حرف نزدن کودک تا چه سنی طبیعی است ؟

در این نوشته می خواهیم یکی از سوالات شایع شما مخاطبین عزیز مجله سلام درمانگر ، درباره رشد گفتار و زبان کودک را پاسخ بدهیم. و ان سوال اینست: حرف نزدن کودک تا چه سنی طبیعی است ؟

نگران حرف نزدن کودکت هستی؟ سن طبیعی حرف زدن را بدان!

اینکه نگران حرف زدن فرزندتون هستید کاملا طبیعیه. خیلی از پدر و مادرها وقتی می‌بینند بچه‌های هم سن و سال فرزندشون دارن حرف می‌زنن، نگران می‌شن و با خودشون فکر می‌کنن که “آیا فرزند من هم به موقع حرف می‌زنه؟” یا “مشکلی وجود داره؟”. خیالتون راحت! هدف ما در این مقاله اینه که به شما اطلاعات دقیق و درست رو ارائه بدیم تا بتونید با دید باز و آگاهانه، رشد کلامی فرزندتون رو زیر نظر داشته باشید. یادتون باشه که گفتار فقط یه مهارت نیست، بلکه مثل یه نردبونه که کودک شما رو به سمت موفقیت‌های بزرگ‌تر در آینده هدایت می‌کنه. هر چه زودتر و بهتر حرف بزنه، ارتباطش با دنیای اطرافش قوی‌تر می‌شه، راحت‌تر می‌تونه احساسات و نیازهاش رو بیان کنه و در نهایت، اعتماد به نفس بیشتری پیدا می‌کنه.

به طور کلی، محدوده سنی مشخصی برای شروع حرف زدن کودکان وجود نداره و هر کودکی با سرعت خودش رشد می‌کنه. اما به طور میانگین، بیشتر کودکان بین 12 تا 18 ماهگی اولین کلماتشون رو به زبون میارن. از 18 ماهگی به بعد هم کم کم شروع به جمله سازی می‌کنن. پس اگه فرزندتون هنوز یک سال و نیمش نشده و کلمه نمیگه، خیلی نگران نباشید. اما این به این معنی نیست که کاملا بی‌خیال باشید و منتظر بمونید تا ببینید چی می‌شه. اتفاقا شما به عنوان پدر و مادر، نقش خیلی مهمی در رشد زبانی فرزندتون دارید.

یه خاطره براتون بگم از کلینیک باران: یه روز یه پدر و مادر نگران، پسر دو ساله‌شون رو آورده بودن. پسرشون نسبت به همسالانش خیلی کم حرف می‌زد. بعد از ارزیابی، متوجه شدیم که تاخیر جزئی در گفتار داره. بهشون پیشنهاد دادیم که هفته‌ای یک جلسه گفتاردرمانی داشته باشه و در طول هفته هم تمریناتی رو که یاد می‌گیره، باهاش انجام بدن. بعد از دو ماه، وقتی دوباره دیدیمشون، باورم نمی‌شد! تاخیر گفتاری پسرشون تقریبا به طور کامل رفع شده بود و کلی کلمه و جمله جدید یاد گرفته بود. این تجربه نشون داد که با پیگیری و تمرین مستمر، حتی مشکلات کوچیک هم می‌تونن به سرعت حل بشن و والدین نقش کلیدی در این مسیر دارن. حرف نزدن کودک تا چه سنی طبیعی است؟ سوالی است که خیلی از والدین می پرسند و در این مسیر صبوری و پیگیری والدین بسیار اهمیت دارد

حرف نزدن کودک تا چه سنی طبیعی است ؟ جدول مراحل رشد کلامی کودک

رشد کلامی کودک یک سفر شگفت‌انگیزه که از بدو تولد شروع می‌شه و تا پنج سالگی و بعد از اون هم ادامه پیدا می‌کنه. هر مرحله از این سفر، یه جور خاصی هیجان‌انگیزه و پر از کشفه. برای اینکه بهتر بتونید این مسیر رو دنبال کنید و بدونید که فرزندتون در هر سنی باید چه مهارت‌هایی رو کسب کنه، یه جدول زمانی براتون آماده کردیم:

