع بندی

در این نوشته از سلسله مطالب مجله توانبخشی هوش کالا به بررسی روش های درمانی بیماری قوز قر نیه پرداختیم. این بیماری به دلایل متعددی از جمله شرایط محیطی، ژنتیک و … بروز می نماید و موجب برآمدگی سطح قرنیه فرد می شود. قوز قرنیه معمولا از سنین نوجوانی شروع می شود و تا سنین میان سالی ادامه دارد.

درمان قو ز قرنیه در هر مرحله از پیشرفت آن متفاوت است. اگر بیماری در مراحل خفیف آن باشد، عینک و لنزهای تماسی نرم تجویز می شود. هم چنان که پیشرفت می کند، از برخی لنزهای سخت نافذ گاز استفاده می شود. در صورتی که این روش های درمانی دید فرد را اصلاح نکند و بیماری در مرحله شدید آن باشد، ممکن است پیوند قرنیه لازم باشد. پیوند قرنیه آخرین مرحله برای درمان کراتوکونوس است.

مخاطبان محترم وب سایت مجله توانبخشی هوش کالا، لطفا پیشنهادات و انتقادات خود را نسبت به این مطلب در قسمت نظرات برای ما مطرح نمایید.

برخی منابع

Keratoconus