توضیحات	سن تقریبی	مرحله کلیدی رشد کلامی
کودک با گریه و صداهای مختلف، نیازهاش رو بیان می‌کنه.	0 تا 3 ماهگی	صداهای نوزادی (گریه، آواهای نامشخص)
کودک شروع به تولید صداهای مصوت می‌کنه و از بازی با صداها لذت می‌بره.	4 تا 6 ماهگی	تولید صداهای مصوت (مثل “آ”، “او”) و بازی با صداها
کودک صداهای همخوان رو یاد می‌گیره و شروع به تکرار هجاها می‌کنه.	7 تا 11 ماهگی	تولید صداهای همخوان (مثل “ب”، “پ”، “م”) و تکرار هجاها (مثل “بابا”، “ماما”)
کودک اولین کلمات معنی‌دارش رو به زبون میاره.	12 تا 18 ماهگی	تولید اولین کلمات معنی‌دار (مثل “مامان”، “بابا”)
کودک شروع به استفاده از جملات دو کلمه‌ای می‌کنه.	18 تا 24 ماهگی	استفاده از جملات دو کلمه‌ای (مثل “مامان بیا”، “بابا رفت”)
کودک شروع به استفاده از جملات سه کلمه ای می کند	2 تا 3 سالگی	استفاده از جملات سه کلمه ای و بیشتر
کودک می تواند اتفاقات را تعریف کند و سوالات ساده بپرسد.	3 تا 4 سالگی	توانایی تعریف کردن اتفاقات و پرسیدن سوالات ساده
کودک از جملات کامل و پیچیده استفاده می کند و دایره لغاتش گسترده تر می شود.	4 تا 5 سالگی	استفاده از جملات کامل و پیچیده

این جدول فقط یه راهنمای کلیه و ممکنه فرزند شما کمی زودتر یا دیرتر از این زمان‌ها به این مراحل برسه. مهم اینه که بدونید هر کودکی با سرعت خودش رشد می‌کنه. اما اگه نگران هستید که فرزندتون خیلی عقب‌تر از همسالانش هست، بهتره با یه متخصص گفتاردرمانی مشورت کنید.

اگر تا ۱۶ ماهگی فرزندم حرف نزد مشکلی وجود دارد؟

اجازه بدهید این سوال را این طور پاسخ بدهم. اگر فرزند شما بیشتر از چهارده ماه سن دارد و قادر به حرف زدن نیست و شما قصد ندارید برای رفع این آن اقدامی کنید در این صورت قطعا باید نگران باشیم. چرا که هر چه شما در سنین پایین به رشد کلامی فرزندتان کمک کنید زودتر و سریع تر نتیجه می گیرد.

بسیاری از کودکان علی رغم اینکه هوش و درک بالایی دارند برای شروع به حرف زدن نیاز به محرک هایی دارند. تشخیص اینکه این محرک ها چه هستند بر عهده متخصص گفتاردرمانی یا گفتار درمانگر است.

گفتاردرمانگر در ابتدا یک تست جامع از وضعیت کودک می کند و براساس آن موانعی حرف زدن کودک را تشخیص می دهد. این موانع گاهی براحتی با یک تغییر در رفتار والدین برداشته می شوند و گاهی نیاز به چندین جلسه تمرین توسط درمانگر دارد.

تا چه سنی کودک باید کلمه بگوید؟ (بررسی نقطه عطف‌های مهم)

یکی از سوالات پرتکراری که والدین از ما می‌پرسن اینه که “تا چه سنی بچه‌مون باید کلمه بگه؟” خب، همونطور که قبلاً هم گفتیم، هر کودکی با سرعت خودش رشد می‌کنه، اما به طور کلی، بیشتر کودکان بین 12 تا 18 ماهگی اولین کلماتشون رو به زبون میارن. این کلمات معمولاً خیلی ساده هستن، مثل “مامان”، “بابا”، “آبه” یا “بای بای”.

اگه فرزندتون تا ۱۶ ماهگی هیچ کلمه‌ای نگفت، ممکنه کمی تاخیر داشته باشه. اما این لزوماً به این معنی نیست که یه مشکل جدی وجود داره. خیلی از بچه‌ها فقط یه کم دیرتر شروع می‌کنن. با این حال، بهتره که این موضوع رو جدی بگیرید و با یه متخصص گفتاردرمانی مشورت کنید.

علائم تاخیر در این مرحله می‌تونه شامل موارد زیر باشه:

• عدم تولید هیچ کلمه‌ای تا ۱۶ ماهگی
• عدم درک دستورات ساده (مثلاً “توپ رو بده”) تا ۱۶ ماهگی
• عدم اشاره به اشیاء مورد علاقه تا ۱۶ ماهگی
• عدم تلاش برای تقلید صداها تا ۱۶ ماهگی

اگه فرزندتون هر کدوم از این علائم رو داره، حتماً با یه متخصص مشورت کنید. تشخیص زودهنگام می‌تونه کمک کنه تا مشکل احتمالی رو زودتر حل کنید و از بروز مشکلات جدی‌تر در آینده جلوگیری کنید.

ما در این نوشته قصد داریم به این سوال پاسخ بدهیم که حرف نزدن کودک تا چه سنی طبیعی است ؟ است. این را از سه جنبه بررسی کردیم : ۱- گفتن اولین کلمات ۲- گفتن اولین جملات ۳- گفتن روایت ها و اتفاقات پیرامون

تا چه سنی کودک باید جمله بگوید؟

بعد از اینکه کودک اولین کلماتش رو گفت، نوبت به جمله‌سازی می‌رسه. معمولاً کودکان بین 18 تا 24 ماهگی شروع به استفاده از جملات دو کلمه‌ای می‌کنن. مثلاً می‌گن “مامان بیا”، “بابا رفت” یا “آب بده”. اما اگه فرزندتون تا این سن هنوز جمله نمی‌گه، چه کار باید کرد؟

نگرانی در مورد جمله نگفتن کودک، زمانی جدی‌تر می‌شه که کودک تا 2 سالگی هیچ جمله‌ای رو بیان نکنه. البته، این به این معنی نیست که حتماً یه مشکل جدی وجود داره، اما نشونه‌ایه که باید بهش توجه کنید.

تفاوت بین تاخیر ساده و مشکلات جدی‌تر:

• تاخیر ساده: در این حالت، کودک ممکنه دیرتر از همسالانش شروع به جمله‌سازی کنه، اما به طور کلی روند رشدش طبیعیه. یعنی کلمات رو به درستی تلفظ می‌کنه، می‌تونه دستورات ساده رو درک کنه و با شما ارتباط چشمی برقرار می‌کنه.
• مشکلات جدی‌تر: در این حالت، کودک علاوه بر تاخیر در جمله‌سازی، ممکنه مشکلات دیگه‌ای هم داشته باشه. مثلاً کلمات رو به درستی تلفظ نکنه، دستورات ساده رو درک نکنه، ارتباط چشمی برقرار نکنه یا در برقراری ارتباط با دیگران مشکل داشته باشه.

اگه فکر می‌کنید فرزندتون ممکنه مشکلات جدی‌تری داشته باشه، حتماً با یه متخصص گفتاردرمانی مشورت کنید. تشخیص زودهنگام و مداخله به موقع می‌تونه کمک کنه تا کودک بتونه به بهترین شکل ممکن رشد کنه.

تا چه سنی باید قادر به بیان خاطرات و اتفاقات پیرامونش باشد ؟

کودکان معمولاً از حدود 3 سالگی به بعد کم‌کم شروع به تعریف کردن خاطرات و اتفاقات ساده‌ای که براشون افتاده می‌کنن. این توانایی که بهش “روایت‌گری” می‌گیم، نشون‌دهنده رشد شناختی و زبانی کودک هست.

سن بیان روایت‌گری:

• 3-4 سالگی: در این سن، کودکان معمولاً می‌تونن داستان‌های کوتاه و ساده رو تعریف کنن. ممکنه داستان‌هاشون خیلی دقیق و کامل نباشن و جزئیات رو به درستی به یاد نیارن، اما اصل ماجرا رو می‌تونن بیان کنن.
• 4-5 سالگی: در این سن، توانایی روایت‌گری کودکان به طور قابل توجهی بهبود پیدا می‌کنه. اون‌ها می‌تونن داستان‌های طولانی‌تر و پیچیده‌تری رو تعریف کنن و جزئیات بیشتری رو به یاد بیارن.

ویژگی گفتاری کودکان در این زمان:

• استفاده از جملات کامل‌تر و پیچیده‌تر
• استفاده از کلمات ربط برای پیوند دادن جملات
• بیان احساسات و نظرات خودشون در مورد اتفاقات
• پرسیدن سوالات بیشتر در مورد داستان‌ها

اگه فرزندتون تا 4 سالگی هنوز نمی‌تونه داستان‌های ساده رو تعریف کنه یا در بیان خاطراتش مشکل داره، بهتره با یه متخصص گفتاردرمانی مشورت کنید.

اگر کودکم مطابق با سن هم‌سالانش صحبت نمی‌کرد، به چه معناست؟

وقتی می‌گیم “مطابق با سن هم‌سالانش صحبت نمی‌کنه”، منظورمون اینه که کودک در مقایسه با بچه‌های دیگه که هم‌سن و سالش هستن، ممکنه در زمینه‌هایی مثل تعداد کلماتی که بلده، طول جملاتی که استفاده می‌کنه یا وضوح گفتارش عقب‌تر باشه. همونطور که قبلاً اشاره کردیم، سرعت رشد در هر کودکی متفاوته، اما اگه تفاوت قابل توجهی بین فرزند شما و هم‌سالانش وجود داره، بهتره که این موضوع رو جدی بگیرید.

نقش والدین بسیار مهم است: شما می‌توانید با انجام تمرینات ساده در خانه و ایجاد یک محیط غنی از زبان، به رشد گفتاری فرزندتان کمک کنید.

مقصود از این سنینی که گفتیم چه بود؟ ما در مورد سنین مختلفی که کودکان معمولاً به نقاط عطف زبانی خاصی می‌رسن صحبت کردیم. این نقاط عطف، مثل یه راهنما هستن که به شما کمک می‌کنن تا بفهمید فرزندتون در مسیر درستی داره رشد می‌کنه یا نه. اما یادتون باشه که این فقط یه راهنماست و هر کودکی ممکنه با سرعت خودش حرکت کنه.

اگه نیاز به کمک سریع داره، این کمک را برایش فراهم کن! خیلی از والدین فکر می‌کنن که “بذار یکم بزرگتر شه، خودش درست می‌شه!” اما این تفکر ممکنه باعث از دست دادن زمان طلایی برای مداخله بشه. کودکان زیادی هستن که باهوش هستن اما گره گفتاری دارن و برای رفع این گره نیاز به یک بار کمک دارن و بعدا در امور موفق می‌شن. پس اگه احساس می‌کنید فرزندتون نیاز به کمک داره، تعلل نکنید و با یه متخصص گفتاردرمانی مشورت کنید.

خطرات بی‌تفاوتی نسبت به این موضوع: اگه به تاخیر گفتاری فرزندتون بی‌توجهی کنید، ممکنه مشکلات دیگه‌ای هم بوجود بیاد. مثلاً ممکنه فرزندتون در مدرسه با مشکلاتی روبرو بشه، اعتماد به نفسش پایین بیاد یا در برقراری ارتباط با دیگران مشکل داشته باشه.

توصیه می‌کنیم به یه گفتاردرمانگر مراجعه کنید. گفتاردرمانگر می‌تونه با ارزیابی دقیق فرزندتون، علت تاخیر گفتاری رو تشخیص بده و یه برنامه درمانی مناسب برای کمک به فرزندتون طراحی کنه.

چرا باید به گفتار درمانگر مراجعه کنم؟

برخی از والدین از مراجعه به گفتاردرمانگر یا هر متخصص دیگری ترس دارند. گویی با مراجعه به کلینیک گفتاردرمانی ، برای فرزند خود نقصی را پذیرفته اند. در حالیکه بیش از 90 درصد مراجعان گفتاردرمانی کودکان با هوش بالا هستند.

تحقیقات مختلف نشان داده اند که جلسات گفتاردرمانی در سنین پایین تاثیر بسیار بالاتری دارد. به نحوی که یک کودک با مراجعه به موقع بعد ازچند جلسه تاخیر ساده گفتاری او رفع می شود ولی همین کودک اگر فقط چند ماه دیرتر بیاید طول دوره درمانش دو برابر یا بیشتر می شود. دلایل زیادی برای این امر وجود دارد که یکی از مهمترین آن ، از دست دادن سن طلایی حرف زدن است.

مغز انسان در سه سال اول کودکی ، توانایی یادگیری بسیار بالایی برای زبان آموزی دارد. این سنین را سن طلایی حرف زدن می نامند. برخی از منابع این سن را تا 6 سالگی می نامند هر چند ذکر می کند سرعت و توانایی یادگیری در سه سال او بسیار بیشتر می دانند.

هیچ خانواده دلیل گرفتن معلم خصوصی برای فرزندش را کندذهنی نمی داند. گفتاردرمانگر قرار است به یادگیری گفتار و زبان کودکتان سرعت ببخشید و موانع آن را بر طرف کند.

گفتار درمانی چطور است؟

گفتاردرمانی می تواند به شکل جلسات حضوری یا گفتار درمانی آنلاین برگزار شود. گفتاردرمانگر در ابتدا سوالاتی از شما می پرسد. این سوالات درباره دوران بارداری ، زایمان و وضعیت پزشکی کودک است. پس از آن تعامل شما با فرزندتان را بررسی می کند. در انتها خود درمانگر پس از برقراری ارتباط با کودک از طریق آزمونهایی ، ارزیابی همه جانبه ای از وضعیت گفتار و زبان کودک به عمل می آورد.

تشخیص زودهنگام و مداخله به موقع کلیدی است: اگر نگران تاخیر گفتاری فرزندتان هستید، هرچه زودتر به یک متخصص گفتاردرمانی مراجعه کنید، شانس موفقیت در درمان بیشتر خواهد بود.

مهمترین بخش هر مساله ای ، شناخت آن مساله است. درمانگر در جلسه اول شناخت جامعی از وضعیت حرف زدن کودک بدست می آورد که براساس آن برنامه درمانی متناسب با وضعیت کودک را طراحی می کند. در طول جلسات بعد در کنار تمریناتی که درمانگر با کودک انجام میدهد از طریق مشاوره به والدین به انها کمک می کند تا تعامل سازنده ای را در خانه با کودک فراهم کنند.

طول دوره درمان کودک براساس سن کودک و میزان همکاری او متفاوت خواهد بود. در حالیکه برخی از کودکان فقط نیاز به چند جلسه گفتاردرمانی دارند برخی دیگر نیاز به دوره درمانی بیشتر و فشرده تر دارند.

توصیه هایی برای کمک به حرف زدن کودکان

ما قبلا در نوشته هایی جداگانه تمریناتی برای شروع حرف زدن ذکر کردیم. گفتیم که موقعیت هایی را فراهم کنید تا فرزندتان انگیزه بیشتری برای حرف زدن داشته باشد. برای نمونه اسباب بازی ها را در معرض دید او قرار دهید سعی کنید با کوچکترین صدا سازی کودک وسیله را به او بدهید. گفتیم که با او زیاد صحبت کنید و کمتر سوال بپرسید.

قبل از آنکه بخواهیم تمرینات را معرفی کنیم باید بدانید امروزه در اینستاگرام مطالب و تمرینات بسیار زیادی برای کمک به رفع زبان بسته وجود دارد. برای نمونه یکی از پیج های بسیار کاربردی و فعال پیج اینستاگرام گفتاردرمانی با قاسمی است. که برای دسترسی به آن فقط کافی است در اینستاگرام آیدی : mostafaghasemi.slp را جستجو کنید.

نوشته پیشنهادی : گفتاردرمانی کودک 2 ساله

نوشته پیشنهادی : گفتاردرمانی کودک 3 ساله

در این نوشته ما سعی کردیم سوال شما در رابطه با سوال حرف نزدن کودک تا چه سنی طبیعی است ؟ را پاسخ بدهیم. اگر در این رابطه هنوز سوالی دارید می توانید در اکانت اینستاگرام ما یا در قسمت کامنت ها در پایین سوالات خود را بپرسید.

برخی از منابع :
https://www.expressable.com/learning-center/speech-and-language-issues/when-to-worry-if-your-child-is-not-talking

https://kidshealth.org/en/parents/not-talk.html